Biri boğaza biri konfora harcıyor
TÜİK verilerine göre, en düşük gelirli gıdaya yüksek gelirliye göre bütçesinden 2 kat fazla pay ayırıyor. Konut ve kirada ise yüksek gelirli yoksulu 3’e katlıyor
Hanehalklarının harcama türleri yıllar geçse de pek değişmedi. Yoksulların bütçesinde en büyük payı gıda, yüksek gelirlinin ise konut ve kira aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2014 yılına ilişkin “Hanehalkı Tüketim Harcaması” istatistiklerine göre, hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2013’te 2.572 liradan 2014 yılında 2.848 liraya yükseldi. Araştırmanın 2013 ve 2014 yılı sonuçları karşılaştırıldığında, 2013 yılında yüzde 19.9 olan gıda ve alkolsüz içeceklerin payı 2014’te yüzde 19.7 oldu. Giyim ve ayakkabı harcamalarının payı yüzde 5.3’ten yüzde 5.1’e geriledi.
Alkolün payı değişmedi
Geçen yıl konut ve kira harcamalarının payı yüzde 25’ten yüzde 24.8’e, haberleşme harcamalarının payı yüzde 4’ten yüzde 3.7’ye, kültür ve eğlence harcamalarının payı ise yüzde 3.1’den yüzde 3’e düştü. Alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının yüzde 4.2, sağlık harcamalarının yüzde 2.1, eğitim hizmetlerinin yüzde 2.4 ve çeşitli mal ve hizmet harcamalarının yüzde 4.3 olan payları geçen yıl değişmedi. 2013’te yüzde 6.6 olan mobilya ve ev eşyası harcamaları payı, geçen yıl yüzde 6.8, yüzde 17.4 olan ulaştırma harcamaları payı yüzde 17.8 ve yüzde 5.9 olan lokanta ve otel harcamaları payı ise yüzde 6 oldu.
Oran düşük tutar büyük
Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci yüzde 20’lik grupta (en düşük gelir grubu) yer alan hanehalklarının gıda ve alkolsüz içerecekler harcamasına ayırdığı pay yüzde 28.8 iken, beşinci yüzde 20’lik gruptaki (en yüksek gelir grubu) hanehalklarının ayırdığı payın yüzde 15.1 olduğu görüldü. Buna rağmen, toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının yüzde 12.4’ünü en düşük gelir grubu, yüzde 28.4’ünü en yüksek gelir grubu gerçekleştirdi.
Gelir arttıkça eğitim yükseldi
HANEHALKI Tüketim Harcaması verileri, tablonun konut, eğitim ve ulaşımda da aynı olduğunu gösterdi. Konut ve kiraya yapılan harcamaların yüzde 11.2’si en düşük gelir grubunda yer alan hanehalklarına ait iken yüzde 32.5’i de en yüksek gelir grubundaki hanelerde oluştu. Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında en düşük gelir grubunun payı yüzde 2.2 iken, en yüksek gelir grubunun payı yüzde 64.7 oldu.
Emeklinin çeyrek maaşı gıdaya gitti
TÜİK’e göre ulaştırma harcamalarının sadece yüzde 4.2’si en düşük gelir grubunda yer alan hanehalklarına ait iken yüzde 45.7’si en yüksek gelir grubunca yapıldı. Yapılan karşılaştırma, emekli ve müteşebbislerin harcamasına da ışık tuttu.Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları gıda ve alkolsüz içecekler harcamasına yüzde 18.3 pay ayırırken, emeklilik geliri bulunan hanehalklarının ayırdığı pay yüzde 24.2 oldu. Gelir kaynağı müteşebbis geliri olanların toplam harcamasının yüzde 20.1’i ulaştırma harcaması iken, gelir kaynağı diğer karşılıksız transfer gelirleri olan hanehalklarının toplam harcamasının yüzde 9.5’ini ulaştırma harcamaları oluşturdu.