İşte ilk bilirkişi raporu!

301 kişinin öldüğü facianın 6’ncı gününde Soma Madencilik Başkanvekili ve patronun oğlu Can Gürkan dahil 25 kişi gözaltına alındı, İşletme Müdürü Akın Çelik, yardımcısı, güvenlik uzmanı ve emniyet vardiya amiri tutuklandı. Bilirkişinin ilk raporuna göre facia trafodan değil, kömürün yanmasından kaynaklandı...

Manisa Soma’da 301 madencinin şehit olduğu Soma Madencilik A.Ş.’ye ait maden ocağıyla ilgili savcılığın ilk soruşturması tamamlandı. Madenin sahibi Alp Gürkan’ın oğlu Başkanvekili Can Gürkan, İşletme Müdürü Akın Çelik, Genel Müdür Ramazan Doğru, sekiz mühendis, altı tekniker ve üç güvenlik uzmanı dün gözaltına alınarak sorgulandı. Mahkemeye sevk edilen İşletme Müdürü Akın Çelik, yardımcısı Ertan Ersoy, Güvenlik Uzmanı Yalçın Erdoğan ve vardiya amiri Yasin Kurnaz tutuklandı. İşletme sahibi Alp Gürkan hakkında ise şu an soruşturma açılmadığı açıklandı. Çeşitli illerden atanan 31 savcının yürüttüğü ilk soruşturmada 25 şüpheli için taksirle birden fazla kişinin ölüm ve yaralanmasına yol açmaktan 15 yıla kadar hapis isteniyor.

Suç: Taksirle ölüme sebebiyet verme

Gazetecilere açıklama yapan Akhisar Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahiner şüphelilerin açık kimlikleri ve adresleri tespit edilerek yakalanmaları, gözaltına alınmalarına yönelik gerekli koruma tedbirlerinin aldındığını belirterek şunları söyledi:

“Şüphelilerden Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan da dahil olmak üzere toplam 25 kişi gözaltına alındı. İlk etapta savcılık sorgusu biten beş şüpheli, tutuklanmaları istemiyle Soma Sulh Ceza Mahkemesi’ne sevk edildi. Bunlardan 3’ü tutuklandı. Soma Savcılığı’nca sorgulanın dört şüpheli ise savcılık sorgusunun ardından serbest bırakıldı. Şüphelilerin üzerine atılı bulunan suç bu aşamada, Türk Ceza Kanunu’nun 85/2 maddesinde düzenlenen taksirle birden fazla kimsenin ölüm ve yaralanmasına yönelik eylem olarak vasıflandırıldı. Soruşturma süratli bir şekilde devam ettirilmektedir. Adil bir yargılama yapılabilmesi, lehe veya aleyhe olan tüm delillerin toplanıp, usulüne uygun olarak değerlendirilmesi hususunda soruşturmayı yürüten Soma Cumhuriyet savcıları tarafından gereken her türlü önlem alınmıştır. Soruşturmanın en kısa sürede ikmal edilmesine çalışılmaktadır.”

Başsavcı Bekir Şahiner, açıklamasını bitirdikten sonra soru salmadan ayrıldı.

Savcılar yangın ve ihmali saptadı...

Soruşturma kapsamında, madendeki gaz ölçümü yapılan aletlerin incelendiği, karbonmonoksit ve metan gazı yükselişlerinin bazılarının, 72 saat yani üç gün önce sınır değerlerin üzerinde olduğu ancak buna rağmen teknik nezaretçi defterine işaretlenmediğinin tespit edildiği öğrenildi. Savcı; İşletme Müdürü Akın Çelik’e patlama günü ve önceki günlerde sensörlerin yüksek miktarda korbonmonoksit salınımı olduğuna dair uyarı verdiğini ve buna rağmen neden bir önlem ve yaklaşık 50’nin üzerinde karbonmonoksit salınımı olmasına rağmen bunların neden ‘Teknik Nezaret Defteri’ne kayıt edilmediğini ve imzalamadığını sordu. İfade verdiği sırada sürekli üzgün olduğunu ve ayakta duramadığını dile getiren Akın Çelik, olayın kendi sorumluluğunda olmadığını belirterek İş Sağlığı ve Güvenliği uzmanlarını hedef gösterdi. ‘Sorumluluk onlardaydı’ dedi. Bu arada Müdür Akın Çelik’in, CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel’e cezaevlerinden sorumlu olduğunu hatırlattığı ve hangi cezaevinin iyi olduğunu sorduğu da öğrenildi.

TCK 85/2 ne diyor?

Soma’da can veren madencilerle ilgili gözaltına alınan Soma Mandencilik A.Ş. görevlileri 537 sayılı TCK 85/2’ye göre yargılanacak. Cezanını alt sınırı 3 yıl, üst sınırı ise 15 yıl. Suçun tanımı: “Fiil, taksirle birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise kişi üç yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Soma’daki avukatlar savunmak istemedi

300 milyon liralık ciroya sahip Soma Holding’in avukatının dahi olmadığı ortaya çıktı. Soma Holding, aralarında üst düzey çalışanlarının da bulunduğu şüphelilere avukat tutmadı. Yasaya göre, şüphelilere avukat tahsisi gerektiğinden Baro, Somalı avukatlara müracat etti. Ancak Soma Barosu’na kayıtlı 40 avukattan hiçbiri yöneticileri savunmak istemedi. Bunun üzerine Akhisar’dan avukat görevlendirildi. Diğer taraftan Manisa Barosu’na bağlı 700 avukat ise şehitlerin ailelerine destek vereceklerini açıkladı.

Sanki 301 ölümlü trafik kazası...

CHP Manisa Milletvekili Özel, “Soruşturma, kamuoyundaki beklentinin aksine TCK’nın 83/3. maddesinden değil, 85/2. maddesi üzerinden yürüyor” dedi, sözlerine şöyle devam etti: “TCK’ya göre taksirle birden fazla kişinin ölümüne sebep olmanın ceza alt sınırı 2, üst sınırı 10 yıl hapistir. Bu trafik kazalarındaki uygulanan TCK maddesidir. Yani olay, 301 kişilik trafik kazası sayılıyor. Oysa suçlama kasten öldürmenin ihmalli davranışla işlenmesi olsaydı ceza alt sınırı 10, üst sınır 25 yıl olacaktı. Beklentilerin aksine daha düşük ceza maddesinden soruşturma yürütülüyor. Madenin sahibi Alp Gürkan ve Ramazan Doğru’nun isimleri şu anda soruşturma dosyasında yok. Ancak Can Gürkan’ın var, kendisi bu madenin yönetim kurulu başkanıdır. Sensörlerde 72 saat önce normalin yüzde 50 üzerinde karbonmonoksit gazı ölçülmüş. Savcılığın aldığı bilgisayar kayıtlarından bu ortaya çıktı.”

HUKUKÇULAR NE DEDİ?

‘Madende alınacak tedbirler belli’

İş Hukuku Avukatı Mehmet Emin Şan: Siz evinizin balkonuna bir saksı koyarsınız ama onun aşağı düşüp birine zarar vereceğini kestirebilirsiniz. Buna rağmen saksıyı koyup birinin kafasına düşmesine, sonucunda da ölüme sebebiyet veriyorsanız “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet” vermiş oluyorsunuz. İş kazaları da böyle bir şey. Maden işletmecileri o madende nasıl kazalar olacağını biliyor. Bu nedenle önlemleri almaları gerekirken almayarak işçilerin ölümüne bilinçli bir şekilde sebebiyet vermişlerdir. Zamanında geçmiş kazalar sonucunda açılan davalarda “taksirle ölüme sebebiyet vermek” suçu ile yargılama yapılmıştır. Üst sınırın 15 yıl olduğu bu suçlamada görevliler alt sınırdan 2 yıl ceza alarak kurtulmuşlardır. Bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermek suçlamasıyla yargılanıp 22,5 yıl alsalardı başka maden şirketleri bu kararı düşünerek gerek önlemleri alır Soma’daki ölümlerde yaşanmayabilirdi. Bu ölümlerde “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet suçudur.

‘Görevliler bilinçli taksirle yargılanmalı’

Emekli hakim avukat Nurcan Çöl: Bazı işçiler tarihi geçmiş gaz maskeleri kullandıklarını söyledi. Birçoğu da 45 dakikalık maskeler kullandıklarını belirtti. Eğer bu doğruysa yetkililer “bilinçli taksir suçunu” işlemişlerdir. 45 dakika sonunda yeni bir maske kullanılması gerektiği bilinen bir şeydir. Yedek maskelerin bulundurulmaması suçtur. Yine ilk iddiadaki gibi tarihi geçik gaz maskesi kullanılmışsa bu da “bilinçli taksir” suçlamasına girer. Bunun cezasıda 2,5 yıldan 22,5 yıla kadar yargılamayı gerektirir. Bunların dışında yaşam odalarının olmaması da önlem alınmadığını göstermektedir. Bu suçun karşılığı da bilinçli taksire girmektedir. Aşkale’de görev yaptığım dönemde göçük olan bir madene gitmiştim. Raylı sistem mevcuttu. Sinyal sistemi de vardı. Ama mekanizmada yaşanan bir arza nedeniyle kaza yaşanmıştı. Bu “bilinçli taksir” suçu değildi. Önlemler alınmasına rağmen yaşanan bir kazaydı. Soma’daki olay bundan farklı bilinçli önlem alınmadığını gösteriyor.”

Özel: Devlet avukat sağladı

CHP’li Özgür Özel, gözaltına alınanlardan Ali Ulu dışındakilerin avukatları olmadığını öne sürerek, şunları söyledi: “Soma’daki avukatlar bunun etik olmayacağını söylediği için, avukat görevlendirmesi de Akhisar’dan yapılmış. Ben de anlayabilmiş değilim. Akın Çelik’e sorduğumda, işletmenin avukat görevlendirmediğini, kendi avukatının da İstanbul’da olduğunu, trafik yüzünden İstanbul’dan çıkamadığını söyledi. Böylesi güçlü bir müessesenin müdürüne avukat görevlendirmemiş olmaması, ekonomik gücü olmayan kişilerin ihtiyaç duyduğu beş yıl ve daha fazla cezai gerektiren suçlarda zorunlu olan, devlet tarafından avukat sağlanma uygulamasına gidilmiş olması gerçekten ilginç bir durum. Cevap vermekten kaçındılar.”

AK Partili Ali Ercoşkun tepkili

AK Parti Bolu Milletvekili Ali Ercoşkun, şirket yetkililerinin günler sonra gözaltına alınmasına tepki gösterdi. Bolu’da bir çay bahçesinde basın toplantısı düzenleyen Ercoşkun, şunları söyledi: “Yolda bir trafik kazası olsa ve Allah korusun bu kazada bir vatandaşımız hayatını kaybetse emniyet güçlerinin ya da savcılığın yapacağı ilk iş sürücüyü gözaltına almak olur. Ama 300 kişinin can verdiği bir yerde bu kadar gün geçtikten sonra adımlar atılmasını gerçekten anlamakta zorluk çekiyorum. Böylesine önemli bir meselede bu kadar farklı bilginin uçuştuğu bir yerde niye acaba bu şekilde yavaş adımlar atılıyor bunu da merak ediyorum.”