3 soruda Kudüs krizi!
ABD’nin Kudüs’e taşımaya karar verdiği yeni İsrail Büyükelçiliği’nin açılış töreni tam bir katliama dönüştü. İsrail askerleri Gazze’de düzenlenen protesto gösterilerine gerçek mermiyle müdahale etti. En az 55 Filistinli öldü, 2771 kişi yaralandı
1- Kudüs hassasiyeti neden?
İsrail Kudüs’ü “ebedi ve bölünmez” başkenti olarak görürken, Filistinliler İsrail tarafından 1967 savaşında işgal edilen Doğu Kudüs’ü gelecekteki devletlerinin başkenti olarak kabul ediyor.
2- Karar neden bu kadar tartışmalı?
Kudüs’ün statüsü, İsrail-Filistin sorunundaki en temel meselelerden biri. İsrail’in Kudüs üzerindeki egemenliği uluslararası toplum tarafından tanınmıyor ve 1993 İsrail-Filistin barış anlaşmasına göre, Kudüs’ün nihai statüsünün barış görüşmelerinin ileriki aşamalarında görüşülmesi gerekiyordu. İsrail 1967’deki işgalinden bu yana Doğu Kudüs’te 200 bin dolayında Yahudi’nin oturduğu on kadar yerleşim ilan etti. Bunlar uluslararası hukuka göre yasa dışı. Daha önce bazı ülkelerin Kudüs’te büyükelçilikleri bulunuyordu, ancak BM kararlarına karşın İsrail’in 1980’de çıkarttığı bir yasayla Doğu Küdüs üzerinde hak iddia etmesi üzerine birçoğu büyükelçiliklerini taşımıştı.
3- Durum neden bu kadar gergin?
Büyükelçilik açılış töreninin zamanlaması Gazze’de gerilimin artabileceği kaygılarını artırdı. Mart sonunda bu yana sınırdaki protesto eylemlerinde 40’tan fazla Filistinli öldürüldü. İsrail’in kuruluş yıl dönümünü kutlamasından bir gün sonra Filistinliler Nakba (Felaket) gününü anıyor. İsrail’in 1948’de kurulmasının ardından yüz binlerce Filistinli evlerinden edilmişti. Büyük Dönüş Yürüyüşü eyleminin organizatörleri, eylemin Salı günkü protestoyla sona ereceğini söylüyor. BM İnsan Hakları Yetkilisi Zeid Ra’ad al-Hussein İsrail’i ‘aşırı güç’ kullanmakla suçlamıştı. İsrail ise sivilleri sınırı geçmeye çalışan militanlardan korumaya çalıştığını savunuyor.