4 bin 600 tonluk cami taşınıyor
Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yapımı tamamlanan ve Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) vizyonu olan Ilısu Barajı ve HES projesinden etkilenen Batman'ın Hasankeyf ilçesindeki tarihi eserlerden 4 bin 600 tonluk Eyyubi Camisi'nin taşınması için köprü inşa edildi.
Su altında kalacak 3 bin 500 nüfusa sahip Hasankeyf'in tarihi ve kültürel varlıklarıyla 3 kilometre uzaklıktaki yeni yerleşim alanına taşınması için başlatılan çalışmalar sürüyor. Tarihin, çevresel ve kültürel değerlerin korunarak gelecek nesillere aktarılması için yürütülen çalışmalar kapsamında ilçedeki tarihi eserler, Yeni Kültürel Park Alanı'na bir bir naklediliyor. Türkiye'de geçen yıl ilk defa uygulanan projeyle Zeynel Bey Türbesi'nin baraj gölü alanından çıkarılarak Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na getirilmesinin ardından İmam Abdullah Türbesi, Artuklu Hamamı ve Hasankeyf Kalesi Orta Kapısı da başarılı bir şekilde taşındı. Süleyman Han tarafından 1407 yılında inşa ettirilen Süleyman Han Camisi'nin 36 metre yüksekliğindeki minaresinin taşlarının söküm işlemi tamamlandı. Caminin tarihi kapı ve çeşmesi ise bütün olarak taşınacak. Minarenin Yeni Kültürel Park Alanı'ndaki birleştirme işlemi ise yıl sonuna kadar tamamlanacak. Baraj gölü alanındaki diğer tarihi değerlerin taşınması, taşınamayacak durumda olanların da yerinde korunması ve bir örneğinin yapılması için gerekli çalışmalar sürüyor.
Eserler arasındaki en ağır yapı
Er-Rızk, Eyyubi ve Koç camileri için koruma ve taşıma çalışmalarıyla ilgili süreç devam ediyor. Bu kapsamda, kesin inşa tarihi bilinmeyen, yapı bezemesi ve planıyla 14. yüzyıl sonu 15. yüzyıl başlarında inşa edildiği tahmin edilen eserler arasındaki en ağır yapı olan Eyyubi (Kızlar) Camisi de taşınacak. Tarihi camide arkeolojik kazı çalışmalarının yanı sıra taşınma için güçlendirme çalışmaları başlatıldı.
Köprü 12 menfezden oluşuyor
İki parça halinde kendinden tahrikli modüler sistem (SPMT) ile taşınacak 4 bin 600 tonluk tarihi cami için Dicle Nehri üzerinde 104 metre uzunluğunda, 12 menfezden oluşan köprü yapıldı. Köprünün yapımında 3 bin 200 metreküp C45 beton ile 850 ton demir kullanıldı.
"Ana yapıyı iki parça halinde taşıyacağız"
DSİ 16. Bölge Müdürü Ali Naci Kösalı, sadece baraj yapmadıklarını belirterek, aynı zamanda tarihi ve kültürel değerleri de koruma altına aldıklarını söyledi. Eyyubi Camisi'nin taşınacak eserler arasında en ağır yapı olduğunu dile getiren Kösalı, "Ana yapıyı iki parça olarak taşıyacağız. En ağır yapılarımız bunlar. Taşınacak parçalardan biri 2 bin 500 ton, diğeri 2 bin 100 ton. Bunlarla beraber duvarları da ayrı ayrı taşıyacağız." dedi.
Kazı çalışmaları 3-4 ay sürecek
Çalışmalar kapsamında camide arkeolojik kazı ve güçlendirme çalışmalarının yürütüldüğünü anlatan Kösalı, kazıların 3-4 ay sürmesinin beklendiğini aktardı. Kösalı, bununla beraber taşıma yollarını da tamamlayacaklarını ifade ederek, taşıma yollarının tamamlanmasıyla eseri, SPMT ile Dicle Nehri üzerindeki köprüden yeni yerine ulaştıracaklarını kaydetti.