İran'da kritik gün

İran’da bir haftayı dolduran protestolarda tansiyon düştü ancak cuma namazı sonrası birçok noktada yeni gösterilerin başlayabileceği endişesi taşıyan yönetim, güvenlik önlemlerini artırdı. İran Dini Lideri Hamaney’in ‘dış müdahaleye’ işaret ettiği sözlerinin ertesi günü rejim yanlılarının sokağa çıkıp gövde gösterisi yapması ve Sipahiler Ordusu Komutanı General Caferi’nin “Fitne son buldu” açıklaması, ülkede her şeyin yoluna girmekte olduğuna ilişkin beklentileri yükseltmişti. Ülkede sokak olaylarının seyrine bugün yaşanacakların yön vermesi bekleniyor. Gözler bugün özellikle Tahran’daki cuma namazlarında olacak. Hükümet destekçileri, protesto gösterilerinin gerçekleştiği İnkılap Meydanı ve Tahran Üniversitesi önü olmak üzere sokaklarda kadınlı erkekli cuma namazı kılarak dünyaya mesaj verecek.

TAHRAN ŞİMDİLİK SAKİN

Başkent Tahran geceyi sakin geçirdi. Olayların şiddetli yaşandığı diğer kentlerde de eylemlerin cılızlaştığı görüldü. Ancak eylemlerin örgütlendiği Telegram programı üzerinden gece yaşanan olaylara ilişkin çok sayıda video paylaşımı sürdü. Rejim karşıtı eylemlerde Avrupalı bazı kişilerin de gözaltına alınanlar arasında olduğu iddia edilirken, Devrim Muhafızları, İran-Irak sınırındaki Piranşehir’de 3 İran istihbarat görevlisinin öldürüldüğü haberini geçti. Güvenlik güçleri ayrıca, DEAŞ kılıfıyla saldırılar yapmayı planlayan bir grup zanlıyı da gözaltına aldı. Şüphelilerle birlikte 5 kaleşnikof, 4 el bombası ve polis kıyafetleri ele geçirildi.

İsyancılara karşı rejim yanlılarının sokağa döküldüğü İran'da yetkililer, "İslam dünyasını hedef alan bir operasyonla karşı karşıyayız. Kısa süre önce Türkiye’de ne olduysa İran’da da o oluyor" diyor

‘ÜSTESİNDEN GELECEĞİZ’

İranlı yetkililer, ekonomik taleplerle başlayan eylemlerin dış müdahaleyle rejim karşıtı bir boyut almasını, “İslam dünyasına yönelik bir operasyon” olarak değerlendiriyor. Yetkililer, bu operasyonun Afganistan, Irak, Suriye, Libya ve Mısır’da yapılanların bir devamı olduğunu belirtirken, “İslam dünyasını ve dolayısıyla Türkiye’yi de hedef alan bir operasyonla karşı karşıyayız. Kısa süre önce Türkiye’de ne olduysa İran’da da o oluyor. İslam ümmeti hedef alınıyor” ifadesini kullandı. “Bu işin üstesinden geleceğiz” diyen İranlı yetkili, ABD Başkanı Trump’ın eylemcilere, “Zamanı gelince ABD’den büyük bir destek göreceksiniz” sözlerinin uluslararası hukuka göre suç olduğunu belirterek, “Trump yaptıklarının hesabını verecek” diye konuştu.

Erdoğan manşetlerde

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ruhani ile yaptığı telefon görüşmesi, İran’da televizyon kanallarında ve gazetelerde geniş yer buldu. Görüşme, TV yayınlarında ilk haberler arasında yer aldı. Bazı gazeteler ise görüşmeyi manşetlerine taşıdı. İran nezdinde Türkiye’nin desteğine büyük önem veriliyor. Öte yandan medyanın tamamen devlet kontrolünde olduğu İran’da televizyon ve gazetelerde eylemlere yer verilmiyor.

Gezi’ye benziyor

İran’da yaşananlar Türkiye’de 2013 yılındaki Gezi sürecine çok benziyor. İşte Tahran sokaklarında dikkatimizi çekenler:

* Yetkililerin ‘dış müdahale’ iddiası boşuna değil. 2 gün önceki eylemlerde protestocular, Suudi Arabistan Kralı’na ‘Gel bizi kurtar’ çağrısı yaptı.

* Devletin protestolara katılan işçileri maaş kesintisiyle tehdit ettiği öne sürüldü. Gösterilerde ölü ya da yaralı sayısına ilişkin gerçek rakamlara ise ulaşılamıyor.

* Göstericilerin örgütlendiği Telegram’da birçok asparagas haber ve kışkırtıcı içerikler paylaşılıyor. “Hamaney, ailesini Türkiye’ye gönderdi” şeklindeki yalan haber bunlardan biri.

* Telegram’a kesinti uygulanıyor ancak göstericiler bu engelleri VPN üzerinden aşıyor. Telgram’ı ilk kez indirdiğinizde ise aktif olması için gereken kod ABD’nin Kalifornia eyaletinden Silverado’dan yapılan bir arama ile veriliyor. Aramada, giriş kodu, bant kaydından veriliyor. Bu yöntem Türkiye’de hayli tanıdık. Gezi olayları sırasında sosyal medyaya getirilen kısıtlamalar üzerine VPN indirenlere gereken kod, ABD'den yapılan aramayla verilmişti. Normal zamanlarda bu tür kodlar SMS ile veriliyor.

* Yüzü maskeli ‘Ristar’ grubu, ‘talepler listesi’ açıklayacaklarını, kabul edilmezse İran’ı yakıp yıkacakları tehdidinde bulundu.

BM’ye şikayet

İran, içişlerine karışmakla suçladığı ABD hakkında Birleşmiş Milletler’e şikayette bulundu. İran’ın BM Daimi Temsilcisi Gholamali Khoshroo, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM Güvenlik Konseyi'ne gönderdiği mektupta, “ABD hükümeti gösterilere destek verme bahanesiyle anlamsız bir şekilde İran’ın içişlerine müdahale eylemlerini artırdı. ABD Başkanı ve Başkan Yardımcısı, çok sayıda saçma tweet ile İranlıları tahrik edici eylemlere teşvik etti” dedi. Mektupta Trump'ın kınanması çağrısı yapıldı.

Savaşa götürür!

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, birçok bakımdan müttefikleri olan ABD, İsrail ve Suudi Arabistan’ın resmi açıklamalarının neredeyse İran’da kendilerini savaşa götürecek ifadeler olduğunu söyledi. Elysee Sarayı’nda verdiği demeçte Macron, İran ile diyalog içinde olunmasının önemli olduğunu, bu ülkeye yönelik uluslararası baskının artırılması ancak ilişkilerin kesilmemesi gerektiğini kaydetti. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Rybakov ise İran’ın iç işlerine müdahale girişimine karşı Washington’u uyardı. Rybakov, İran’daki hadiselerin ülkenin kendi iç meselesi olduğunu belirterek “ABD’yi İran’ın iç işlerine müdahale girişimine karşı uyarıyoruz” dedi. (Yeni Şafak)