Kıran kırana yarış

İsrail’de seçmenler, son yılların en çekişmeli seçimleri için dün sandık başına gitti. 5 milyon 881 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu İsrail’de halk, 120 sandalyeli İsrail Meclisi’nin (Knesset) yeni üyelerini belirlemek için oy kullandı.

Son anketler, Başbakan Benjamin Netanyahu liderliğindeki Likud partisinin seçimleri, İzak Herzog-Tzipi Livni ikilisinin kurduğu merkez-sol eğilimli ‘Siyonist Birlik’ koalisyonuyla başa baş tamamlayacağını gösteriyor. Anketlere göre yüzde 3.25’lik seçim barajını aşarak meclise girmeye hak kazanacak parti sayısı da 11’i bulacak.

‘Sallanır ama devrilmez’

Başbakanlık koltuğuna dördüncü kez oturmak için yarışan Netanyahu, daha önceki seçimleri ikinci sırada tamamlamış, ancak rakibi Livni’nin koalisyon kurma çalışmalarında başarısız olması nedeniyle hükümeti kurma görevini üstlenmişti. Siyasi analistler, bu seçimlerde 65 yaşındaki Netanyahu’nun iktidarının sallanabileceğini, ancak yıkılmasının muhtemel olmadığını belirtiyor. Uzmanlara göre İsrail’de halkın büyük bölümü Netanyahu’nun liderliğinden memnun değil, ancak başbakanlık için başka bir alternatifin de olmadığını düşünüyor.

Araplar üçüncü güç olacak

Erken seçime kurdukları ittifakla girecek olan Arap kökenli İsrail vatandaşları, mecliste ‘üçüncü büyük güç’ olmayı hedefliyor. Anketler, seçime ortak listeyle giren Arapların, Knesset’te 15 sandalye elde ederek, en büyük üçüncü grup olabileceğini ortaya koyuyor.

İsrail’de seçim barajı, Dışişleri Bakanı Avigdor Liberman’ın girişimiyle hazırlanan kanun tasarısının yasalaşmasıyla geçen yıl yüzde 2’den yüzde 3,25’e yükseltilmişti. Arap partilerinin meclis dışında kalmasına yönelik algılanan bu baraja karşı, söz konusu partiler de seçime tek listeyle girme kararı almıştı.

Bu yılki seçimlere Herzog’la kurduğu ‘Siyonist Birlik’ koalisyonuyla giren eski bakanlardan Tzipi Livni, 2009 seçimlerinde Netanyahu’dan bir koltuk fazla almalarına karşın koalisyon görüşmelerinde başarısız olunca başbakanlık koltuğuna oturamamıştı.

Kim ne vaadediyor?

Kampanyası boyunca Batılı devletlerin iktidarını yıkmaya çalıştığını öne süren Netanyahu, ‘güvenlik’ politikalarını ön plana çıkararak sağ seçmenin oylarını toplamayı amaçladı. Netanyahu’nun komplo teorilerini eleştiren ‘Siyonist Birlik’ koalisyonu ise, kampanyaları süresince daha çok ekonomik vaatlere ağırlık verdi. Merkez-sol liderleri, seçmen için daha öncelikli konular olan enflasyon ve konut fiyatları gibi ekonomik veriler ön plana çıkartarak vatandaşların desteğini almaya çalıştı. Muhalefet ayrıca Filistin ve İran konusunda Netanyahu’dan daha yapıcı politikalar üretecekleri vaadinde bulundu.

3 SORUDA İSRAİL SEÇİMİ

1- Kimler oy verebiliyor?

18 yaşını doldurmuş tüm israil vatandaşları oy kullanabiliyor, bunlara sabıka kaydı olanlar da dahil. Diplomatlar, askerler ve denizciler dışında ülke sınırları dışındaki İsraillilerin oy kullanmasına imkan tanınmıyor.

2- Kimler seçilebiliyor?

İsrail’de nispi temsil sistemi uygulanıyor. Seçmenler, herhangi bir adaya değil 120 ismin bulunduğu parti ya da koalisyon listesine oy veriyor. Her grup, seçimde aldığı oy oranı kadar adayını meclise sokuyor. Örneğin yüzde 10 oy olan bir parti mecliste 12 sandalye sahibi oluyor. Partilerin meclise girebilmesi için yüzde 3,25’lik seçim barajını aşması gerekiyor. Bu rakam mecliste 4 sandalyeye denk geliyor.

3- Hükümeti kim kuracak?

Meclise girmeye hak kazanan partilerin liderleri, cumhurbaşkanına başbakanlık koltuğu için bir isim öneriyor. Cumhurbaşkanı en fazla önerilen isme hükümeti kurma görevini veriyor. Seçilen isim, seçimden sonraki 40 günde hükümeti kuramazsa cumhurbaşkanı süreci tekrarlıyor. Eğer 100 gün içinde hükümet kurulmazsa yeniden seçimlere gidiliyor.