3 bin eve 15 milyon liralık sigortasız gündelikçi cezası
.
MERT NAYIR / VATAN EKONOMİ
Evde temizlik işleri yapan ancak sigortasız çalıştırılan kadınlarla ilgili denetimlerini sıkılaştıran Sosyal Güvenlik Kurumu sadece bir kaç ay içinde 15 milyon liralık ceza kesti. Göktürk Kemerburgaz kesilen cezalarda rekor kırdı.
Yanlış okumadınız. Birkaç ayda Sosyal Güvenlik Kurumu evde yakaladığı sigortasız kadınlar sayesinde ev sahiplerinden topladı bu tutarı…
Yasal süreç zorluydu, kadına sigortalı olmayı kabul ettirmek de zordu. Banka kuponu, sigorta çeki diye Bakanlıktan çözüm beklerken SGK cezaları kesmeye tüm hızıyla devam etti.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ‘Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi’ kapsamında yürürlüğe giren ev işçilerine sigorta zorunluluğunda sıkı denetim başladı. SGK ve Maliye Bakanlığı müfettişleri, emniyet güçlerinin de desteğini alarak ev ev kaçak temizlikçi arıyor. Genellikle öğle saatlerinde yapılan denetimlerde kapıyı açan çalışan, görevliler tarafından çapraz sorguya alınıyor.Yabancı uyruklu ise çalışma izni olup olmadığı, Türk vatandaşıysa da sigortasının yapılıp yapılmadığı soruluyor.
Denetim özellikle büyük kentlere yoğunlaştı. Evdeki sigortasız kadın da şampiyon semtler; İstanbul’da Kadıköy, Sarıyer ve Beşiktaş, Ankara’da ise Çankaya ile Keçiören oldu. Hane başı cezalar ise ortalama 30 bin lirayı buldu. Özellikle Göktürk ve Kemerburgaz’da yapılan denetimlerde 150 bin TL’ye kadar ceza kesilen evler var.
Komşunuzla park yeri tartışması yaparken iki kere düşünün
Gelin, idari para cezalarının ne kadar olduğuna bir bakalım. Ama öncesinde bir uyarıda da bulunalım; “Komşunuzla tartışmadan, arabanızı yanlış yere park etmeden, evdeki kadının eline düşmeden” yasal zorunlulukları yerine getirmeniz sizlerin çok daha yararına olacaktır… Zira yine istatistiklere bakılınca SGK’nın bu evleri tespit ederken komşu ya da akraba şikayetlerinden ve ihbarlarından yararlandığı özellikle dikkati çekiyor. Evde çalışan kadının ihbarı da önemli yer tutuyor. Gelelim işin cezasına. Açık söylemek gerekirse bu işin külfeti ağır ve şakaya gelir tarafı yok.Temizlikçinin sigorta girişi yapılmadığı için 2 asgari ücret yani 2 bin 547 TL, ev işyeri tescili SGK’da yapılmadığı için 1 asgari ücret yani 1.273 TL, sigortalının aylık prim ve hizmet belgesinin verilmediği her ay için 2 asgari ücret 2 bin 547 TL, bunlara ilave olarak aykırılığın devam ettiği her ay için de 2 asgari ücret yani yine 2 bin 547 TL ceza kesiliyor. Hepsi alt alta eklenince epey bir yekün tutuyor.
Ev hizmetlisi nasıl sigortalı yapılacak?
“Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanunun Ek 9’uncu maddesi kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ” 01 Nisan 2015 tarihli ve 29313 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Temizlik, yemek, ütü yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş, bahçe işleri gibi gündelik işler ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işleri olarak sayılabilecek “Ev Hizmetlerinde” hizmet akdiyle çalışanların sigortalılığı ile uygulamanın usul ve esaslarını“10 günden az” ve “10 günden fazla” çalışma esasına göre iki ana başlık altında inceleyeceğiz.
1) EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANIN HİZMET SÜRESİ 10 GÜNDEN FAZLA İSE
Sigortalılık Bildirimi:
Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile çalışanların bildirimi “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge” (Ek 1) ile yapılır. Bildirgedeki işe giriş tarihi sigortalılık başlangıç tarihidir. İşverenlerin bu bildirgeyi çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar ikamet ettikleri yere en yakın üniteye vermeleri zorunludur.
Genel Sağlık Sigortası
Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalılığı bulunanlar genel sağlık sigortalısı sayılacaktır. Sağlık yardımlarından yararlanılabilmesi için sigortalının sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması yeterlidir.
Prim Oranları
Ayda 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalılığı olanların yüzde 34.5 oranındaki primleri gerçek kişi işverenler tarafından ödenir. İşverenler ayrıca sigortalı ve işveren hissesi ile birlikte yüzde 3 işsizlik sigortası primi de ödeyeceklerdir.
2) EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANIN HİZMET SÜRESİ 10 GÜNDEN AZ İSE
Sigortalılık Bildirimi
Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanların bildirimi “Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru Formu” (Ek 2) ile yapılacaktır. Form çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar, ay sonunun hafta sonu genel ve resmi tatil günlerine denk gelmesi halinde ise bu günleri takip eden ilk iş günü sonuna kadar ünitelere verilecektir.
Prim Oranları
Ev sahipleri, bu kapsamda sigortalı çalıştırdıkları her gün için sigortalı çalıştıranlar prime esas günlük kazanç alt sınırının yüzde 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyeceklerdir.
Primlerin Ödenmesi
Ev işverenleri, sigorta primini banka aracılığı ya da www.sgk.gov.tr adresinin “e-sgk” menüsünden “Kart ile Prim Ödeme”, “Diğer Ödemeler” seçeneğinden kredi kartları veya banka kartları aracılığıyla Kuruma ödeyebileceklerdir.
Genel Sağlık Sigortası
10 günden az sigortalı çalışanlar yüzde 32.5 oranındaki uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde, uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası yardımlarından da yararlanabilecektir.
Gündelikçi çalıştırana kolay işlem fırsatı
Evinde 10 günden fazla gündelikçi çalıştıranlar ‘kolay işverenlik’ uygulamasına geçtiklerinde yılda 268 lira damga vergisinden kurtuluyor.
Eski sisteme devam edenler, her ay internetten prim ve hizmet belgesi vermek zorunda kaldıkları gibi, belgeyi geciktirirlerse 255 lira da cezası var. 1 Nisan 2015’ten önce ayda 10 günden fazla gündelikçi çalıştıranlar için Ek 9’a geçmek işverenlerin inisiyatifine bırakıldı. Çoğu kişi de yeni sistemin avantajlarını bilmediği için eski sistemde gündelikçi çalıştırmaya devam ediyor. Bu nedenle hem her ay fazladan damga vergisi ödüyor, hem de aylık bildirgeleri geciktirdiğinde cezalı duruma düşüyor.
Evde çocuk bakım kayıtları başladı
Toplumumuzun temel taşı olan kadınların kayıtlı istihdamına katkı sağlamayı hedefleyen, “Evde Çocuk Bakım Hizmetleri Yoluyla Kayıtlı Kadın İstihdamının Desteklenmesi Operasyon”u kapsamında, çalışan ve çocuk sahibi annelere verilecek hibe için ön başvurular başladı. Çocuk sahibi kadınların işgücüne katılımını olumsuz etkileyen en önemli faktörlerden biri olan çocuk bakımı sorununa, yapıcı bir yaklaşımla çözüm bulma amacı taşıyan ve 5 bin anne ile 5 bin çocuk bakıcısı olmak üzere en az 10 bin kadının kayıtlı istihdamını etkileyecek. Bursa ve İzmir için 1.750 asıl ve 1.750 yedek başvuru sahibine ve Antalya için ise 1.500 asıl ve 1.500 yedek başvuru sahibine ulaşılıncaya kadar devam edecek. Projeden yararlanmak isteyen adayların Sosyal Güvenlik Kurumunun web sayfası www.sgk.gov.tr ile proje web sayfası www.evdecocukbakimi.net dışında her hangi bir web sayfasına itimat etmemeleri ve kişisel bilgilerini hiçbir şekilde paylaşmamaları gerekmektedir.