Kredi kartı, kredi, elektrik, su, doğalgaz faturaları! Herkesi ilgilendiriyor, sakın bunu yapmayın...

Posta gazetesi yazarı Bilal Emin Turan tatilde olan milyonlarca vatandaşı ilgilendiren çok önemli bir yazı kaleme aldı. Tatildeyken harcamalara dikkat edilmesi gerekiyor. İşte kredi kartları, trafik cezaları, faturalar gibi kritik konularda önemli ipuçlarının yer aldığı o yazı:

Tatiller insanların daha fazla para harcadığı dönemler. Hatta bu dönemlerde bütçe kontrolünün yitirildiğini söylemek yanlış olmaz. Çünkü o anki duruma ve motivasyona göre harcama eğilimi ağır basıyor. Kredi kartının oluşturduğu özgürlük, eğlencenin sadece tatil günleriyle sınırlı olduğu algısı gibi nedenlerle hep planlanan limitin üzerine çıkılıyor. Ancak kontrol şart!

LÜKS DEĞİL İHTİYAÇ

Tüm yılın stresinden biraz olsun kurtulmak için tatil lüks değil, bir ihtiyaç. Ancak bu ihtiyacı da gidermek için mümkün olduğunca borçlanmadan yıl içinde yapılan küçük tasarruflardan yararlanmayı alışkanlık haline getirmekte fayda var. Planladığınız tatil için her ay belli bir tutar ayırarak bir bütçe oluşturabilirsiniz. ‘Bu yıl geçti, seneye artık’ deseniz de vakit kaybetmeden hemen başlayın.

SON DAKİKACI AKINI

Erken rezervasyon son yıllarda çokça tercih edilmeye başlansa da pandemi nedeniyle önünü göremeyenler son dakikaya kadar bekledi. Bayram tatili 9 güne çıkıp vaka sayısı da dip yapınca son dakikacılar hemen harekete geçti. Ancak tatile son anda çıkanlar paket tur ve konaklamada erken rezervasyon yaptıranlara göre yüzde 30-40 fazla ödemek durumunda kaldı. Bu noktada tatil harcaması daha da önemli hale geldi. Peki bu dönemde bütçenin şaşmaması için nelere dikkat etmeli?

BEKLENMEDİK MASRAFLARA HAZIRLIKLI OLUN

Tatildeyken her zaman evdeki hesap çarşıya uymaz. Kendi aracınızla tatile gittiyseniz veya Türkiye turu yapıyorsanız olası arıza ve lastik patlama ihtimallerine de harcama listenizde yer ayırın. Alerji, güneş yanığı gibi olası sağlık sorunları da ekstra harcamalara neden olabilir. Bu yüzden tatilde ekstra harcama limitiniz varsa bu durumlar için saklayın.

HEDİYE AVINA ÇIKMAYIN

Bizde adettir ve alışkanlıktır. Akraba ve dost ziyaretlerinde eli boş gitmeyi sevmeyiz. Tabii bu nazik davranışı da bütçe dahilinde göstermek önemli. Diğer yandan tatil beldelerinden de dönüşte arkadaş çevrelerine verilmek üzere hediyelik eşya almayı da çok seviyoruz. Ancak limitlerinizi zorlamamak için her gittiğiniz yerden bir şey getirmeye çalışmayın.

ANI YAŞAMA DUYGUSU

Araştırmalar çoğu kişinin tatilde bütçe hedeflerini aştığını gösteriyor. Tatildeki harcamaların hedefin üzerine çıkmasında psikoloji ve bilinçaltı etkili. Anı yaşama duygusu yani bütçeye bağlı kalarak değil koşullara göre harcama yapmak, hayatın kısa olduğu düşüncesiyle ‘dünyaya bir daha mı geleceğiz!’ mantığıyla hareket etmek, mutluluğun ve eğlencenin tatil süresiyle sınırlı olduğu yanılgısına kapılmak...

İşte bu psikolojik etkilere karşı hazırlıklı olmak gerekiyor. Bazen de tatil için planlanan bütçenin altında bir para harcanınca kalan paranın bonus olduğu algısı oluşuyor. Örneğin 2.000 liralık harcama planlarken 1.000 lira harcamak, geri kalan 1.000 liranın da mutlaka harcanması gereken bir para gibi algılanmasını sağlıyor. Bahane yaratıp kalan parayı da harcamayın.

ARKADAŞ ETKİSİ VE SOSYAL MEDYA

Arkadaşların sosyal medyadan şahane tatil paylaşımları, tatil planı olmayanları da tetikleyen bir reaksiyon yaratıyor. Özellikle gençler arasında bu durum bir tür fırsatı kaçırmak gibi algılanıyor. O yüzden alelacele tatil planları yapılmasına ve tatilde de ölçüsüz harcamalara neden oluyor. Herkesin bütçesi farklıdır. Başkasının tatil anlayışına göre harcama yapmayın, kendi bütçenizi gözetin.

‘YA ŞİMDİ YA DA HİÇ’ HİSSİNDEN KURTULUN

Tatilde zaman baskısı nedeniyle oluşan ‘ya şimdi ya da hiç’ duygusundan kurtulun. Aksi durumda bu his, harcamalarınızın artmasına neden olur.

Reklamlar ve başkalarının tatil harcamaları sizi yanıltmasın. Bunların etkisinde kalırsanız daha fazla harcamanız muhtemeldir.

Yapacağınız harcamaları günlük olarak belirlerseniz bütçenizi haftalık hesaba göre daha sağlıklı yönetirsiniz.

Tatilde karşılaşabileceğiniz planlanmadık durumlar için mutlaka kenara para ayırın.

KARTI DİKKATLİ KULLANIN

Çoğu kişi tatil harcamalarını kartla yapıyor. Kartlı harcamalar da uzun vadeli taksitlerle ödeniyor. Yani önce tatil yapılıyor sonra da kart borcu ödenmeye başlıyor. Dolayısıyla borç derdi tasası tatilin güzelliğini de unutturuyor. Tatili mi düşüneceksiniz, tatil için yapılan harcamaların geri ödemesini mi? Kartlı ödemeler, tatil paketi veya konaklama gideriyle de sınırlı değil. Yemekler, şehir turları, ilginizi çeken eşyalar...

LİMİTİ ZORLAMAYIN

Farklı mekanları keşfederken ilginizi çeken her şeye heves edip sahip olmaya çalışmayın. Tatil rahatlığı ve rehavetiyle harcamada ölçüyü kaçırıp limiti sonuna kadar doldurmayın. Kart limiti aylık gelirin 4 katıyla sınırlı. Gelir beyan edemeyene rehin sözleşmesiyle bankadaki nakdine göre limit tanımlanıyor. Ama limit var diye kendinizi limit kadar zengin hissetmeyin. Bir de harcamaları yaparken hesap kesim tarihi ve son ödeme tarihlerini göz önünde bulundurun. Dönüşte yüklü ödemeler hesabınızı bozabilir.

FATURA GÜNLERİNİ KAÇIRMAYIN

Çoğu kişinin elektrik, su, doğalgaz, kredi ve kart ödemeleri otomatik yapılıyor. Ancak otomatik ödemenin yapılacağı hesapta nakit yoksa para avans hesaptan (kredili mevduat hesabı) çekiliyor. Tabii bu durumda faiz işlemeye başlıyor. Bu faiz de aylık yüzde 1.98, yıllık ise yüzde 23.76. Ayrıca avans hesap yoksa ve ödemeler de gecikirse bu durumda gecikme faizi devreye giriyor. Kartta gecikme faizi aylık yüzde 2.28.

TRAFİK KURALLARI VE CEZALARI ERKEN ÖDEME

Kendi aracıyla veya kiralık araçla tatile çıkanların trafik işaretlerine ve hız kurallarına dikkat etmesi gerekiyor. Bilinmeyen yol ve bölgelerde yanlışlıkla kural ihlali yapıp ceza aldıysanız 15 günde yatırmaya çalışın, bu durumda yüzde 25 indirimli ödeme yaparsınız. Örneğin hız limitinin yüzde 10-30 arasında aşılması halinde kesilen 314 lira liralık ceza, 235 liraya düşer. 5-6 bin liralık bir tatil bütçesini tükettikten sonra 100 liranın dahi kıymetli olduğunu anlamaya başlarsınız. O zaman bu detaylar bütçenize destek olur.

YÖRESEL FİYAT FARKI

Gittiğiniz yörenin en meşhur ürünleri yaşadığınız şehire göre daha ucuz olabilir. Kilo ve oluşturacağı ağırlığın yakıt maliyetini gözönünde tutarak kârlıysa ihtiyacınız olan ürünü tatile gittiğiniz yöreden getirebilirsiniz. Tabii bunda sadece fiyat avantajı değil yöresel tat da etkili olur. Dondurup kışın tüketeceğiniz sebze ve meyveleri zor olmayacaksa daha hesaplı alıp değerlendirebilirsiniz.