Şimdi de SWAP silahı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yeni bir müdahale aracı olarak değerlendirilen döviz takas piyasasını (swap) devreye soktu. TCMB, yeni hamlesiyle piyasadaki likiditeyi sıkılaştırarak TL’nin maliyetini artırıp, spekülatif döviz talebinin önüne geçmeyi amaçlıyor.

Salı günü ilk kez döviz takas piyasasını çalıştıran Merkez Bankası, dün 500 milyon dolar tutarında 1 hafta vadeli TL depo karşılığı döviz depo ihalesi açtı. İhalede TL faiz oranını yüzde 8, dolar faiz oranını da yüzde 0.75 olarak belirledi. İhaleye 611 milyon dolarlık teklif geldi.

Ekonomistler bu hamle ile Londra üzerinden yapılan swap anlaşmaları nedeniyle yurt dışına giden TL’nin TCMB’ye gelmesinin ve döviz satmadan kur likiditesinin artırılmasının hedeflendiğini kaydetti. TCMB yeni silahıyla TL üzerindeki spekülatif oyunu bozmayı istiyor. Bankacılar ilgili ihaleye kamu bankalarının ilgisinin daha fazla olduğunu kaydetti.

TCMB bankalara gönderdiği talimatta uygulama detaylarına yer verdi. Buna göre ihale yöntemi ile gerçekleştirilecek işlemler TCMB bünyesindeki döviz piyasalarında işlem yapmaya yetkili bankalar ile yapılacak. Depo işlemleri karşılıklı olarak 1 hafta vade ile gerçekleştirilecek ve depolara ilişkin faizler TCMB tarafından belirlenecek.

Brezilya’nın ünlü taktiği

Finansinvest Ekonomisti Burak Kanlı, swap yaparak döviz piyasasına müdahalenin daha önce başka merkez bankaları tarafından farklı şekillerde uygulandığını ifade etti. Brezilya Merkez Bankası’nın uzun süren swap müdahalelerinin bunun en ünlüsü olduğunu belirten Kanlı, ancak onların yöntemi ve müdahalenin çalışma mekanizmasının TCMB’den farklı olduğunu aktardı.

Kanlı, TCMB’nin enstrüman oluşturma konusunda çok yaratıcı olduğunun faiz koridoru, rezerv opsiyon mekanizması gibi önceki uygulamalarından bilindiğini söyledi. TCMB’nin bankalara verdiği likidite imkanını kısarak onları geç likiditeye yönlendirmesinin aslında faiz koridorunun üst bandının artırmasına yakın bir etki sağladığını dile getiren Kanlı, “Bunun sonucunda TCMB ortalama fonlama maliyeti de belirgin biçimde yükseldi. Bunun aslında geçici faiz artırımı olduğunu söyleyebiliriz” dedi.

Yurt dışındaki oyunu bozacak

Burak Kanlı, şöyle devam etti: “TCMB’nin yeni hamlesi, çapraz kur swap işlemleri yapma kararı alışılanın çok dışında bir uygulama. TCMB, TL’nin yurt dışı kaynaklı olarak spekülatif bir biçimde yükseltildiğini düşünüyor. Merkez Bankası’nın son kararında, ‘Yabancılar yurt dışındaki düşük seviyelerdeki TL faizinden faydalanarak TL borçlanıp, sonra da TL’yi satarak dolar alıyor ve böylece TL’ye değer kaybettiriyor’ düşüncesi var. TCMB de bunun önüne geçmek için TL likiditesini kendi çekmek istiyor. Böylece yurt dışı TL swap maliyetleri yükselecek ve spekülatif harekete konu olacak TL miktarı da düşecek.”

Takas işlemi nasıl oluyor?

Döviz takasında, bankalar elindeki TL’yi Merkez Bankası’na borç verirken, TCMB’den döviz borç alıp vade sonunda faizi ile birlikte geri veriyor. Takas işlemlerinin sonucunda TCMB’den döviz alınıp,

TL verilecek olması bankalar arasındaki Türk Lirası likiditesini azaltacak. Bu durum daha yüksek maliyet ile Merkez Bankası’ndan borçlanılmasına yol açacak.

Merkez’in hamleleri

- 10 Ocak: TCMB bünyesinde faaliyette bulunan Bankalararası Para Piyasası’nda bankaların borç alabilme limitleri 11 Ocak tarihinden itibaren toplam 22 milyar TL’ye düşürüldü.

- 10 Ocak: Yabancı para zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 50 baz puan indirildi. Bu değişiklik ile finansal sisteme 1.5 milyar dolar ilave likidite sağlandı.

- 12 Ocak: TCMB 3 yıl aradan sonra 1 hafta vadeli repo ihalesi açmadı.

- 13 Ocak: TCMB bünyesinde faaliyette bulunan Bankalararası Para Piyasası’nda bankaların borç alabilme limitleri 16 Ocak tarihinden itibaren toplam 11 milyar TL’ye düşürüldü.

- 13 Ocak: Gerekli görülen günlerde Borsa İstanbul bünyesindeki repo pazarlarında TCMB tarafından yapılan fonlama tutarı sınırlandırılabilecek.

- 16 Ocak: TCMB 1 hafta vadeli repo ihalesi açmadı.

- 17 Ocak: TCMB 1 hafta vadeli repo ihalesi açmadı.

- 17 Ocak: Türk Lirası Depoları Karşılığı Döviz Depoları piyasasının açılmasına karar verildi.

- 18 Ocak: Merkez Bankası 1 hafta vadeli repo ihalesi açmadı.