Ev kiralamada yeni dönem! Fiyatlar uçuşa geçti, öğrencilere uyarılar art arda geldi

Üniversiteler açıldı, milyonlarca öğrenci için kayıt heyecanı başladı. Şimdi ise hem aileler hem de öğrenciler için en fazla merak edilen konuların başında kiralık ev fiyatları geliyor. Fırsatçı ev sahiplerinin son dönemde uyguladığı fahiş zamlara kiralar sabitlenerek engel olundu ama öğrenciler için bu durum geçerli değil. TOKİ’nin açıkladığı ve 81 ilde başlayacak olan sosyal konut projesinin uzun vadede indirim getireceği öngörülürken, kısa vadede hissedilir bir fiyat düşüşü beklenmiyor. Uzmanlar ise kiralık ev sorununun barınma için bazı sıkıntılar getireceğini belirtirken, öğrenciler ise ev yerine oda kiralama dönemine geçmiş durumda. Peki bu durum neye yol açıyor? İstanbul’da hangi semtte kiralar ne kadar oldu? Öğrencilere çözüm için neler tavsiye ediliyor? Gayrimenkul Uzmanı Ayşe Özok Büyükkarakaş, yapılması gerekenleri bir bir sıralarken, İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da barajın kalkmasından dolayı artan öğrenci sayısının kiralar için indirim etkisi göstermeyeceğini ve özellikle öğrenciler arasında oda kiralama dönemine resmen geçildiğini belirtti.

Üniversite kayıt döneminin başlamasıyla birlikte özellikle şehir dışından İstanbul'a eğitim almaya gelen öğrencilerin, devlet ve özel yurt ile beraber kiralık ev fiyatlarını sormaya başladığını ifade eden Gayrimenkul Uzmanı Ayşe Özok Büyükkarakaş, “Müthiş bir hareketlilik var. Yaklaşık 5 milyondan fazla öğrenciye ev sahipliği yapan İstanbul 13 devlet üniversitesi ve 44 vakıf üniversitesiyle öğrenci nüfusunun en kalabalık olduğu il olarak dikkat çekiyor. Mega şehir İstanbul'da üniversitelilerin kalabileceği ev fiyatları minimum 3.000 TL’den başlarken bu fiyatlar 10.000 TL'ye kadar yükseliyor” dedi.

“ODA FİYATLARI DAHİ 2 BİN 500 LİRA”

İstanbul'da en fazla öğrenciye ev sahipliğini İstanbul Üniversitesi’nin yatığını ifade eden Büyükkarakaş, “İstanbul Üniversitesi’nin Fatih başta olmak üzere Cerrahpaşa, Avcılar, Kadıköy ve Sarıyer'de kampüsü bulunuyor. Ağırlıklı olarak bu lokasyonlara büyük bir rağbet başlamış durumda.

Mesela Fatih… İstanbul'un en eski yerleşim yerlerinden birisi olduğu için kalabalık nüfusu ve bu yoğunluk sebebiyle yüksek kira fiyatlarıyla dikkat çekiyor. Öğrencilere uygun kiralık oda fiyatları, bakınız özellikle ‘oda’ diyorum 1.500 TL ile 2.500 TL arasında değişiyor. Öğrencilerin kalabileceği evler genellikle eşyalı olduğundan iki veya üç arkadaşın kalabileceği 1+1 kiralık ev fiyatları 2.500 TL'den başlarken 2+1 fiyatlar 7.000 TL'ye kadar yükseliyor” ifadelerini kullandı.

“TOPLU ULAŞIMA YAKIN BÖLGELERDE FİYATLAR ARTIYOR”

İstanbul Üniversitesi’nin ardından öğrencilerin en fazla ilgi gösterdiği üniversitelerin başında Marmara Üniversitesi geldiğini belirten Büyükkarakaş, “Üniversitenin Acıbadem, Anadoluhisarı, Bağlarbaşı, Göztepe ve Kartal gibi yerleşkeleri bulunuyor. Bu konuma yakın lokasyonlar da Kadıköy, Maltepe, Kartal ilçeleri olarak göze çarpıyor. Kartal'da öğrencilerin konaklayabileceği 1+0 stüdyo daireler ile 1+1 dairelerin fiyatları eşyalı ve faturalı olarak 3.500-4.500 TL arasında değişkenlik gösteriyor. 2+1 daire fiyatları eşyasız olarak 4.500 TL'den başlarken bu fiyatlar 8.000 TL seviyesine kadar yükseliyor” dedi.

İstanbul'un en kalabalık ilçelerinden biri olan Kadıköy'deki kira ücretlerinin de cep yaktığını vurgulayan Büyükkarakaş, “1+0 evlerin kiraları 4.000 TL, 1+1 fiyatlar 4.000 ila 6.000 TL arasında değişiyor. 2+1'de konaklamak isteyen öğrencilerin ve ailelerin ise en az 6.500 TL'yi gözden çıkarması gerekiyor. Maltepe'deki 1+0 ve 1+1 kiralık ev fiyatları ise Kadıköy'e kıyasla daha uygun. Bu lokasyonda konaklamak isteyenler için ücretler 2.500 TL ile 4.000 TL arasında değişiyor. 2+1 fiyatlar ise 4.500 TL'den başlayarak 10.000 TL'ye kadar gidiyor. Metro, otobüs gibi toplu taşıma seçenekleri ile birlikte fiyatların diğer semtlere göre düşük olması Maltepe'yi öğrenciler açısından daha cazip kılıyor” ifadelerini kullandı.

Büyükkarakaş, Boğaziçi Üniversitesinin hem Avrupa'da hem de Anadolu Yakasında kampüsü bulunduğunu hatırlatarak, “Boğaziçi Güney Kampüsü Beşiktaş'tayken Kuzey Kampüsü ise Sarıyer'de bulunuyor. Beşiktaş'ta yaşayacak öğrenciler için 1+0 kiralık daire fiyatları 4.500 TL'den başlarken 1+1 daire fiyatları 10.000 TL 'ye kadar yükseliyor. Avrupa yakasının en güzel semtlerinden birisi olarak adlandırılan Beşiktaş'ta 2+1 kiralık ev fiyatları ise öğrencileri üzüyor. En düşük kiralar 6.500 TL'den başlarken öğrencilerin konaklayabileceği 2+1 fiyatları 15.000 TL'ye kadar çıkmış durumda” dedi.

“STÜDYO DAİRELER BİLE 4 BİN TL’YE ULAŞTI”

İstanbul Teknik Üniversitesi'nin Ayazağa, Maçka, Maslak Taşkışla ve Gümüşsuyu yerleşkelerinin bulunduğunu da ifade eden Büyükkarakaş, “Sarıyer ilçesindeki kiralık ev fiyatlarında son dönemde yaşanan artış ise öğrencileri hayal kırıklığına uğratıyor. 1+0 stüdyo ve 1+1 dairelerin aylık kiralık ücretleri 4.000 TL'ye kadar yükselirken 2 veya 3 arkadaşın birlikte kalabileceği 2+1 daire fiyatları 5.000 TL’den başlıyor ve 12.000 -13.000 TL seviyelerine kadar çıkıyor. Üsküdar'da 1+0 ev kiraları 3.500 TL'den başlarken 1+1 daire kiraları ise en düşük 5.000 TL'den başlıyor. 2+1 kiralık ev fiyatları ise 5.000 TL'den başlayarak 10.000-15.000 TL’ye kadar çıkıyor” dedi.

“KİRALIK ODA DÖNEMİ BAŞLADI”

Bu durumun ‘evlerde oda kiralama dönemi’ başlattığını belirten Büyükkarakaş, “İstanbul gibi büyük kentlerde aylık 10.000 TL’ye yaklaşan kiralar ve her yıl artan üniversiteli öğrenci sayısı, evlere yönelik oda kiralama talebini yükseltiyor. Taleple birlikte bazı şehirlerde evler kiralık odaya uygun inşa edilmeye başlandı bile. Bunu alanda görebiliyoruz. Taleple birlikte eskiden yüzde 5 oranlarında olan paylaşım modeli yüzde 10’lara çıkmış durumda. Tabi bu durum öğrenci popülasyonunun artması ile oda kiraya verecek aileler için de ek gelir olarak görülmeye başladı. Özellikle İstanbul, Bursa ve İzmir gibi kentlerde uygulanan ve öğrencilerin tercih ettiği model, barınma sorununun çözülmesine kısmi de olsa katkı sağlamakta. Hatta Bursa’da üniversiteye yakın bölgelerde oda sistemine uygun salonsuz projelerin de inşa edilmeye başladığı bilgisi kulağımıza geliyor. Önümüzdeki süreçte oda kiralamayı daha fazla konuşacağız” ifadelerini kullandı.

“ODA KİRAMAK FATURA VE AİDAT KRİZİNE NEDEN OLABİLİR”

Oda kiralamanın bazı sıkıntıları da beraberinde getireceğini söyleyen Büyükkarakaş, “Tam da bu noktada şu an için görünmez olan bir tehlikeyi şimdiden belirtmekte fayda var; Oda kiralama yöntemi ile imzalanan kira sözleşmeleri ile ilgili tatsızlıklar gündeme gelebilir. Kiralanan evde kim kime karşı ne kadar sorumlu bilinemeyebilir. Çünkü evi paylaşan kişiler birbirini tanımıyor da olabilir. Faturalar, aidatları kim ödeyecek gibi problemler oluşabilir. Dolayısıyla önümüzdeki dönem gayrimenkul sektörü bu konularla da uğraşacak” dedi.

BARINMA SORUNUNA KRİTİK İKİ ÖNERİ

Barınma sorunu ortaya çıkabileceğini ve bunun daha büyük bir kriz olmadan ortadan kalkması için orta ve uzun vadeli tedbirlerin belirlenip bunlarla ilgili kararların alınması ve hızlıca devreye sokulmaları gerektiği uyarısında bulunan Büyükkarakaş, “Öncelikle şunu çok net olarak belirtmekte fayda var; arz-talep dengesini sağlamadığınız müddetçe sorun gerçek manada çözülemeyecektir. Bu noktada öncelikle 2 öneri devreye giriyor. İlki, devletin çeşitli finans paketleriyle arz üretimini desteklemesi ve bu yolla inşaat maliyetleri üzerinde baskı oluşturması, bir diğeri ise kamu kurumlarına ait inşaat şirketlerinin arz üretimini artırması” ifadelerini kullandı.

KİRALARIN DÜŞMESİ İÇİN HANGİ ÖNLEMLER ALINMALI

Büyükkarakaş, kiraların düşmesi için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

1- İmarlı arsa stoku devreye girmeli, yeni imar alanları açılmalı ve bu alanlara altyapı hızla götürülmeli. Ama bu arsalar satılmamalı kiralanmalı, üzerinde toplu konut yapılacaksa da bu toplu konutlar kiralanmalı, mirasla bir başkasına geçmemeli. Yararlanmak esas amaç olmalı edinmek değil.

2- Mahkemelerde devam eden mülkiyet davaları hızla sonlandırılmalı ve bunun için ihtisas mahkemeleri kurulmalı.

3- Şehirler çok büyüdü, köye dönüşler özendirilmeli. Çiftçi desteklenmeli, toprağın kullanılması için destekler verilmeli.

4- İstanbul’da çatı araları imar mevzuatına göre bağımsız bölüm olamıyor ancak eklenti olabiliyor. Boş duran çatı aralarının kat malikleri tarafından düzenlenip kiraya verilerek ekonomiye kazandırılması sağlanmalı.

5- Kentsel dönüşüm hızlandırılmalı. Doğru, uygun projelere daha hızlı ruhsat verilmeli, süreçler kolaylaştırılmalı ve desteklenmeli.

6- İnşaat malzemelerindeki KDV yükü hafifletilmeli.

KİRA SINIRLAMASI MÜMKÜN MÜ?

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da bu yıl artan öğrenci sayısının kira fiyatlarında düşüşe neden olmayacağını ifade ederek, yeni dönemde artık öğrencilerin oda kiralama dönemine geçtiğini ifade etti.

Aşa, mevcut kiracılar için getirilen sınırlama gibi bir düzenlemenin öğrenciler için yapılması için çok zor olduğunu da belirten Aşa, her ilin he semtin fiyatlarının ayrı ayrı olduğunu ifade ederek, böyle bir düzenleme için çok kapsamlı bir çalışma gerektiğini söyledi.

FİYATLAR ŞİŞİRİLİYOR

Üniversite tercih sonuçlarının açıklanmasının ardından birçok öğrencinin konaklama ihtiyacını gidermek için araştırma yaptığını söyleyen ve Kocaeli’nde Gayrimenkul Danışmalığı Yapan Yusuf Bolat ise “Geçen sene başlayan yurt fiyatlarındaki artış, bu sene de devam ediyor. Bunun yanı sıra kiralık dairelerde de ciddi bir artış gözlemleniyor. Bazı ev sahipleri ve manipülasyon yapan emlakçılar yüzünden piyasadaki fiyatlar iyice şişmiş durumda” dedi.

İstanbul gibi Kocaeli’nde de üniversite eğitimi alacak öğrenciler için kiralık daire bulmanın büyük bir sorun olduğunu ifade eden Bolat, “İnşaat sektöründe maliyetlerin artması ile birlikte konut arzının azaldığı, arz edilen konutların ise yüksek rakamlarda olması nedeniyle kiralık daire fiyatlarında ciddi bir artış yaşanıyor. Özellikle Anadolu'dan gelen alt gelir grubu ailelerin çocukları hem yurt bulmakta hem de kiralık daire bulmakta zorlanacaklar” ifadelerini kullandı.

“PİYASAYI DAİRE SAHİPLERİ BELİRLEMEYE BAŞLADI”

Bolat, kentteki ev fiyatları hakkında da bilgi vererek, “İki ay önce 4000 TL’ye kiraya verdiğimiz dairenin şu an ki fiyatı 5500 TL oldu. Daire sahipleri ilanları kendileri giriyor artık ve ‘Benim dairemin fiyatı bu, tutmayan tutmasın’ deyip kesip atıyor. Bu durumda piyasayı ev sahipleri belirliyor. Normalde 5000 TL olması gereken bir daireyi, ev sahibi 6000 TL’den ilana alıyor. Başka bir ev sahibi bu ilanı görünce ‘Benim dairemin fiyatı 6000 TL’ diyor. Bu şekilde yeni bir kiralık daire piyasası oluşuyor” dedi.

ÖĞRENCİLER NE YAPMALI?

Üniversite öğrencilerine tavsiyelerde bulunan Bolat, öğrencilerin konaklama için ilk tercihlerinin KYK yurdu olması gerektiğini belirterek, “Eğer devlet yurtlarında yer bulamazlarsa o zaman belediyelerin ve kamuoyunca bilinen ve güvenilir STK'ların yurtlarına bakılabilir. Emlak sektöründeki şişen fiyatlar nedeniyle ekonomik bir konaklama ancak bu şekilde olabilir” tavsiyelerinde bulundu.

FIRSATÇILARA SOSYAL MEDYADA TEPKİLER ÇIĞ GİBİ

Öte yandan bazı öğrenciler kiralık ev ararken yaşadıkları zorlukları sosyal medya üzerinden paylaşıyor. Özellikle fırsatçılara isyan eden öğrenciler şu tepkileri gösterdi:

Songül: “Kiralık ev için adamı arıyorum. Mutfak yok diyor. Ama 2500 diyor. Arnavutköy'e gelmeyin öğretmen arkadaşlarım.”

Tuğçe: “Kiralık ev bulamıyorum. Ev arkadaşı arayan insanlara yazıyorum yardım alamıyorum. İzmir’de ev arkadaşı arayan biri bulmama yardım eder misin lütfen. İzmir demokrasi üniversitesi İngiliz dili ve edebiyatı bölümü öğrencisiyim. Part-time işe başlıyorum. Çok fazla olmadığı sürece.”

Sude: “Kayseri de kiralık ev bakıyoruz fakat, adamlar 2+1 eve 3000-4000 fiyat çekmiş, ulan asgari ücretle geçinen insanlar nasıl ev kiralayacak siz kafayı falan mı yediniz? Hele çocuk okutanların Allah yardımcısı olsun.”

Yağmur: “Bu ev sahiplerine ne oluyor. Heyyy 5 bin küsur asgarî ücret haberiniz var mı? Ne 3 bini ne 2. 500 kaç gündür kiralık ev bakıyorum. Adana'da uçmayan bir şey kalmadı.”

Çiğdem: “Ya kiralık ev arıyorum ama bin tane ev arkadaşı ilanı görüyorum, apart görüyorum bunlar için ayrı bir kategori niye oluşturmuyorlar.”

Melis: “Geçen gün normal bir 3+1 kiralık ev ilanı gördüm. Kira 11.000 lira. Bir de açıklama yapmış 4-5 öğrenci birlikte kalır diye. Bu ekonomi, devlet politikası gibi şeylerle açıklamanın çok ötesinde bir şey. Düpedüz ahlaksızlık ve böyle bir toplumun üyesi olmak beni boğuyor.”