5 yılda iki ayrı laiklik anlayışı!

Anayasa Mahkemesi’nin CHP’nin 4+4+4 eğitim sistemine karşı açtığı davanın gerekçeli kararındaki “laiklik” yorumları tartışma yarattı. Kararda devletin, çoğunluk dininin “inanç, ibadet ve eğitim ihtiyaçlarını karşılama” görevi olduğuna yönelik ifadelerin yanı sıra birey ve toplumun laik olamayacağı yönündeki görüşler eleştiri konusu oldu.

2010 yılındaki Anayasa değişikliği ile yapısı değiştirilen AYM’nin, 2008 yılında Anayasa değişikliği ile türban yasağının kaldırılmasının iptali davasında verdiği karardaki laiklik tanımından tamamen farklı değerlendirmeler yapması da dikkat çekti. 2008 ve 2013’deki kararlardan çarpıcı farklılıklar şöyle:

Dogma vurgusu

2008: Laik devlette, ulusal irade dışında herhangi bir dogma siyasal düzene yön veremez. Hukuksal kurallar dinsel buyruklar yerine aklın ve bilimin öncülüğünde kabul edilir.

2013: Laikliğin özgürlükçü yorumu, dini bireysel ve kollektif kimliğin önemli bir unsuru görmekte, toplumsal görünürlüğüne imkân tanımaktadır. Anayasa, devlete dini ihtiyaçların karşılanması ödevi yüklemektedir.

Eşitlik anlayışı

2008: Laik devlet dinler ve inançlar karşısında eşit ve tarafsızdır.

2013: Eşitlik ilkesi, aynı durumda olanlara aynı, farklı konumda olanlara farklı kuralların uygulanmasını gerektirir.

Laik devlet tarafsızdır ama toplumun dini ihtiyaçlarının karşılanmasına kayıtsız değildir. Anayasa, çoğunluk dininin inanç, ibadet ve eğitim ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik resmi mekanizmalar öngörmüştür.

Toplum laik olur mu?

2008: Laik toplumlarda laik ve demokratik değerler özümsenir, siyasal, sosyal ve kültürel yaşam çağdaş görünüm kazanır.

2013: Laiklik, bireyin ya da toplumun değil, devletin bir niteliğidir.

2008: Hukuksal düzenlemeler dinsel buyruklara dayandırılamaz.

2013: Kanundaki “Hz. Peygamberimizin Hayatı” ifadesi o dinin mensuplarının kutsallarına saygıyı ifade eder.

“AYM, AKP’nin yan kuruluşu”

CHP’li Nur Serter, AYM kararının “hukuki değil siyasi” olduğunu belirterek, “AYM artık siyasallaşmış ve AKP’nin yan kuruluşu haline gelmiştir” dedi. “Gerekçeli kararı okuduğumda Başbakan konuşuyor zannettim” diyen Serter “Bu dersleri koymanın, ’devletin dini İslam’dır’ demekten hiçbir farkı yoktur” dedi.