CHP'de ön seçime "fermuar" ayarı
CHP, 17 il dışında, adaylarını büyük oranda ön seçimle belirleyecek. Ön seçimin yanında getirilen ve genel merkez ile CHP lideri Kılıçdaroğlu'na 110 isimlik kontenjan sağlayan 'fermuar' yöntemi ise parti içinde tartışmaya neden oluyor.
Radikal'den Ercan Sarıkaya'nın haberine Seçim süreci yaklaştıkça partilerde aday kulisleri hızlandı. 10 Şubat 2015 günü kamuda çalışanların da istifalarını sunmalarıyla birlikte saflar netleşecek. Şimdi partiler aday belirleme yöntemlerini tartışıyorlar. Kimisi merkez yoklaması kimisi ise ön seçimle milletvekili adaylarını belirleyecek. Aday belirleme yönteminin en çok tartışıldığı partilerden biri de CHP Parti örgütleri yıllardır genel merkeze ‘ön seçim’ baskısı yapıyordu. Uzunca bir süre uygulanmayan ön seçim Kemal Kılıçdaroğlu ’nun Genel Başkan olmasıyla birlikte yeniden gündeme geldi. 2011 seçimlerinde yaklaşık 30 ilde ön seçim yapıldı. CHP 17 ilde yüzde 10 barajının altında kaldı, 15 ilde barajı geçmesine rağmen milletvekili çıkaramadı.
64 ilde ön seçim ama…
7 Haziran seçimlerinde ise CHP’nin yüzde 10 barajının altında kaldığı 17 ilin dışındaki 64 ilde ön seçim yaparak vekil adaylarını belirleyeceği öne sürülüyor. Bu kararda örgütlerden gelen baskıların etkisinin büyük olduğu dillendiriliyor. En büyük örgütlerden biri olan İstanbul İl Başkanı Murat Karayalçın ön seçim talebini dile getirirken, Mersin, İzmir gibi illerden de ön seçim talepleri yükseliyor. CHP Küçükçekmece İlçe Teşkilatı ön seçim yapılmaz ise topluca istifa etme kararını resmiyete döktü. Parti kulislerinde konuşulanlara göre CHP yönetimi ‘ön seçime evet’ dedi ama şimdi de geçen Parti Meclisi toplantısında alınan ve genel merkezin tüm seçim çevrelerinde kontenjan adayı belirlemesine olanak sağlayan ‘fermuar’ yöntemiyle ilgili tartışma çıktı. Parti yönetiminin tepkiyi hafifletmek için düşündüğü ‘fermuar’ yöntemi de bir kavga sebebi oldu. CHP Parti Meclisi’nde revize edilen aday belirleme yönetmeliği ile partinin ön seçim yapacağı yerlerde de genel merkezin “kontenjan” aday göstermesinin yolu açıldı. Genel merkeze yüzde 15 kontenjan verildi. Daha önce genel merkez kontenjanını ön seçimin olmadığı yerlerde kullanıyordu. Benimsenen fikre göre ön seçimle birlikte “fermuar sistemiyle” kontenjan uygulaması da yapılacak. Örneğin İstanbul’un birinci seçim bölgesinde 1. - 3. - 5.-7. 9. sıra ya da 2. - 4. - 6.-8.-10. sıralar kontenjan olarak kullanılırken diğer sıralar ön seçimle gelen adaylara bırakılacak.
110 adayı genel merkez belirleyebilecek
Bu yöntemle genel merkez, 550 adayın yüzde 15’ine karşılık gelen 83 kontenjanı istediği seçim çevrelerine yerleştirebilecek. Ayrıca Siyasi Partiler Yasası’nın Genel Başkan’a verdiği yüzde 5 kontenjan yetkisini de CHP lideri kullanırsa yaklaşık 110 milletvekilini genel merkez belirleyebilecek. Ön seçim yapılacak yerlerde sıralama yetkisini de genel merkez de olacak.
Bu sistem örgüt içerisinde sıra kavgasın çıkmasına neden oluyor. Bu nedenle CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ’nun aday olmak isteyen herkesin ön seçime girmesini istediği dillendiriliyor. Kulislerinde genel merkez bu yetkisini tam olarak kullanırsa örgütlerin belirlediği vekil çok az sayıda vekilin Meclis’e gireceği konuşuluyor.
O illerde de fermuar
CHP’nin 2011 seçimlerinde yüzde 10’un üstünde oy almasına rağmen vekil çıkaramadığı 15 il bulunuyor. Aksaray, Bilecik, Elazığ, Kars, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Nevşehir, Rize, Yozgat, Karaman, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce illerinde de ön seçime gidilmesi ve fermuar sisteminin buralarda da işletilmesi öngörülüyor.
CHP 17 ilde tanınmış isimlerin peşinde Kulislere göre CHP’nin oylarının yüzde 10’u geçmediği için Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ile genel merkezin istediği gibi milletvekili yazabileceği iller var. Ağrı, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Van, Şırnak, Iğdır illerinde CHP’nin seçim kazanabilecek kazanamasa bile partiye iyi oy kazandıracak isim arayışları ise sürüyor. Bu kentlerde sevilen sözü dinlenen ve arkasından kitleleri sürükleyebilecek isimlerle görüşmeler yaptığı dile getiriliyor. CHP, 2011 seçimlerinde bağımsız aday olup yaklaşık 20 bin oy alan Mehmet Salim Ensarioğlu ile dirsek temasına geçmiş ancak Ensarioğlu’nun geçen hafta AK Parti ’den aday olacağını açıklamasıyla bu ihtimal ortadan kalkmış oldu.
Son karar 15 Şubat’ta
Öte yandan CHP Denizli Milletvekili İlhan Cihaner’in de karşı çıktığı "ön seçime fermuar ayarı"nı eski bir PM üyesi olan Levent Eyipişiren mahkemeye taşıdı ve yönetmelik değişikliğinin iptalini istedi. CHP Parti meclis 15 Şubat’ta toplanıp aday belirleme yöntemine ilişkin son kararını verecek.