Kira fiyatlarına zam geldi! Ev sahiplerinin zam oyunu!

Ülke genelinde milyonlar-ca vatandaşın gündeminde Kira artışları var. Hem yeni kiralık ev bulmak, hem de kiracı olduğun evde ev sahibi ile zam konusunda uzlaşmak oldukça zor. Yaşanan bu sorunu gören kamu geçtiğimiz günlerde önemli bir yasal düzenleme yaptı. Buna göre, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yenilenecek sözleşmelerde ev sahipleri kiracılarına en çok yüzde 25 zam yapabilecek. 1 yıl süreyle tavan zam uygulaması kiracıları memnun ederken, ev sahipleri düşen zam oranlarından rahatsız oldu. İşte bu nedenle yeni formül arayışına girdi.

Gayrimenkul sektörü temsilcilerinin verdiği bilgiye göre bugünlerde öne çıkan 3 formül var. Bunlar şöyle:

1- Kiraya zam sınırı mevcut kiracılar için geçerli, yeni kiraya verilecek evde bir düzenleme yok. Bu nedenle bugünlerde evini yeni kiraya verecekler, düzenleme öncesi belirlediği rakamı arttırdı. Yani daha yolun başında zammı yaptı.

2- Kimi ev sahipleri ise zam sınırına yakalanmamak için sözleşme tarihi ile oynamayı seçti. Bugün kiraya verilen bir evde sözleşme 1 yılda yenilendiğinde en çok yüzde 25 zam yapılacak. Ancak 1 Temmuz sonrası yapılan sözleşmeler zam sınırlaması dışında olacak. O nedenle taraflar anlaşıp el sıkışılsa da sözleşmede ileri bir tarih yazılıyor.

3- Kimi ev sahipleri eğer acil ihtiyacı yoksa beklemeye geçti. Kimileri emlak ofislerine ‘1 ay bekleyelim’ derken, kimi kira kararını askıya aldı.

KİRALAR ARTTI

Emlak seri ilan platformu Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, emlak ilan sayılarında ciddi düşüşler olmadığını, ancak uygulamada farklı yollar arandığını söyledi. İdikat, “Tüm ev sahipleri için geçerli olmasa da piyasada şöyle durumlar var; Kiracı ve mülkün sahibi bugün anlaşsalar da, kira sözleşmesine 5 ya da 15 Temmuz yazıyorlar. Bu yolla ev sahibi 1 yıl sonra sözleşme yenileme zamanı geldiğinde, yüzde 25’in üzerinde bir zam yapma hakkı elde ediyor” dedi. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, kiraya sınırlamanın yeni kiraya verilecek evlerde fiyat artışına yol açtığını söyledi. Aşa, “Mülk sahibi temmuz sınırlamasına takılmamak için bugünlerde evini kiraya vermiyor, bekliyor. Kiraya veren de şimdiden fiyat artışına gitti” ifadelerini kullandı. Bünyesinde 250 emlak ofisi olan MasterTürk Grubu Başkanı Gökhan Taş ise sınırlama sonrası emlak piyasasında yaşananları şöyle anlattı: “Düzenleme 11 Haziran’da yürürlüğe girdi. O tarihten bu yana yapılan sözleşmelerde ev sahibi gerçek tarihi yazmıyor. Çünkü zam sınırına takılmak istemiyor. Evi 10-30 Haziran döneminde kiraya verse de sözleşme başlangıç tarihine 1 Temmuz sonrasını yazıyor. Bir diğer önemli konu da kira artışları. Mevcut kiracı korundu ama piyasada kira artışı hız kesmiyor. Mesela bir ofisimizde ev 6 bin liradan kiraya verilecekti. Ev sahibi zam sınırlamasını duyunca tedirgin oldu, 8 bin liraya çıkardı.” Kiracılı evlerin satışına da değinen Taş, “Evinde eski kiracısı olan istediği zammı yapamıyor. Konut satış fiyatları da yükseldiği için evini satmayı tercih ediyor” dedi.

TAHLİYE DAVALARINDA PATLAMA

Kiraya sınırlama nedeniyle ev sahiplerinin kiracılarına karşı açtığı davalarda patlama bekleniyor. Ev sahiplerinin yasal haklarını kullanmaya başladığını belirten Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, “Ev sahipleri 5 yılı geçen kiracıları için kira tespit davası açıyor. Kira bölge ortalamasının altında kaldı diyerek yeni rakam belirlenmesini istiyor. Bir de tahliye davalarında artış başladı. Yüzde 25’i kabul etmeyenler davanın uzun sürmesini de göze alarak tahliye istiyor. Ev sahibi kendinin ya da bakmakla yükümlü olduğu kişinin ihtiyacını gerekçe göstererek tahliye istiyor. Bir de 10 yıl sözleşme uzama süresi dolan kiracı için gerekçe göstermeden tahliye talep ediliyor. Zam sınırlaması 1 yıl için geçerli olsa da mülk sahipleri sürenin uzamasından ya da yeni düzenlemeler gelmesinden tedirgin. Bu nedenle yasal haklarını sonuna kadar kullanmak istiyorlar” şeklinde konuştu.

HUKUKA AYKIRILIK YOK

Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, sözleşmenin yapıldığı tarih ile başlangıç tarihinin aynı olmak zorunda olmadığına dikkat çekti. Kiraz şunları söyledi: “Mesela 15 Haziran’da bir sözleşme yapılır, ‘sözleşmenin başlangıç tarihi 2 Temmuz’ yazılır. Burada hukuka aykırılık söz konusu değil. Bugün bu yöntemle yapılan bir sözleşmede kiracı ‘yanıltıldım, baskı altına imzaladım’ diyemez.”

DÜZENLEME NE DİYOR?

Konut kira artışlarını sınırlayan yasa yürürlüğe girdi. 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen sözleşmelerde, kiracıya yüzde 25’in üzerinde zam yapılamayacak. Bu yasa öncesinde kira artışı TÜFE 12 ay ortalamasına göre yapılıyordu. En son haziranda açıklanan ortalama yüzde 39.33 oldu.

‘KİRACI KABUL ETMEMELİ’

Konut kiralarında 1 Temmuz 2023’e kadar uygulanacak olan yüzde 25’lik kira artış sınırına takılmak istemeyen birçok ev sahibinin yeni kontratlarını 2 Temmuz’a ertelediği iddialarının ardından gözler hükümetin, bu durumu engeleyecek ve kiracıların mağduriyetini önleyecek yeni bir düzenleme yapıp yapmayacağına çevrildi.Hükümet çevrelerinden düzenlemenin eski kira kontratlarını kapsadığı ve bir yıllık süre için geçici olduğuna vurgu yapılarak, şu anda yeni bir düzenleme de yapılmayacağı belirtildi. Ev sahiplerinin yeni kira sözleşmelerinin tarihini, yasayı delmek için 2 Temmuz olarak gösterilmesi taleplerini de yeni kiracıların hukuken kabul etmemeleri gerektiği kaydedildi.