‘Olur olmaz ceza kesiliyor'

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) “Cezalandırılıyoruz” raporunda, devletin kamu düzenini sağlamak amacıyla kestiği para cezalarının 4.5 yılda 68 milyar lira olduğu bildirildi.

İSMMMO’nun Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre yayımladığı “Cezalandırılıyoruz” raporunda, devletin kamu düzenini sağlamak amacıyla kestiği para cezalarının hızla arttığı ve 2009 yılının ilk 6 ayında 15 milyar lirayı geçtiği belirtildi. İSMMMO’nun hesaplamasında, son 4.5 yılda ağırlığı vergi cezaları olmak üzere ayda ortalama 1.2 milyar liralık para cezası kesildiği ifade edilerek, kurallara uymayan kişi ve kuruluşlara 64.5 milyar liralık fatura çıkartıldığı vurgulandı. Doğan Grubu’na kesilen 3.7 milyar liralık vergi cezası da eklendiğinde 4.5 yılda kesilen ceza miktarının 68.2 milyar lirayı bulduğu duyurulan açıklamada, bu miktara karşılık 2005 ile 2009 yılları arasında, Doğan Yayın Holding’e kesilen 3.7 milyar lira hariç, tahakkuk eden toplam 64.5 milyar liralık para cezasının sadece 14.5 milyar lirasının tahsil edilebildiğinin altı çizildi.

72 milyonluk nüfus dikkate alındığında Maliye’nin, söz konusu sürede kişi başına 895.3 liralık ceza tahakkuk etmiş olduğu bildirilen açıklamada, 2005-2009 yılları arasında en çok para cezası tahakkuk edilen kentin 19.8 milyar lira ile İstanbul olduğu, Bayburt’un ise 8 milyon lira ile son sırada yer aldığı belirtildi.

Tahsilat oranı çok düşük

Cezaların yüzde 75’inin ekonomik olarak çekim merkezi olan 10 ilde kesildiği ifade edilen açıklamada, buna karşın, 4.5 yılda sadece yüzde 22.4’ü yani 19 milyar lirasının tahsil edilebildiği vurgulandı. Rapora göre 2009 yılında kesilen cezalardan tahsil edilerek bütçeye girecek tutarın 3.7 milyar olarak planlansa da tahakkuk eden miktarın 6 ayda Muhasebat Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre 15 milyar liraya ulaştığı duyurulan açıklamada şunlar kaydedildi:

“Doğan Grubu’na kesilen 3.7 milyar lira ceza hariç olmak üzere, bunun 12 milyar 390 milyon lirasını vergi cezaları, 1 milyar 992 milyon lirasını idari para cezaları, 340 milyon 452 bin lirasını yargı cezaları, 120 milyon 852 bin lirasını pay ayrılan idari para cezaları, 138 milyon 153 bin lirasını da diğer idari para cezaları oluşturdu. 2009 yılındaki rekor artışta Doğan Yayın Holding’e 3.7 milyar liradan önce kesilen 826 milyon lira vergi ve vergi cezası ile petrol şirketi BP’ye fatura edilen toplam 1.3 milyarlık vergi cezasının önemli payı oldu.”

Vergi cezalarını değerlendiren İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, kesilen rekor ceza tutarlarına karşılık tahsilatın ise çok düşük oranlarda kaldığına dikkati çekti. Arıkan, “Bu rakamlar, olur olmaz yerde ceza kesildiğini, ancak konu davalık olunca idarenin kaybettiğini gösteriyor” ifadesini kullandı. Arıkan, şunları kaydetti:

“Muhasebe meslek mensupları da mağdur olabiliyor. Mali müşavir vergi beyannamesinde hata ettiği zaman, bunu vaktinde düzeltirse sorun yok. Ancak firmaların mal alım satımına ilişkin yapılan beyanlarda, formda herhangi bir harf hatası yaparlarsa mükellefe ceza kesilebiliyor. Elektronik ortamda verilen alım-satıma ilişkin formlar 15 gün sonra düzeltilirse 1.000 lira idari para cezası kesiliyor. Oysaki bu beyan ödenecek vergiyi bile etkilemiyor. Bu işlem, karşıdakinin hatasından faydalanmaya çalışmaktır.”

Karne notu verilecek iyi mükellef ile kötü mükellef sınıflanacak

Gelİr İdaresi Başkanlığı, risk analizlerini yapacak yeni bir yazılım sistemiyle bütün mükelleflere karne vermeye hazırlanıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezi’nde, Vergi Daireleri Otomasyon Sistemi VEDOP-3 çerçevesinde yeni bir yazılım programı uygulamaya konuluyor. Program, Türkiye çapında bütün mükelleflerin çeşitli kriterler çerçevesinde değerlendirmeye tabi tutulması öngörüyor.

Yeni sistemde gelir ve kurumlar vergisi, katma değer vergisi, özel iletişim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel işlem vergisi ile diğer vergi mükellefleri elektronik ortamda sürekli takibe alınacak. Mükelleflerin beyanname bilgileri, beyannamelerde yer alan gelir rakamları, ödedikleri ve ödemedikleri vergiler, alış ve satışlarıyla ilgili bilgi formları, banka, tapu ve araç bilgileri, kredi kartı alış verişleri ve sahte fatura kullanımı ile Vergi İstihbarat Merkezinde yer alan diğer bilgiler, bilgi işlemde toplanacak. Yeni yazılım programında mükelleflerin risk analizi ve değerlendirmelerine dönük onlarca değişik kriter yer alacak. Örneğin beyannamesini düzenli veren ile naylon fatura düzenlediği tespit edilen bir mükellefin karnesine bu bilgiler işlenecek ve buna göre bir puanlama yapılacak.

A mükellefinin sahte fatura kullandığı tespit edilmişse, kendisine örneğin eksi 10 puan, beyanname vermediyse eksi 2 puan verilecek. Sektör ortalamalarının üstünde gelir beyan ettiyse artı 3 puan alacak. Yine bir mükellef yeni bir yatırıma giriyor, ancak vergisel yükümlülüklerini yerine getirmeden, burayı öylece bırakıp, başka bir işe başlıyorsa bu da mükellefin eksi hanesine yazılacak. Her sektör ve her mükellef için çeşitli kriterlere göre yapılacak değerlendirme ve not verme işlemi, mükellefin yıl içindeki ve yıl sonundaki karnesini de ortaya koyacak.

240 hayvanın uçak bileti pahalı geldi

Van Ticaret Borsası (VATBO) tarafından Van-Erciş karayolu üzerinde 10 bin dönüm arazide tarım-hayvancılık faaliyetlerinin yürütüleceği organize tarım işletmesinin 140 dönümünde yürütülen işletme kurma çalışmalarında sona yaklaşıldı. Projede Türkiye’nin birçok bölgesine model oluşturan 2 bin baş kapasiteli damızlık süt sığırı işletmesi ile bu işletmelerden elde edilecek günlük 100 ton kapasiteli süt işleme fabrikası ve hayvan hastanesinin büyük bölümü tamamlanırken Almanya’dan getirilen son teknoloji modern cihazların donanımına başlandı. Ancak ilk etapta 240 damızlık süt sığırı ile çalışmalarına başlayacak işletmede, bu hayvanların yurtdışından uçakla gelişinin maliyetli olacağı gerekçesiyle yurtiçinden teminine karar verildi. VATBO Başkanı Feridun Irak, “Hayvanları yurtiçinden ya da yurtdışından temin etmenin yollarını araştırıyoruz. İthal izni bulunan ülkelerden biri olan Avustralya’da uygun fiyata hayvan var. Ancak uzak bir ülke. 240 hayvanın gemiyle getirilmesi uzun bir süreci kapsayacak. Diğer alternatifimiz ise bu hayvanların uçakla getirilmesi. Bu tür hayvanlar Boeing 747 ile nakledilebiliyor. Ancak nakliye ücreti büyük bir maliyet gerektiriyor, biz ise bu maliyeti karşılayacak durumda değiliz. Hayvanları yurtiçinden temin etmeyi düşünüyoruz” diye konuştu.

TOKİ’nin indirim kampanyası bugün başlıyor

Toplu Konut İdaresi’nden (TOKİ) konut ve işyeri alıp, borcunu erken ödemek isteyenlere yönelik indirim kampanyası, bugün başlıyor. Kampanya kapsamında borcunu erken ödeyenlerin borçlarında yüzde 17-20 indirim yapılacak. TOKİ’den verilen bilgiye göre, 2008 yılı sonuna kadar satışları gerçekleştirilmiş konut ve işyerlerinin borç bakiyelerinin kapatılmasının sağlanması amacıyla bir ay süreli “indirim kampanyası” düzenlendi. Uygulamadan, borcunun vadesi 12 aydan daha az kalan konut ve işyerleri alıcıları yararlanamayacak. Kampanya kapsamında, konut ve işyeri alıcıları, borç kapatma tarihi itibarıyla hesaplanacak borç bakiyelerini, 23 Eylül-23 Ekim günleri arasında satış işlemlerini gerçekleştiren bankaya başvurmak suretiyle peşin veya eşit taksitler halinde 3 ay vadeli olarak kapatabilecekler. Borç bakiyesinin peşin olarak kapatılması durumunda yüzde 20, 3 ay vadeli eşit taksitli olarak kapatılması durumunda yüzde 17 oranında indirim uygulanacak. Bu tarihten sonra yapılacak borç kapatmalarda, indirim yapılmayacak. Kampanya kapsamına alınan projelerdeki 2008 yılı sonuna kadar sözleşme imzalamış olan konut ve işyeri alıcıları (vadesi 12 aydan daha az kalan konut ve işyerleri hariç), borç bakiyelerini kapatarak söz konusu indirimden faydalanmak istemeleri halinde, ilgili bankalardan konut kredisi de kullanabilecek. Kampanyadan 131 bin 620 konut ve işyeri alıcısı yararlanabilecek.