Kral Selman 100 günde tarihe geçti

Suudi Arabistan'da ağabeyi Abdullah bin Abdulaziz'in vefatı üzerine Kraliyet tahtına geçen Selman bin Abdulaziz, yönetimde 100'üncü gününü geride bıraktı. Selman'ın görevdeki ilk 100 gününe 2 fırtına, Yemen'de Husilere yönelik "Kararlılık Fırtınası" harekatı ve "Şafak Fırtınası" olarak adlandırılan geniş çaplı kabine değişikliği damgasını vurdu.

Suudi Arabistan'ın yeni Kralı Selman, 23 Ocak'ta oturduğu tahtta kendisini bekleyen birçok sorunla yüz yüze kaldı. Bir kısmı iç bir kısmı dış siyasetle ilgili sorunları birkaç ana başlıkta toplamak mümkün. Buna göre ülkenin dış siyasette karşılaştığı en önemli sorunlar; Husi Ensarullah hareketinin güney komşusu Yemen'de darbe yaparak yönetimi ele geçirmesi, muhalifleri desteklediği Suriye'de düşmeyen Beşşar Esed yönetimi ve tabii iki sorunda da karşı tarafta yer alan İran.

İran'ın bölgede artan nüfuzu ve stratejik dengeleri değiştirebilecek adımlarına karşı hamle geliştirmeye çalışan Kral Selman'ın, Yemen'de, Husilere karşı "Kararlılık Fırtınası" adı altında başlattığı askeri operasyon, ülkenin ve bölgenin gündemini işgal etmiş durumda.

Irak ve Suriye'de büyük ilerleme kaydeden terör örgütü DAİŞ'in uzantısı "terör" hareketleri, ülkenin doğusu ile güneyindeki nüfus içinde önemli bir oran teşkil eden ve yönetimi, "baskı" ve "ötekileştirme" politikası uygulamakla itham eden Şii kesim ise, 79 yaşındaki Kral'ın karşı karşıya kaldığı diğer sorunlar.

Devlet kademelerinde köklü değişiklikler

Kral Selman, dün itibariyle geride bıraktığı tahttaki 100 gün içinde 65 karar alarak ülke tarihine geçti. Göreve geldikten yalnızca birkaç saat sonra aldığı 6 kararla, Prens Muhammed bin Naif'i (56), kurucu Kral Abdulaziz'in torununu, 2. Veliaht ve İçişleri Bakanlığı vazifesine, oğlu Prens Muhammed bin Selman'ı (30) da savunma bakanlığına atayan Kral Selman, ilk defa kraliyet ailesinin 3. nesil üyelerini yönetimde karar sahibi duruma getirmiş oldu.

Selman, kamuoyunda önce 29 Ocak'ta sonra da 29 Nisan sabahında, "Şafak fırtınası" olarak adlandırılan, Veliaht Prens Mukrin bin Abdulaziz'in yerine Bin Naif'i, onun da yerine oğlu Muhammedi geçirmesi dahil toplamda 59 karara imza atarak Suudi Arabistan için çok köklü kabul edilebilecek bir adım attı.

Her şeye rağmen bazı siyasi analistler, değişiklikleri farklı yorumlayarak, Kral Selman'ın, ülke tarihinde ilk defa, kurucu Kral Abdulaziz'in hanımı Hassa es-Sudayri'nin çocuk ve torunlarını, "Sudayrileri", yönetimin üst kademesine yani kraliyet, veliahtlık ve 2. veliahtlık makamlarına birlikte taşıdığını belirterek tarafgirlik yaptığını ve bunun, Suudi kraliyet ailesi içinde yeni güç çekişmelerini beraberinde getireceğini söylüyor.

Reform adımları

Yönetimindeki güç dengeleri açısından çok önemli adımlar atan Selman, ayrıca ırkçı söylemde bulunduğu gerekçesiyle bir prensi spordan ve medyadan men etti, bir bakanı vatandaşla tartıştığı için görevden aldı, 20 yıldır ülkeye dönemeyen muhalif Kessab el-Uteybi'nin girişine izin verdi ve yönetime muhalefetiyle ve özgürlükçü yorumlarıyla tanınan İslam alimi Selman el-Avde'yi yurt dışına çıkış yasağını kaldırdı.

"Kararlılık Fırtınası"

Selman, görevinin henüz 7. haftasında, dış siyasette çok önemli bir adım sayılan, Yemen'deki Husi Ensarullah hareketine yönelik "Kararlılık Fırtınası" askeri harekatını başlattı. Daha önce siyasi ve iktisadi olarak desteklediği Mısır, Sudan ve Türkiye gibi ülkelerin de Suudi Arabistan'ın askeri harekatını desteklemesi ise bölgede yeni bir "Sünni" ittifakını ve yakınlaşmasını işaret etti.

Bazı yorumculara göre, "Kararlılık Fırtınası" ve daha sonra başlatılan "Umuda Dönüş" operasyonları, Husileri etkisizleştirme ve İran'a bölgeden elini çekmesi açısından önemli bir mesaj verirken kimilerine göre askeri harekat, Husileri diyalog masasına oturtamadı dolayısıyla başarısız kaldı.

Suudi Arabistan'ın ve yeni Kralı Selman'ın yüz yüze bulunduğu sorunları ayrı birer başlık altında incelersek; Yöneticilerin yaş sorunu Ülkenin kurucusu Kral Abdulaziz'in 1953'te hayatını kaybetmesinden sonra, kraliyet tahtının sırayla kardeşten kardeşe devam etmesi nedeniyle genelde üst düzey yöneticiler yaşlı olmuş, bu da kimi çevrelerce "kapasitenin altında hareket etmeye" neden olduğu şeklinde nitelendirilmişti.

Gerçekleşen geniş çaplı kabine değişiklikleri, yeni Kral'ın ailenin gençlerden oluşan üçüncü neslini ilk defa söz sahibi hale getirdiği şeklinde değerlendiriliyor.

İç sorunlar

Suudi Arabistan kralının, Şiilerin hassasiyetleri ve ülkesinin kalkınma sorunları gibi bütün iç sorunlarla 100 günde başa çıkması beklenemezdi ancak, bu sorunlar hakkındaki görüşlerini yansıtan bazı durumlar şöyle sıralanabilir.

Kral göreve gelmesinde sonra 10 Mart'ta yaptığı ilk televizyon konuşmasında "Bir vatandaşın diğerinden, bir bölgenin diğerinden farkı yoktur. Ülkenin insanları kanunlar önünde eşittir. Bu konuda rehavet kabul edilemez" dedi.

En-Nasr Kulübünün Onursal Üyesi ve eski Başkanı Prens Memduh bin Abdurrahman bin Suud, bir gazeteciye "Irkçı ve saldırgan" ifadeler kullandığı için Kral, 26 Nisan'da bir emirle onu sportif faaliyetlere katılmaktan men etti.

İçişleri Bakanı Emir Muhammed Bin Selman, 24 Nisan'da bir askerin el-Katif'teki Şii nüfusa karşı attığı tehdit içerikli tweet sonrası halktan gelen tepkiler üzerine, asker hakkında soruşturma ve tweet attığının kanıtlanması durumunda ise yargılanma emri vermiş, aynı gün Eğitim Bakanı Azzam ed-Dahil, bir öğretmenin Mekke'deki okuldan el-Cumum'a ırkçılık yüzünden nakledildiği haberinin ardından konu hakkında soruşturma açılmasını istemişti.

Kral Selman, 10 Nisan'da Sağlık Bakanı Ahmed bir Akil el-Hatib'i, babasının başka bir hastaneye naklini isteyen bir vatandaşla tartışmasından bir süre sonra görevinden azletti.

Terörle Mücadele seviyesi

100 gün boyunca Suudi polisini hedef alan çeşitli olaylar sonrası Suudi yetkililer bu kişilerden bazılarının yakalandığını duyurdu. 28 Nisan'da emniyet güçleri, ABD'nin Riyad Büyükelçiliği'ne yönelik bomba yüklü araçla saldırı girişimini engelledi. Suudi emniyet birimleri, aralarında 81'i DAİŞ üyesi olduğu iddia edilen 92 kişiyi, çeşitli yerleşim yerleri ve bazı askerlere saldırı planları yaptıkları gerekçesiyle tutukladı.

Dış sorunlar

İran, Yemen krizi ve bölgesel konular Kral Selman yönetime gelişinin 7'inci haftasında oğullarından birinin komutanlık edeceği Yemen'e yönelik "Kararlılık Fırtınası" savaşının sinyalini verdi. Suudi Arabistan bu operasyonla Sünni koalisyonun doğuşu olan Yemen operasyonunu başlatarak, Yemen'de meşruiyeti destekleme, İran ile yüzleşmeden İran'ın bölgesel nüfuzunu zayıflatma stratejisi izliyordu.

Filistin dosyası

Hamas Siyasi Büro Başkan Yardımcısı İsmail Heniyye 2 Mayıs'ta, Suudi Arabistan'ın Fetih ve Hamas arasındaki ayrışmanın sona ermesi ve Filistinlilerin birleşmesi konusunda sarf ettiği çabalara değindi.