Yeni dönem başlıyor! Gizlilik bozulursa...

İş hayatında radikal adımlar bir bir atılıyor. Bundan sonra işçi ve işveren uyuşmazlıklarında önce arabulucuya gitmek zorunlu hale geldi. İşçiler artık, mahkemelerde kazandıkları tazminatı kısa sürede alabilecek.

Tasarının kabul edilmesiyle ortalama 3 milyon 400 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının, yaklaşık yüzde 18'ini oluşturan iş uyuşmazlığı dava dosyalarının büyük ölçüde azalması hedefleniyor. Reform, Yargıtay'ın iş yükünü de hafifletecek. Tasarıyla Yargıtay'ın bir yıl içinde baktığı 780 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının, yaklaşık yüzde 30'unu oluşturan iş davası dosyalarında büyük çapta azalma yaşanacak.

Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre iş davaları ortalama 431 günde sonuçlanmakta iken, tasarının yasalaşması halinde bir gün, iki gün veya en fazla üç haftada sonuçlandırılabilecek. Kasım 2013'ten bu yana arabulucuya giden hukuk uyuşmazlıklarının yüzde 87'sini işçi-işveren uyuşmazlığı oluşturdu.

Av. Arb. Sümeyye Öcal, “Arabuluculuk Kanunu yabancılık unsuru taşıyanlar da dâhil olmak üzere, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde uygulanır. Arabuluculuk faaliyeti sırasında tarafların sunmuş olduğu deliller veya tarafların beyanları mahkemede kullanılamaz. Nitekim Arabuluculuk Kanunu'nun dördüncü maddesinde bu durum güvence altına alındı” dedi.

GİZLİLİK BOZULURSA HAPİS CEZASI

“Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla yükümlü olacak ve aksi kararlaştırılmadıkça taraflar da bu konudaki gizliliğe uymak zorunda” diyen Öcal, “Gizliliğin ihlali halinde hukuken korunan menfaati zarar gören kişi şikayet ettiği takdirde zarara neden olan kişi altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır” şeklinde konuştu.

HARÇ VE GİDER AVANSINA SON

Arabuluculuğun faydalı bir sistem olduğuna değinen Öcal, “Ülkemizdeki mahkemelerin iş yoğunluğu düşünüldüğünde arabuluculuk kurumu taraflar arasındaki uyuşmazlığı kısa sürede çözüme ulaştırmayı sağlayacak. Mahkemece resen atanan veya tarafların bizzat başvurduğu arabulucu taraflar arasındaki uyuşmazlığı daha hızlı çözecek. Arabuluculuğun faydalarını sayarsak çözüme hızlı sürede ve daha az masraflı ulaşılır. Arabuculukta kazan-kazan (win-win)yaklaşımı geçerli. Kazan-kazan yaklaşımı ise taraflar arasındaki husumeti, birlikte çalışmaya dönüştürür. Örneklendirmek gerekirse iş akti haksız feshedilen işçi dava açarken peşin olarak harç ve gider avansı ödemek zorundadır. Zaten işsiz olan birinin bu masrafları öderken zorlanacaktır. Ayrıca davasını ispat etmesi bir iki yılı bulacaktır. İşveren de bu süreci yaşayacak ve ayrıca dava uzadığı için faiz ödemek zorunda kalacaktır. Taraflar kendilerini vekille temsil ediyorlarsa yine davanın kabul ve ret oranına göre ilam vekalet ücreti ödemek zorunda kalacaklardır. Arabulucu bu süreci kısaltacaktır. Taraflar tacir ise ticari sırları açığa çıkmayacaktır” diye görüş verdi.

TÜM DAVALAR ARABULUCULUK KAPSAMINDA DEĞİL

Arabuluculuk ancak tarafların serbest iradeleriyle karar verebilecekleri konularda mümkündür. Kamu düzenini ilgilendirmeyen ve cebri icraya elverişli konularda taraflar arabulucuya gidebilirler. Tarafların sözleşme konusu yapamayacakları konularda örneğin ceza davalarında, nüfus kaydına ilişkin davalarda veya çocukların velayetine ilişkin davalarda arabuluculuk mümkün değil.

BİR TIK'LA ARABULUCU YANINIZDA

Taraflar arabulucuyu, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı resmi web adresi olan www.adb.adalet.gov.tr adresinde yer alan güncel arabulucular listesinden seçebilirler. Süreç sonuçlanıncaya kadar arabuluculuk sürecinde taraflar, davadan farklı olarak herhangi bir harç yatırmak zorunda olmayıp, tebligat, bilirkişi, tanık ve keşif gibi giderler de ödemezler. Sadece, faaliyet süresine göre arabulucuya, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesine uyarınca ücret ödenir. Ayrıca, özel bir toplantı yeri vs. gerekiyorsa, bu masrafların ödenmesi gerekir. Taraflar eğer avukatları ile bu sürece katılacaklarsa avukatlarına da ücret ödeyecekler. Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, arabuluculuk sürecindeki tüm masrafları eşit olarak karşılayacaklardır.

MENFAAT KORUNACAK

Dava boyunca yapmak zorunda kalacağınız tüm masraflardan (posta gideri, bilirkişi, keşif vb. masraflar, yol giderleriniz gibi) ve yargılama nedeniyle diğer işlerinizden kısıtlayıp, adliyeye ayırmak zorunda kalacağınız zamandan tasarruf etmiş olursunuz.

Mahkemeye göre daha kısa sürer.

Sonuç, tarafların kontrolündedir.

Geleceğe bakılır, mevcut hukuki durumun değil, menfaatin korunması esastır.

Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla konuşabilirler.

Psikolojik ve sosyolojik riski azdır; daha az yeni sorun doğurur.

Tarafların anlaştıkları yöntem ve çözüm tarzı esastır, esnektir.

Anlaşmayla çözülür; iki tarafta kazanır, tarafların sosyal ve ekonomik ilişkileri devam eder.

EN GEÇ 3 HAFTADA SONUÇLANDIRACAK

Tarafların herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşamamaları halinde, arabuluculuk bürosu kendiliğinden bir arabulucu görevlendirecek. Arabulucu, başvuruyu üç hafta içinde sonuçlandıracak. Arabuluculuk ücretini karşılamak için adli yardıma ihtiyaç duyan taraf, sulh hukuk hâkiminin kararıyla adli yardımdan yararlanabilecek.

Haziranda yapılan Arabuluculuk sınavına 7 bin kişi başvurdu. Şu ana kadar Türkiye'de 6 bin arabulucu vardı. Yaklaşık 13 bin kişi Türkiye'de arabuluculuk yapacak.

YENİ ŞAFAK