İsrail ve BAE anlaşması nedir? İsrail BAE anlaşmasının kapsamı, ülkelerden gelen ilk tepkiler

ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz günlerde, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) ilişkilerini "tamamen normalleştirmek" için anlaşmaya vardıklarını duyurdu. Trump, resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Bugün büyük atılım. İyi muhteşem dostumuz İsrail ve BAE arasında tarihi barış anlaşması." ifadelerini kullandı. Öte yandan Donald Trump, İsrail ve BAE arasında yapılan anlaşmaya ilişkin ortak açıklamayı da paylaştı. Türkiye’nin tepkisi sert olurken, hükümet kanadından da peş peşe açıklamalar geldi. İsrail ve BAE arasındaki anlaşması nedir?

İSRAİL VE BAE ARASINDAKİ ANLAŞMASI NEDİR?

ABD, İsrail ve BAE adına yapılan ortak açıklamada, Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve BAE Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın bir telefon görüşmesi yaptığı belirtilerek, "İsrail ve BAE arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi için anlaşmaya varıldı." ifadesi kullanıldı.

Söz konuşu anlaşmanın Orta Doğu'da barışı artıracağının ve bölgede büyük bir potansiyelin önünü açacağının iddia edildiği açıklamada, gelecek haftalarda İsrailli ve BAE'li yetkililerin bir araya gelerek yatırım, turizm, kültür, doğrudan uçuşlar, güvenlik, telekomünikasyon, teknoloji, enerji, sağlık, kültür, çevre, karşılıklı elçiliklerin açılması konularında ikili anlaşmalar yapacağı bildirildi.

Açıklamada, Trump'ın talebi ve BAE'nin desteğiyle İsrail'in bazı bölgelerdeki yeni ilhak planlarını askıya alacağı da belirtilerek, "ABD, İsrail ve BAE, diğer milletlerle de diplomatik ilerleme kaydedileceğinden emin. Bu konuda birlikte çalışılacak." ifadesine yer verildi.

Açıklamada ayrıca, "Trump'ın 28 Ocak'ta açıkladığı Orta Doğu Barış Planı çerçevesinde tarafların İsrail ve Filistin çatışmasına kalıcı bir çözüm bulunması için çalıştığı, Mescid-i Aksa ve Kudüs'teki diğer tüm ibadethanelerin tüm inançlardan kişiler için açık olması gerektiği" ifade edildi.

NETANYAHU BAE İLE ANLAŞMA KARŞILIĞINDA İLHAK PLANINI GEÇİCİ OLARAK ERTELEDİ

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, İsrail ile BAE arasındaki normalleştirme anlaşmasını tarihi bir adım olarak değerlendirdi.

Başbakan Netanyahu, işgal altındaki Batı Şeria’nın bazı kısımlarını ilhak planını, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile normalleşme anlaşması karşılığında ertelediğini açıkladı.

Netanyahu, anlaşmaya ilişkin Batı Kudüs’teki başbakanlık ofisinde düzenlediği basın toplantısında, BAE ile "barışa karşılık barış" esası üzerine anlaşma imzalandığını, bu anlaşmanın, ticaret, turizm ve havacılık alanlarını kapsadığını belirtti.

İşgal altındaki Batı Şeria’nın bazı kısımlarını ilhak planına ilişkin ise Netanyahu, “ABD Başkanı Donald Trump, Batı Şeria'nın bazı kısımlarının ilhakını geçici olarak askıya almamı istedi, ben de kabul ettim.” dedi.

Netanyahu, ilhak planının ABD ile tam koordineli bir şekilde devam edeceğine vurgu yaparak, “İlhak planımızda herhangi bir değişiklik yoktur.” ifadesini kullandı.

"ORTAK BİR YOL HARİTASI BELİRLENECEK"

BAE resmi haber ajansı WAM'ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump'un, İsrail ile BAE arasındaki ilişkilerin normalleşeceği yönündeki açıklamasının Abu Dabi yönetimi tarafından doğrulandığı duyuruldu.

Haberde, İsrail ile ikili ilişkilerin tesisi için "ortak bir yol haritası" belirleme konusunda anlaşıldığı belirtilirken, İsrail ve BAE yetkililerinin ilerleyen haftalarda bir araya gelerek farklı alanlarda ikili anlaşmalar imzalayacağı ifade edildi.

BAE, 1979’da Mısır’ın, 1994’te de Ürdün’ün ardından İsrail ile normalleşme anlaşmasını imzalayan 3’üncü Arap ülkesi oldu.

TRUMP "TARİHİ BİR AN" DEĞERLENDİRMESİNDE BULUNDU

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ve BAE arasında varılan "ilişkilerin tamamen normalleştirilmesi" anlaşmasına yönelik Oval Ofis'te değerlendirmelerde bulundu.

Varılan anlaşmanın "gerçekten tarihi bir an" olduğunu vurgulayan Donald Trump, "Bu anlaşma, daha barışçıl ve müreffeh bir Orta Doğu için önemli bir adım. Şimdi buzlar çözüldü. Daha fazla Arap ve Müslüman ülkenin BAE'yi takip etmesini bekliyorum." ifadesini kullandı.

Trump, bu anlaşmanın tüm dünyadaki Müslümanların görmek istediği başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal mekanların daha rahat ziyaret edilmesini sağlayacağını belirterek, anlaşmanın "Abraham Accord (İbrahim Anlaşması)" olarak anılacağını kaydetti.

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde, Netanyahu'yu Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile varılan anlaşmadan dolayı tebrik etti.

İsrail Başbakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Trump’ın Netanyahu ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, Netanyahu’yu BAE ile varılan anlaşmadan dolayı tebrik ettiği belirtildi.

FİLİSTİN'DEN TEPKİ ANLAŞMAYA TEPKİ GÖSTERDİ

Filistin Yönetimi, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) İsrail anlaşmasını, Kudüs, Mescid-i Aksa ve Filistin davasına ihanet olarak değerlendirerek, tepki gösterdi.

Filistin Yönetimi’nden yapılan yazılı açıklamada, BAE’nin İsrail ile normalleşme konusunda anlaşmaya varmasının şiddetle kınandığı ve reddedildiği belirtildi.

Hamas, Fetih ve İslami Cihad Hareketi, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail'in normalleşme anlaşmasına tepki gösterdi.

Hamas Sözcüsü Abdullatif el-Kanu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, anlaşmanın "Filistin halkının acılarını görmezden gelme", "normalleşme konusunda tehlikeli bir gelişme" olduğunu ifade etti.

"BAE ile İsrail'in normalleşme anlaşması, halkımızın sırtına indirilen hain bir bıçak darbesidir." diyen Kanu, bu anlaşmanın, Filistin toprakları üzerinde siyonist rejime herhangi bir meşruiyet vermeyeceğini kaydetti.

"İsrail ile yapılan böylesi bir normalleşmenin, işgal güçlerini, Filistin halkına karşı daha fazla ihlal gerçekleştirmeye teşvik ettiğini" vurgulayan Kanu, İsrail'in Filistin halkının "baş düşmanı" olarak kalmaya devam edeceğini ve İsrail'i Filistin topraklarından çıkarmak için güç toplamayı sürdüreceklerini dile getirdi.

Filistin, Birleşik Arap Emirlikleri'nin İsrail ile normalleşme anlaşmasına tepki için Abu Dabi’deki büyükelçisini geri çekti.

Filistin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "ABD, İsrail ve BAE'den yapılan İsrail-BAE normalleşme açıklamasının ardından Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın talimatları doğrultusunda, Filistin'in Abu Dabi Büyükelçisi derhal geri çekildi" ifadeleri kullanıldı.

TÜRKİYE: TARİH ASLA AFFETMEYECEK

Dışişleri Bakanlığı, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) İsrail ile yaptığı normalleşme anlaşmasına ilişkin, "Zaten ölü doğan ve hiçbir geçerliliği olmayan ABD planı üzerinden gizli hesaplar yapmaya çalışan BAE, bu şekilde Filistin'in iradesini de yok saymaktadır" ifadesini kullandı. Bakanlık tarafından yapılan yazılı açıklamada, ABD, İsrail ve BAE tarafından açıklanan ve İsrail-BAE ilişkilerinin bütünüyle normalleştirilmesini öngören ortak bildiriye ilişkin, Filistin halkı ve yönetimi tarafından gösterilen güçlü ve müşterek tepkinin haklı olduğu belirtilerek, 2002'de Suudi Arabistan öncülüğünde Arap Ligi tarafından geliştirilen ve İslam İşbirliği Teşkilatınca da desteklenen Arap Barış Planı'nın BAE tarafından tek yanlı bir tasarrufla ortadan kaldırılmaya çalışılmasının son derece endişe verici olduğun ifade etti.

Söz konusu üçlü bildiriyi Filistin davasına destek olarak takdim etmenin hiçbir inandırıcılığının bulunmadığı kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Zaten ölü doğan ve hiçbir geçerliliği olmayan ABD planı üzerinden gizli hesaplar yapmaya çalışan BAE, bu şekilde Filistin'in iradesini de yok saymaktadır. BAE liderliğinin, Filistin halkının ve yönetiminin rızası hilafına Filistin adına İsrail ile müzakereler yürütme ve Filistin açısından hayati önem taşıyan konularda taviz verme yetkisi hiçbir şekilde yoktur. Kendi dar çıkarları uğruna Filistin davasına ihanet ederken, bunu adeta Filistin için yapılan bir özveri gibi takdim etmeye çalışan BAE'nin bu riyakar davranışını tarih de bölge halklarının vicdanı da unutmayacak ve asla affetmeyecektir."

ÜRDÜN: İSRAİL, ADİL BARIŞ İLE ÇATIŞMA ARASINDA TERCİH YAPMALI

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, İsrail'in adil barış ile çatışmaya devam etme seçeneği arasında tercihte bulunması gerektiğini belirterek, Birleşik Arap Emirlikleri ile İsrail arasında imzalanan normalleşme anlaşmasıyla ilgili yazılı açıklama yapan Safedi, bu anlaşmanın sonuçlarının, İsrail'in ileride atacağı adımlarla bağlantılı olduğunu aktardı. İsrail'in adil barış ile çatışmaya devam etme arasında seçim yapması gerektiğini kaydeden Safedi, açıklamasını şu şekilde sürdürdü:

"İsrail, eğer anlaşmayı, işgalin sona erdirilmesi ve Filistin halkının özgürlük ve 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız devletini kurma hakkının iadesinde teşvik edici bir unsur olarak görürse bölge adil barışa doğru ilerleyecektir. Ancak İsrail bunu yapmazsa çatışma daha da derinleşecek ve bütün bölgeyi tehdit eder hale gelecektir."