Srebrenitsa soykırım Karadziç’e 40 yıl

İnsanlık tarihinin en kanlı sayfalarından biri olan Bosna Savaşı’nın başlıca sorumlusu Sırp lideri Radovan Karadziç, Hollanda’nın Lahey kentindeki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’nce yargılandığı davada 40 yıl hapse mahkum edildi. Mahkeme, Karadziç’in 8 bin Müslüman Bosnalının öldürüldüğü Srebrenitsa’daki soykırımdan suçlu buldu.

‘Yeterli delil yok’

Yargıç O-Gon Kwon başkanlığındaki mahkeme heyeti Karadziç’i, 3 yıl süren Saraybosna kuşatmasından ve ülke genelindeki köy ve kasabalarda işlenen insanlık suçlarından suçlu bulmasına karşın, Sırp liderin Kljuc, Bijelina, Prijedor, Vlasenica, Foça ve Banja Luka bölgelerinde, Müslüman ve Hırvat nüfusuna karşı soykırım emri verdiğini gösteren yeterli delil bulunmadığına hükmetti. Karadziç, Srebrenitsa dışında Sanski Most Kasabası’nda işlenen soykırım suçundan da yargılanıyordu, ancak bu suçlamadan aklandı.

7 yıl sürdü

70 yaşındaki Karadziç’in 2009 yılında başlayan davasında 337’si savcılığın, 248’i ise savunmanın olmak üzere toplam 585 tanık dinlenirken, savcılığın hazırladığı iddianamede Sırp lider, ikisi soykırım, beşi insanlığa karşı suç, dördü ise savaş yasalarına aykırı davranmak kategorisine giren 11 ayrı suçtan yargılandı. Savcılar Karadziç’i, Müslümanların ve Hırvatların özel mülklerinin yok edilmesinden, camiler dahil, birçok dini ve kültürel yapının imha edilmesinden, Saraybosna’daki sivil halka yönelik, özellikle keskin nişancıların gerçekleştirdiği cinayetlerden ve şehre yönelik havan topu saldırılarından sorumlu tutmuştu.

Mahkeme, Srebrenitsa dışındaki bölgelerde gerçekleşen soykırımlarla ilgili suçlama dışında kalan 10 suçlamadan Karadziç’i toplam 40 yıl ağır hapis cezasına çarptırdı.

Mahkemenin en önemli davası

Karadziç’in yargılandığı dava, Lahey’deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’nin 23 yıllık tarihi boyunca görülen ‘en önemli dava’ olarak niteleniyordu.

Sırplara göre ‘masum’

Savaşta yakınlarını ve sevdiklerini kaybeden binlerce Boşnak için adaletin sağlanması açısından son derece büyük önem taşıyan davaya ülkedeki Sırpların büyük bölümü tepkiyle yaklaşıyordu. Milliyetçi Sırp kesime göre ‘masum ve kahraman’ olarak gördükleri Karadziç’in serbest bırakılması gerekiyor.

Barış için çalışmış!

Hakkındaki tüm suçlamaları reddeden Karadziç, mahkemede verdiği ifadesinde, Bosna Savaşı sırasında şiddetin durması için mücadele ettiğini öne sürmüş ve ülkedeki tüm etnik gruplar arasında barışı sağlamak için çalıştığını iddia etmişti. Karadziç, Srebrenitsa katliamını ise, ‘emirlerine uymayan’ Sırp komutanların gerçekleştirdiğini söylemişti.

13 yıl kaçtı

Karadziç, 1995’te savaş suçlusu ilan edilmesinin ardından kayıplara karışmıştı. 2008’de yakalandığı güne kadar ‘Dragan Dabic’ adıyla özgürce yaşayan Karadziç, başkent Belgrad’ta ‘alternatif tıp uzmanı’ olarak çalışmıştı. İnsan vücudundaki ‘kuantum enerjisini’ kullanarak bir tür ‘New Age şifacılığı’ yaptığını öne süren Karadziç, alternatif tıp camiası içinde kısa zamanda saygın bir yer edinmeyi başarmış, ülkenin dört bir yanındaki konferans ve sempozyumlara katılmış, birçok tıp dergisinde makaleler yazmıştı. Karadziç, biyoenerjiyi artıran metal muskalar ve ‘makrobiyotik’ diyetlerle cinsel sorunları çözebildiğini iddia ediyordu.

Ceza alan olmamıştı

Bosna Savaşı sırasında işlenen savaş suçları nedeniyle yargılanan Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç, cezası belli olmadan hücresinde hayatını kaybetmişti. Srebrenitsa’daki soykırımın bir numaralı sorumlusu sayılan Bosnalı Sırpların eski komutanı Ratko Mladiç ise, 17 yıllık kaçışının ardından 2011’de yakalanarak Hollanda’ya yargılanmak üzere gönderilmişti. Mladiç’in 11 ayrı suçtan yargılandığı davası 5 yıldır devam ediyor.