BES'te yeni dönem! Resmen değişti, 3 yıl şartı ve...

Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik dün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Gayrimenkul alımıyla Vatandaşlık hakkı kazanmada sınır 250 bin dolardan 400 bin dolara çıkarıldı. Yapılan değişiklikle bu düzenlemeye resmiyet kazandırılırken, uygulamanın 1 ay sonra başlaması öngörüldü. Böylece 13 Haziran 2022’ye kadarki 250 bin dolarlık gayrimenkul alımlarında vatandaşlık hakkı kazanılmaya devam edilecek.

3 YIL KALMA ŞARTI

Yönetmelikle bireysel emekliliğe giren yabancılara da vatandaşlık hakkı  da tanındı. Toplam 500 bin doları veya karşılığındaki Döviz tutarını sisteme getiren ve 3 yıl kalma şartına uyanlara vatandaşlık hakkı verilecek. Yönetmeliğin BES’le ilgili düzenlemeleri dün itibarıyla yürürlüğe girdi. Halen geçerli olan mevzuata göre, BES’e giren Türk vatandaşlarına devlet katkısı da veriliyor. BES’e yatırılan katkı paylarının yüzde 30’u kadar da devlet katkısı alınıyor. Devlet katkısı sistemde 3 yıl kaldıktan geçerli oluyor. Sistemde 3 yıl ile 6 yıl arasında kalınırsa devlet katkısının yüzde 15’i alınabiliyor. Bu oran süreye bağlı olarak kademeli olarak artıyor.Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu da yaptığı açıklamada, BES’e yönelik devlet katkı payında Türk vatandaşı olma gereği bulunduğunu belirtirken, “Bu çerçevede istisnai olarak Türk vatandaşlığı kazanmak üzere BES’e en az 500 bin Dolar veya karşılığı döviz tutarında katkı payı yatıran yabancı katılımcıların bu işlem esnasında Türk vatandaşlığı kazanmamış olmasından dolayı devlet katkısı alabilmesi mümkün gözükmemektedir” denildi.Ancak vatandaş olduktan sonra da yatırıma devam ederse yüzde 30 katkıyı ek olarak almayı hak edecek.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ VATANDAŞI OLUNMASI ŞART

Çünkü BES Yasası gereği sadece ve sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve Avrupa'da yaşayan gurbetçi vatandaşlarımızın kullandığı mavi kart (Yabancı Kimlik Numarası) sahipleri devlet teşvikinden faydalanabiliyor. Bireysel Emeklilik Sistemi’nden ilk 3 yıl içinde ayrılmanız durumunda maalesef devlet katkısı avantajından faydalanamıyorsunuz. 3’üncü yılın sonunda yüzde 15'ini, 6’ncı yılın sonunda yüzde 35'ini, 10’uncu yılın sonunda yüzde 60'ını, emekliliğe hak kazandığınızda ise devlet katkısının tamamını alabiliyorsunuz. Emekliliğe hak kazanma şartı ise 60 yaşına ulaşmanız ve en az sistemde 10 yıl kalmanız.

FONLAR BELİRLENİYOR

Diğer yandan BES'e yatırılan tutarın hangi fonlarda değerleneceğine ise SEDDK karar verecek. SEDDK'nın Hazine ile çalışarak fonları belirleyeceği öğrenildi. Ancak sisteme giren paranın ekonomiye faydalı olması için katkı payında olduğu gibi devlet iç borçlanma senetlerinde değerlendirilmesi daha uygun görülüyor. BES uzmanları sistemde kalma süresinin 3 yıl ile sınırlı olmasını eleştirirken yabancıların sistemden 3 yılın sonunda aniden çıkışı konusunda önlem alınmasını da istiyor.

YAŞ ŞARTI DA DEĞİŞMİŞTİ...

BES'te geçtiğmizi dönemde çok sayıda değişiklik yapıldı. Bu yıl yapılan yasal düzenlemeyle Bireysel Emeklilik Sistemi'nde devlet katkısı yüzde 30'a çıkarılırken, kısmen ödeme alma imkânı da getirildi. Vakıf, sandık, derneklerdeki birikimlerin sisteme aktarımı, 18 yaş altındaki ilginin artarak devamı ile birlikte sistemin bu yılın sonunda 500 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaşılması hedefleniyor.

167 BİN KİŞİ SİSTEMDEN EMEKLİ OLDU

Sisteme ilişkin soruları yanıtlayan Nebati, 11 Şubat 2022 itibarıyla bireysel emeklilik sisteminde gönüllü olarak yer alan kişi sayısının 7 milyon 158 bin, otomatik katılım yoluyla yer alanların sayısının da 6 milyon 221 bin olduğunu belirtti. Bakan Nebati, "Bununla birlikte aynı tarihte 18 yaş altı vatandaşların sisteme girmesine ilişkin 2021 yılında yapılan düzenleme sonucunda yaklaşık 234 bin (18 yaş altı) kişi sisteme katıldı. Toplam fon büyüklüğü 256 milyar olup çeşitli yatırım araçlarında değerlendiriliyor. 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle BES kapsamında emekli olan katılımcı sayısı 167 bin 275 oldu" değerlendirmesini yaptı.

HEDEF 1 MİLYON ÇOCUK

BES, artık 18 yaş altı çocuklar için de kumbara görevi görüyor. Bankacılık işlemlerinde olduğu gibi veliler, vasiler aracılığıyla fiili ehliyete sahip olmayan bu yaş grubu da bireysel emeklilik sistemine katılabiliyor. Aile üyeleri için ayrı ayrı hesap açılarak yüzde 30'luk devlet katkısından daha fazla yararlanılıyor. Devlet katkısının artması anne, babaları çocukları için tasarruf etmeye daha da özendiriyor. Bu kapsamda yılsonuna kadar 1 milyon çocuğun sisteme girmesi tahmin planlanıyor. Çalışanların dernek, vakıf ve sandık hesaplarından bireysel emeklilik sistemine (BES) birikimlerini aktarmasına yönelik düzenlemede detaylar belli oldu. Buna göre, sandık üyeleri ve çalışanlar, birden fazla şirkette veya aynı şirkette farklı sözleşmelerle BES hesabı açabilecek. Emeklilik şirketi, kurumlara, gelir düzeyi, birikim tutarı, üye olduğu sandığa ve risk profiline göre bir emeklilik planı sunacak. 56 yaşından büyük katılımcılar için, "kalan ömür" hesabına göre aylık geri ödeme tavanı belirlenecek.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (SEDDK) genelgesiyle, dernek, vakıf ve sandık gibi üyelerine emeklilik taahhüdünde bulunan hizmet sunucusu kuruluşlardan BES hesabına yapılacak birikim aktarımıyla ilgili detaylar düzenlendi. Genelgeye göre sandık üyeleri ve çalışanlar, birden fazla şirkette veya aynı şirkette farklı sözleşmelerle BES hesabı açabilecek. Emeklilik sandığı, vakıf gibi hizmet sunucuları tarafından üyelere ödenen katkı payları, işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında BES'e aktarılabilecek. Bu sözleşmeler kapsamında hak sahipliği, aktarım tarihiyle başlayacak. Katılım emeklilik planı seçmek isteyen üye ve çalışanlara, bu yönde emeklilik planı ve yatırım fonuna erişim imkanı sağlanacak. Emeklilik şirketi, kurumlara, gelir düzeyi, birikim tutarı, üye olduğu sandığa ve risk profiline göre bir emeklilik planı sunacak. Pasif sandık üyeleri, birikimlerinin BES'e aktarılmaması için müracaatta bulunacak, başvuruda bulunmayan üyelerin birikimleri otomatik olarak BES'e aktarılacak. Pasif durumdaki üyelerin birikimlerinin BES'e otomatik aktarımı yönünde karar alınmaması durumunda ise üyelerden izin istenecek. Hesaba aktarım yapılırken hayatını kaybeden çalışan veya hak sahiplerinin birikimleri, geride kalan varislerine ödenecek.

BES HESABI NEDİR?

Çalışanların, çalışma yaşamları boyunca yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirerek emeklilik dönemlerinde standartlarını da koruyarak bir gelir elde etmelerini sağlayan özel emeklilik sistemidir. Kişiler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir oluşturur.

BES NE İŞE YARAR?

Bireysel Emeklilik sistemi olan BES, şartlara uygun iş yerlerinde işçilere otomatik olarak yapılıyor. Tercihe göre sistemden çıkabilmek mümkün. Sistem, çalışanları tasarruf yapmaya yönlendiriyor, birikime ek olarak devlet katkı payı bulunuyor. BES yer alan fonlar vergilendirmeden muaf tutulmaktadır. Ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratmak, istihdamı arttırmak.

BES'TEN NASIL ÇIKILIR?

Bireysel emeklilik iptal etme işlemleri bankalar ya da sigorta şirketleri aracılığı ile oluyor. Eğer bir banka aracılığı ile Bireysel Emeklilik Sistemi'ne katıldıysanız o bankanın emeklilik departmanı ile görüşüp iptal işlemlerini başlatabilirsiniz. Aynı yöntem sigorta şirketleri içinde geçerlidir.