Değişim yargıdan başlıyor

Anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasında “evet” kararının çıkmasının ardından 18 maddelik teklifteki düzenlemeler, yürürlük tarihlerine göre hayata geçirilecek. İlk olarak Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nda (HSYK) değişim yaşanacak. Yeni düzenlemeyle şu anda 22 üyeden oluşan ve üç daire halinde çalışan HSYK’nın adı “Hâkimler ve Savcılar Kurulu” olacak, 13 üyeden oluşacak ve iki daire halinde çalışacak. Kurulun başkanı yine Adalet Bakanı olacak, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, kurulun doğal üyesi sayılacak.

Üyeler nasıl seçilecek?

- Kurulun üç üyesi, birinci sınıf olup birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hâkim ve savcıları arasından, bir üyesi, birinci sınıf olup birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hâkim ve savcıları arasından cumhurbaşkanınca, üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından TBMM tarafından seçilecek.

- Öğretim üyeleri ile avukatlar arasından seçilen üyelerden en az birinin öğretim üyesi ve en az birinin de avukat olması zorunlu olacak.

- Üyeler 4 yıl için seçilecek. Süresi biten üyeler bir kez daha seçilebilecek.

Üyeler için 30 gün şartı

- HSK üyeleri, en geç 30 gün içinde seçilecek ve kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 40. günü takip eden iş günü görevlerine başlayacak.

- Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde TBMM Başkanlığı’na yapılacak.

- Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon’a gönderecek. Komisyon, 10 gün içinde her bir üyelik için üç adayı, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirleyecek. Birinci oylamada üçte iki çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması halinde ikinci ve üçüncü oylamalar yapılacak, bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş olacak. Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde üçüncü oylamada en çok oyu almış olan, seçilecek üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü ile üye belirleme işlemi tamamlanacak.

- TBMM Genel Kurulu, aynı usul ve nisapları gözeterek 15 gün içinde seçimi tamamlayacak.

Mevcut askeri mahkemeler kalkacak

Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri mahkemeler kaldırılacak. Kaldırılan askeri yargı mercilerinde görülmekte olan dosyalardan, kanun yolu incelemesi aşamasındakiler, ilgisine göre Yargıtay veya Danıştay’a, diğer dosyalar ise ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari yargı mercilerine 4 ay içinde gönderilecek. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) askeri yargı kökenli iki üyesi görevleri sona erdikten sonra, AYM üye sayısı 17’den 15’e düşecek.