Cacabey kimdir, ne demek? Bahçeli’nin Astronot kelimesi yerine önerdiği Gökbilimci Cacabey ne yapmıştır, neyi önermiştir? Cacabey’in hayatı…

Cacabey kimdir? Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Astronot kelimesine Türkçe isim bulmak gerekiyor!" önerisi sonrası MHP lideri Bahçeli'den Caca Bey ismini önerdi. Bahçeli, hem tarihi bir kimlik hem de Türkçe bir isim olmasına dikkat çekerek 'Cacabey' ismini önerdi. Bahçeli, Kırşehir'de bir medrese inşa ettiği ve gök bilimiyle ilgilendiği için Cacabey'i önerdiğini belirtti. Bahçeli, astronot kelimesi yerine "Cacabey" isminin kullanılmasını önerince Cacabey kimdir? soruları sorulamaya başlandı.

Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım da isim önerileri hakkında ‘Umarım güzel bir isim bulunur. Cecebey de ilginç bir isim, daha önce de Gökmen geçmişti. Biraz daha zamana ihtiyacımız var herkesin içine sinecek bir isim için’ ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Gelin Türk yolcularına Türkçe bir isim bulalım tabi sadece dil bilimciler değil 83 milyon vatandaşımız da özgün fikirleriyle bu arayışa ortak olabilir" dedi. Erdoğan'ın bu çağrısı sosyal medyada ilgi odağı oldu. ‘Gökyüzüne bak ayı gör’ etiketiyle binlerce paylaşım yapıldı.

Cacabey kimdir?

Ceceli aşiretinin beyi olan Emir Bahaddin Caca’nın oğlu olan Cacaoğlu Nureddin Cebrail, 1240’ta Kırşehir’de doğdu. Kırşehir’e büyük hizmetlerde bulunmuş, büyük ve tarihi şahsiyettir. Adı edebileşmiş bu devlet adamı “Cacabey” adıyla ün kazandı.

Caca Bey, küçük yaşlarında üstün yetenekleri ile devrin önde gelenlerinin dikkatini çekmiştir. Kırşehir'de devrin fakültesi gözüyle bakılan Caca Bey Medresesi'ni yaptırmıştır. Yönetim işlerinde Türkçe konuşan ve yazışmalarında Türkçe kullanan Caca Bey, Caca Bey Medresesi'nde de Türk dilinde eğitim verilmesini sağlamıştır.

Selçukluların son yıllarında düzen bozulduğu için iller valiler ile yönetiliyordu. Eskişehir Emiri olarak görülen Caca Bey, bir süre Tokat’ta kaldıktan sonra Kırşehir’e bey oldu.

Genç yaşında başarısını göstereren Caca Bey, kısa zamanda büyüklerin arasında yer almaya başladı. Mevlana yazdığı bir mektupta, Caca Bey’in yeteneklerine ve başarılarına övgüde bulunmuş ve kendisiyle bir araya geldiği meclislerde de bu konuyu dile getirmiştir. Caca Bey, kendi idaresinde yaşamakta olan Hacı Bektaş Veli ile ilgilenmiş onu himaye etmiştir. Anadolu'da birçok hayır kurumu ve ayrıca cami, zaviye gibi pek çok kamusal yapının da onarımını yaptırmıştır. Caca Bey, 1301 yılında Bizanslılara karşı savaşırken ölmüştür. Cenazesi, Kırşehir’e getirilerek yaptırdığı medresenin yanındaki türbeye defnedilmiştir.

Emirhor olan Eseddedin İsyanı’nı bastırdı

Kırşehir Beyi iken, Emirhor olan Eseddedin İsyanı’nı bastırdı. Elbistan Savaşı’na katıldı. Orada Mısır Memlük Sultanı Baybars’a esir düştü. Baybars bütün esirleri serbest bırakınca Caca Bey Şam’dan Kırşehir’e döndü. Bir hükümdar gibi Kırşehir’de hüküm süren Caca Bey’in ünü, kısa sürede her tarafa yayıldı.

Genç yaşında zekasını göstererek üstün hizmetlerde bulunan Caca Bey, kısa zamanda büyükler arasına karıştı. Mevlana, yazdığı mektupta onu överek, başarısını tescil etti. Aralarındaki birçok görüşmede de bu konuyu dile getirdi. Özel Türkçe konuşan, emirleri ve devlet yazışmalarında Türkçe yazan Caca Bey, kendi idaresinde olan Hacı Bektaş ile de ilgilenmiş, onu himaye etti.

Caca bey Medresesi'ni yaptırdı

Anadolu’da birçok hayır kurumu yaptırdı. Bu arada Eskişehir’de bir cami ve bir han yaptırmış, 17 cami ve zaviyeyi de onarıma aldı. Kırşehir’de bu gün bir mimari anıt olarak yükselen Caca Bey Medresesi’ni de yaptırdı.

Kırşehir kentinin merkezinde bulunan medrese, Caca Bey tarafından 1271-1272 yıllarında bir gözlem evi (rasathane) ve medrese olarak yaptırılmıştır. Yapı daha sonra camiye çevrilmiştir. Türk bilim adamı Uluğ Bey’in Batı Türkistan’da kurduğu medrese ne ise, Caca Bey’in kurduğu bu bilim merkezi de aynı derecede öneme sahiptir. Birkaç kez onarılmış olup, minaresindeki mavi çiniler nedeniyle halk arasında cıncıklı camii adı ile anılmaktadır. Medrese kesme taştan yapılmış olup kare planlıdır. Kubbeli medrese yapı tipine dahildir. Minare yapının arka tarafına alınmıştır.

Döneminde astronomi yüksek okulu olarak hizmet vermiştir. Kubbesi açık ve altında bir kuyunun bulunduğu medresede kuyunun içindeki suya yansıyan yıldızlar incelenir, bunlar üzerinde araştırmalar yapılırdı.

Medresede astronomi araştırmaları yapılıyordu

Devrin fakültesi gözüyle bakılan bu binada Türkçe eğitimi veriyordu. Arapça ve Acem dili ile de eserleri vardır. Ayrıca İslam Hukuku ile felsefe ve tasavvuf dersleri de öğretiliyordu. Kubbesi açık ve altında bir kuyunun bulunduğu Cacabey Medresesi’nde kuyuya yansıyan yıldızlar incelenir, bunlar üzerinde araştırmalar yapılırdı.

Bundan anlaşıldığına göre, bu medrese o dönemlerde astronomi araştırmaları yapılıyor, matematik, fizik, kimya gibi konularda eğitim veriyordu.