Kalay ustaları çırak bulamıyor
Türkiye'de bakır kapların, yaygın kullanıldığı dönemlerin popüler mesleği kalaycılık, sanayinin gelişmesi ve bakır maliyetinin artmasıyla artık unutulmaya başladı. Balıkesir'in Edremit ilçesinde mesleğin son temsilcisi Elmas Kaplan ve Murat Olcan bakırcılığı yaşatmak için mücadele veren iki usta. Mesleği yaşatacak çırak bulamadıklarını söyleyen ustalar, zamanla kalaycılığın unutulacağını belirtti.
Sanayinin gelişmesiyle birlikte hayatımızda kullandığımız ürünlerin yapımında cam, plastik, çelik ve porselen gibi değişik malzemeler tercih edilmeye başlandı. Geçmişin mutfak ve banyo eşyalarında en çok tercih edilen malzemesi bakır ise artık unutuldu. Belli bir kesimin tercih ettiği özel ürün olarak kaldı.
Günümüzde ise kalaycılık mesleği, yok olan sektörler arasına girdi. Kalaycılık mesleği, bakırın ortaya çıkışı kadar eski. Kullanılan bakır eşyaların üzeri zamanla oksitle kaplanır. Kalayıcılar, oksitleri temizleyerek malzemeleri insan sağlığı için zararsız hale getirir. Ancak Edremit’te mesleği sürdüren 2 usta, Elmas Kaplan ile Murat Olcan bugün can çekiştiğini gelecekte de çırak yetişmemesi nedeniyle kalaycılığın unutulacağını ifade ediyor.
‘KALAY YAPACAK ÜRÜN AZALDI’
Kalaycılığa ilginin giderek, azaldığını söyleyen Elmas Kaplan, 50 yıldır baba mesleğini sürdürüyor. Günümüzde artık kalaycı ustasının yetişmediğini ve çırak bulamadıklarını belirten Kaplan, “Kalaylayacak ürün sayısı da azaldı. Edremit'te 2 usta kaldık. Baba mesleğini sağlığım el verdikçe sürdüreceğim. Öğrendiğim, bildiğim meslek bu. Bugüne kadar çırak bulamadık. Gençlere, bu iş lekesi, kiri de fazla olduğu için zor geliyor. İşin hastalık boyutu olduğunu düşünenler de var; ama 65 yaşındayım, daha doktora çıkmadım. Ayrıca yeni nesil, evinde kullanmak için çok fazla bakır kap kacak tercih etmiyor. Bakırı kalitesini, keyfini bilen belirli yaş üstü vatandaşlar tercih ediyor. Pek çoğu da bakır ürünleri, dekoratif amaçlı kullanıyor. Artık bunları kalaylıyoruz” dedi.
‘MESLEĞİN SON TEMSİLCİLERİYİZ’
Edremit’in son 2 kalaycı ustasından biri olan Murat Olcan da “Çocukluğumdan bu yana kalaycılığın içindeyim. Babamdan mesleği devraldım. İşlerimiz çok yoğun değil. Talep giderek azalıyor. Ancak kazancımız kendimize yetiyor. Oysa bakır her zaman için sağlıklıdır. Ancak bakırın neden olabileceği oksitlenmeden dolayı zehirlenmelere karşı her yıl kalay yaptırmak gerekiyor. Her işin kendine göre zorluğu vardır. İş olduğu zaman bütün gün asidin içindeyiz. Ellerimizin hali ortada. Gerek kazancın azalması gerekse bakırın her yerde kullanılmamasından dolayı artık çırak bulamıyoruz” diye konuştu.