İki koldan saldırı

Türkiye’nin komşusu Irak’ta yaşanan gelişmeler ekonomiyi iki açıdan çok ciddi tehdit edecek.

12 milyar dolarla Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan bölgede ticaret sekteye uğrayabilir.

Cari açık tam düşüş trendindeyken 112 doları geçen petrol, enerji faturasını yükseltebilir.

Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) militanlarının önce Musul’u alması ardından da Bağdat’a doğru saldırıya geçmesi, rehine krizinin yarattığı siyasi ve jeopolitik risklerin yanı sıra Türkiye ekonomisi için çok büyük tehlikeler barındırıyor.

Her şeyden önce analistler petrol fiyatlarının sıcak gelişmelerle 120 doları aşabileceğini belirtiyor. Nitekim petrolün varili iki günde yüzde 3’ün üzerinde prim yaparak 108 dolardan 112 dolara çıktı. Hampetrol fiyatının 120 doları geçmesi demek, Türkiye’nin enerji faturasında en az 7-8 milyar dolarlık ilave yük yaratacak. Ancak asıl tehdit Türkiye’nin neredeyse bir numaralı ihracat pazarı olan Irak’ın yaşanan kaos ortamında alım gücünü yitirmesi. Bu, Türkiye’nin ihracatına önemli bir darbe vurabilir. Analistler her ne kadar Irak’a yapılan ihracatın aslında Kuzey Irak’a yapılan ihracat anlamı taşıdığını ve karışıklığın orada olmadığını söylese de ihracatta yüzde 20’lik bir daralmanın söz konusu olabileceğini de vurguluyor.

Her yer huzursuz

Binden fazla Türk firmanın iş yaptığı ülke, Türkiye’nin net ihracatta en büyük pazarı. Neyse ki IŞİD’in ele geçirdiği bölgeye yakın çalışan çok sayıda Türk firma yok. Olanlar da işçilerini Türkiye’ye göndererek olası güvenlik sorununu aşmaya çalışıyor. DEİK Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, “Olaylar Musul’da, ama her yer huzursuz. Irak’a yapılan mal gönderimlerinde birkaç günlük gecikmeler olacaktır. Sigorta zaten yaptırılamıyor” dedi.

Musul’da su işi yapan bir şirketin işçilerini çektiğini dile getiren Aksoy, bölgede faaliyet gösteren bir diğer büyük grubun da Çalık Enerji olduğunu ifade etti.

Aksoy, “Çalık Enerji’nin enerji santrali yapması söz konusu. Burada şantiyeleri vardı. Ama 6 ay önce şantiyeleri vurulmuştu. Yani aslında terör olayları bölge için yeni de değil” diye konuştu.

Ulaşım güvenliği en büyük engel

Karayolu taşımacılığında Habur sınır kapısında bekleme süreleri IŞİD’den önce de çok uzundu. Mersin-Erbil arasında taşıma yapan bir araç gidiş dönüş ortalama 20-25 gün sürüyordu. Şimdi bu sürenin daha da uzaması ayrıca güvenlik konusunda da ciddi sorunlar olması, ticaretin önünde en büyük engel olarak görülüyor. 2003 yılında Irak’a 829 milyon dolar ihracat yapan Türkiye, 2013’de ihracatı 11.9 milyar dolara çıkarmıştı.