Orta Doğu'yu sarsacak hamle!

'Yahudi Ulusal Devlet Yasa Tasarısı'nda, İsrail hukukunda boşluk olması durumunda Yahudi şeriatının temel alınması, sadece Yahudilerin girebildiği yerleşim bölgelerinin oluşturulması, Arapça'nın resmi dil olmaktan çıkarılması ve dünyadaki tüm Yahudilere İsrail'e dönme hakkı tanınması gibi tartışmalı maddeler bulunuyor. İsrail'in hâlihazırda uyguladığı ve yasada karşılığı olmayan gayrimeşru uygulamaların yasaların güvencesi altına alınacağı yorumu yapılan yasa tasarısı, özellikle Avrupa Birliği ve ABD Yahudilerinin tepkisini çekiyor. Liberal Haaretz gazetesi, "Ulus devlet yasası İsrail'in Yahudi ve Demokratik devlet olarak sonunun habercisi' başlığını attı.

İlk kez 2011 yılında hazırlanmaya başlanan tartışmalı yasa tasarısı, onaylanması durumda herhangi bir anayasanın bulunmadığı İsrail'de 'temel kanunların' içinde yer alacak. Yasa tasarısındaki bazı maddeler İsrail kamuoyunu ikiye bölmüş durumda.

Bu maddelerden belki de en önemlisi, İsrail'de Yahudilerden başka din ve mezhep üyelerinin yaşamasına izin verilmemesini öngören madde. İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, kısa süre önce İsrailli milletvekilllerine yazdığı mektupta, sadece Yahudilerin yaşamasına izin verilen yerleşim birimleri kurulmasına onay veren maddenin dünya üzerinde yaşayan Yahudilere zarar vereceğinin ifade ederek, maddeye yönelik düzeltme talep etmişti.

DEĞİŞİKLİĞE GİTTİLER

Haaretz'in haberine göre, 'ırkçılığı meşrulaştırdığı' yorumu yapılan söz konusu madde hakkında koslisyon üyeleri arasında anlaşma sağlandığını yazdı. Netanyahu ve Habayit Hayehudi partisinin lideri İsrail Eğitim Bakanı Naftali Bennett'in 'Yahudi yerleşimleri' konusundaki maddede küçük bir değişikliğe giderek maddeyi bu halde meclisi sunma konusunda uzlaştı.

Maddenin İsrail Adalet Bakanı Avichai Mandelblit tarafından da onaylandığı ifade edildi. Uzlaşma sağlanan yasanın 7'inci maddesinin B bendi şu şekilde: "Devlet gelişen Yahudi yerleşimine ulusal çıkarı olarak bakar ve bunu teşvik etmek, artırmak ve uygulamak için gerekli adımları atar." Maddenin bir önceki halinde, 'aynı inanca ve ulusal sahip insanların birlikte bir topluluk kurması ve bu halini korumaya çalışmasına izin verilmesi' maddesi yer alıyordu.

'DÜNYADAKİ YAHUDİLERİ TEHLİKEYE ATAR'

Rivlin, parlamenterlere yazdığı ve değişikliğe neden olan mektupta, "Bu yasa mevcut hâliyle kabul edilirse dünyadaki ve İsrail'deki Yahudilere zarar verebilir" demişti. Bu maddenin eski hali İsrail Yüksek Mahkemesi tarafından geçmişte alınan bir kararı tersine çevirmek amacıyla hazırlanmıştı İsrail merkezli Jerusalem Post, konuya ilişkin "Bu, azınlıkların Yahudilere izin vermemesini ancak Yahudilerin benzer bir adım atmama kararı alan bir Yüksek Mahkeme kararını tersine çevirme niyetindeydi" yazdı.

YORUMA AÇIK

Ancak yapılan değişikliğin de yoruma açık bir anlam içerdiği ve 'sadece Yahudilerin' bulunduğu yerleşim yeri uygulamalarına dayanak olarak gösterilebileceği ifade ediliyor. İsrail meclisi Knesset'te daha önce bir kez oylanan tasarının ikinci oylaması bugün yapılıyor. Bir yasa tasarısının yürürlüğe geçmesi için Knesset'te 3 kez oylamaya sunulması gerekiyor. Koalisyon partilerinin tüm maddeler üzerinde anlaşmaya varmasıyla yasa tasarısının üçüncü oylamanın ardından yürürlüğe girmesine kesin gözüyle bakılıyor. Tasarının en etkin destekçisi Natahyahu'nun siyasi kazanımı ise sağ oyları kendisinde konsolide etmesi olacak.

ARAPÇA KONUŞANLAR 'YABANCILAŞACAK'

Tasarıda tartışmalı maddelerden birisi ise İsrail'de ülke nüfusunun yüzde 20'si tarafından ana dil olarak konuşulan Arapça'nın resmi dil statüsünden alınıp, özel dil statüsüne konulması... Halihazırda devletin birçok kurumunun Arapça hizmet vermeyi reddettiği İsrail'de resmi dil statüsü konusunda düzenlemenin Arapça konuşanlara yönelik bir 'yabancılaştırma' politikası olduğu yorumu yapılıyor.

YAHUDİ ŞERİATI MADDESİ

Knesset'te kabul edilmesi beklenen kanun tasarısında İsrail devlet yönetimin Yahudiliğinde etkisi görülmemiş boyutlara çıkıyor. Hukukta boşluk olan maddelerde Yahudi şeriatının uygun maddeleri mahkemelerde referans olarak gösterilebilecek.

İsrail hükümetinin söz konusu adımına karşılık Tel Aviv'de 7 bin kişinin katıldığı kapsamlı bir gösteri düzenlendi. 'Acil gösteriye' katılanlar Rabin Meydanı'ndan yürüyerek 'Yahudiler ve Araplar düşman olmayı reddediyor" sloganı attı. Organizasyon tarafından yapılan açıklamada, "Ulus-devlet yasası ırkçılık ve ayrımcılığı hayatımızın kaçınılmaz bir parçası haline getirecektir" ifadesi yer aldı.

"LİKUD PARTİSİNİN YERİNİ GÜÇLENDİRME ARZUSU"

Haaretz gazetesinin İbranice edisyonu için yazı yazan Moshe Ben Atar, hükümetin hamlesinin eleştirerek şu ifadeleri kullandı: "Yeni yasa tasarısı çirkin ve zararlı, bu tasarıya gerek yok. İsrail Arapları için bir hayal kırıklığına sebep oluyor ve Dürzi nüfusu eşitsiz ve yabancılaşmış hissediyor. Bu girişim, Arap vatandaşlarının özellikle son yıllarda bakanlar ve kamuya ait kişiler tarafından kendilerine karşı yürütülen ırkçı mevzuat ve kışkırtmalara karşı hissettikleri dışlama ve ayrımcılığı alevlendiriyor. Bu politika konuyu bulanıklaştırıyor. Bu yasa, Likud Partisi’nin seçmenler arasındaki yerini güçlendirme arzusundan kaynaklanmaktadır. Yahudi Devleti, Yahudi değerleri ve Yahudi kimliği hakkında konuşmak her zaman değerlidir. Ancak ihtiyaç duyulmayan böyle bir yasa ile dünya kamuoyunu zarar görmesine sebep olacak ve bu değişim daha iyiye götürmeyecektir. Bu korkunç bir yasadır, çünkü İsrail Devleti, “Bir dinin üyeleri de dâhil olmak üzere, toplumun ayrı bir toplu yerleşim sürdürmesine…” ibaresinin olduğu temel yasayla apartheid (ırk ayrımı) devletin bir özelliğine açık bir şekilde izin verdiğini belirtmiş olur.

KRİZ BÜYÜYECEK

Irkçı olmakla eleştirilen yasa tasarısının Knesset'e taşınması kararı alınmasının ardından Avrupa Birliği ile İsrail arasında 'lobi' krizi yaşandı. AB'nin Tel Aviv Büyükelçisi Emanuele Giarufet, yasa tasarısının aleyhine oy vermeleri için Knesset üyelerine yönelik lobi faaliyetleri düzenlediği suçlamasıyla İsrail Dışişleri Bakanlığı'na çağırıldı. İsrail Başbakanı Netanyahu, "Anlaşılan hâlâ İsrail'in bağımsız bir devlet olduğunu anlamadılar" sözleriyle AB'yi sert bir şekilde eleştirdi.

BAZI MADDELER:

- İsrail'in başkenti Kudüs'tür.

- İsrail bir Yahudi devletidir, dünyadaki tüm Yahudilerin tarihi anavatanıdır.

- Yahudilerin dini günleri resmi tatil olacak.

- Tüm İsrail vatandaşları eşit haklara sahiptir.