AK Parti'de konuşulan Köşk senaryoları!
Kulislerde Köşk seçimi için birçok ihtimal dile getirilirken, Erdoğan’ın Çankaya’ya, Gül’ün de hükümetin başına geçme olasılığı yüksek görülüyor.
30 Mart yerel seçimlerinin geride bırakılmasının ardından dikkatler ağustos ayında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimine çevrildi.Ankara kulislerinde uygulanması ihtimali en yüksek olan formülün Gül’ün hükümetin başına geçmesi, Erdoğan’ın ise Çankaya’ya çıkması olduğu konuşuluyor. Beklentilerin aksine Cumhurbaşkanlığı seçimi ile genel seçimin birleştirilmeyeceği, ancak Cumhurbaşkanlığı seçiminden hemen sonra bir erken seçimle Gül’ün koltuğa oturabileceği ifade ediliyor. Geçiş döneminde ise Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın Başbakanlık görevini yürütebileceği kaydediliyor.
Başta AK Parti olmak üzere, siyasi partilerde ve bürokraside konuşulan bazı senaryolar şöyle:
Erdoğan Çankaya’ya, Gül Başbakanlık’a: Kulislerdeki iddialara göre, şu an uygulanması en kuvvetli senaryo Erdoğan’ın halk tarafından seçilen ilk cumhurbaşkanı olması, Gül’ün de Başbakanlık’a geçerek Erdoğan’dan boşalacak koltuğa oturması. Bu formülün eksiksiz işlemesi de Erdoğan’ın Köşk’e çıkma isteği kadar Gül’ün yeniden aday olmak istememesine bağlı. Ancak Gül’ün “istişareye” açık olması ve kulislerdeki iddialara göre sadece kısa bir süre yürütebildiği başbakanlığa da sıcak bakmasının bu formülün kolayca uygulanmasını sağlayacağı belirtiliyor. İki ismin bu formülde anlaşması halinde Erdoğan’ın Başbakanlığı bırakarak adaylığını açıklayacağı belirtiliyor. Bu durumda, eşzamanlı olarak Ak Parti’nin kurultayını toplayıp hem 3 dönem kuralını kaldırması hem de geçiş dönemi başbakanlığını yürütecek ismi belirlemesi bekleniyor. Senaryoya göre, sanılanın aksine erken genel seçim sandığı Cumhurbaşkanlığı seçimi sandığı ile birlikte getirilmeyecek. Ak Parti’de iki sandığın eşzamanlı getirilmesinin Cumhurbaşkanı’nın meşruiyetine gölge düşüreceğine inanılıyor. Bu nedenle Erdoğan, Cumhurbaşkanı seçildikten 2-3 ay sonra erken genel seçime gidilmesi, Gül’ün de başbakanlık koltuğuna oturması planlanıyor. Geçiş dönemi başbakanlığı için en kuvvetli ismin Başbakan Yardımcısı Arınç olduğu belirtiliyor. Mehmet Ali Şahin, Ali Babacan gibi isimlerden birinde karar kılınabileceği ifade ediliyor. Kuruldayda 3 dönem kuralının kaldırılmasının da bu isimler için zorunlu olduğuna işaret ediliyor.
Mevcut sistemle devam: Bu formüle göre başkanlık sistemi ya da partili cumhurbaşkanı sistemine geçilmesini isteyen Erdoğan, bu değişikliği yapamadığı için pasif konumundan dolayı Köşk’e çıkmayacak ve genel seçim olağan tarihinde, 2015’te yapılacak. Bu nedenle Ak Parti, 3 dönem kuralını kaldıracak ve Erdoğan, 2015’te de partisinin başında seçime girecek. İddiaya göre Erdoğan, yeni hükümet döneminde tamamen başkanlık ya da yarı başkanlık sistemini getirmeye odaklanacak. Gül de cumhurbaşkanlığı görevini sürdürecek.
Yarı başkanlık modeli: Kulislerde konuşulan iddialardan biri de Erdoğan’ın, “Bakanlar Kurulu’na başkanlık edecek Cumhurbaşkanı” düşüncesi doğrultusunda bir Anayasa değişikliği yapıldıktan sonra Köşk’e çıkma hesabının bulunduğu. Plana göre Erdoğan, Çankaya’ya güçlendirilmiş ve partili cumhurbaşkanı olarak çıkacak. Gül de yine başbakanlık koltuğuna oturacak ancak fiilen ikinci adam pozisyonunda bulunacak.
İki sandık: Bu senaryoya göre de Erdoğan, Köşk adaylığını açıklayacak ve eşzamanlı olarak erken genel seçim kararı alınacak. Böylece eşzamanlı olarak Erdoğan’ın Köşk’e çıkması, yerine de seçtiği bir ismin başbakanlık koltuğuna oturması sağlanacak.
Muhalefetin formülü: CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu önceki gün Cumhurbaşkanlığı seçiminde ittifak yapabileceklerini söyledi. MHP’nin buna yanaşması durumunda üzerinde uzlaşılan aday seçime girecek. Ancak uzlaşma olmazsa ikinci turda doğal ittifak da olası.
Gurbetçi yaşadığı ülkede oy verecek
Ağustosta yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçiminde yurtdışında yaşayan 2,7 milyon Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı da etkili olacak. Türkiye’de yapılan seçimlerde yurtdışındaki vatandaşların oy kullanabilmeleri için gümrük kapılarına gelmeleri zorunluluğunun emek ve zaman kaybına neden olması, seçim katılım oranının düşük olması üzerine 2012’de düzenleme yapıldı. Yasal düzenlemeyle yurtdışında yaşayan vatandaşların bulundukları ülkelerde oy kullanmalarına imkân sağlandı. Almanya, Fransa, İngiltere, Belçika ve ABD başta olmak üzere yaşadıkları ülkelerdeki büyükelçilik veya konsolosluklar ile uygun görülen mekânlarda kurulacak sandıklarda oylarını rahat şekilde kullanabilecek.
Cumhurbaşkanı seçimlerinasıl olacak?
Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’na göre Cumhurbaşkanı, bu yıl ilk kez halk tarafından ve 5 yıllığına seçilecek. İlk turu 10 Ağustos’ta yapılacak seçimle ilgili adaylık süreci haziran ayında başlayacak.
40 yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip her Türk vatandaşı aday olabilecek.
Cumhurbaşkanlığı’na TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi en az 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün olacak. Aday olan kamu görevlileri görevlerinden ayrılacak. 10 Ağustos’taki ilk turda oyların yüzde 50’sini alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek. İlk turda bu oyu alabilen olmazsa ikinci tur oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. (MİLLİYET/ANKARA)