Irak Savaşı IŞİD'le beraber 7 büyük sonuç doğurdu

251 BiN KİŞİ ÖLDÜ

Çeşitli veri ve raporlardan hareketle Irak savaşının yol açtığı ölümleri kaydeden https://www. iraqbodycount.org/ sitesinin verilerine göre, 2003-2016 arasında sivil, asker veya direnişçi 251 bin kişi savaşın kurbanı oldu. Ancak bazı kaynaklara göre, bu rakam 600 binin üzerinde veya 1 milyon civarında. Savaş nedeniyle yaklaşık 4 milyon Iraklı da göç etmek zorunda.

BÖLÜNME HIZLANDI

Irak’ta 20 yıl önce başlayan bölünme süreci, devlet yapısının işgal sonucu çökmesiyle iyice hızlandı. Savaşta ABD ve İngiltere’nin yanında yer alan Kürt bölgesinin yetkileri artarken, Iraklı Kürt lider yeni Irak’ın ilk cumhurbaşkanı oldu. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi, yeni Irak’ta siyasi olarak Şiilerden sonra en büyük siyasi ve askeri güç konumuna geldi.

SADDAM’IN SONU

Saddam rejimini 11 Eylül saldırılarını gerçekleştiren El Kaide’ye destek vermek ve kitle imha silahları geliştirmekle suçlayan dönemin ABD Başkanı George W. Bush, Irak’ı işgal kararı aldı. Irak’ı 24 yıl yöneten Saddam rejimi yıkıldı. Saddam 2006’da asıldı. Savaşla başlayan direnişin ardından yaşanan çatışmalarda çoğu sivil 1 milyonun üzerinde insan yaşamını yitirdi. Bush’un halefi Obama, 2011’de resmen savaşın son erdiğini açıkladı.

MEZHEP SAVAŞI BAŞLADI

İşgale kadar süren Saddam rejiminin Şiilere ve Kürtlere karşı büyük baskılar ve katliamlar yaptığı 24 yıl boyunca ülkenin en imtiyazlı sınıfı olan Sünni Arap halk, 2003’teki işgalin faturasını en ağır şekilde ödeyen kesim oldu. Sünni Araplar, yeni Irak’ta hem siyasi hem de askeri açıdan adeta sahadan silindi. Sünnilerin siyasetten ve devlet idaresinden dışlanmaları, Şii ve Sünniler arasındaki gerilimin çatışmaya dönüşmesine yol açtı.

IŞİD’İN DOĞUŞU

ABD ve Irak’taki Şii yanlısı hükümetle savaş halinde olan eski Saddam rejiminden subay ve yöneticilerin destek verdiği gruplar, El Kaide’nin Irak’taki kolu olan Irak İslam Devleti’ni kurdu. Örgüt, 2013 Suriye savaşıyla birlikte bu ülkeye de yayılarak cihatçı ağının önemli bölümünü bünyesine aldığı El Kaide’den ayrıldı.

100 YILLIK SYKES-PICOT YIKILDI

2014’te Irak-Şam İslam Devleti adını alan örgüt, Irak’ta Musul ve Suriye’de Rakka kentlerini alarak yaklaşık 100 yıllık Sykes-Picot sınırını yıktı. IŞİD, Irak ve Suriye’de sözde hilafet ilan ederken, bölgedeki pek çok dengeyi de altüst etti.

İRAN’IN YÜKSELİŞİ

İran’ın bölgesel bir güç merkezi olarak yayılmasını savaşın da dahil olduğu bir stratejiyle frenleyen Saddam rejimi yıkılınca Tahran’ın bölgedeki rolü güçlendi. İran’ın, Irak’ın yeni hâkimi olan Şii ağırlıklı hükümet üzerindeki etkinliği arttı. Bazı uzmanlara göre işgalin sonucunda bölgede oluşan yeni güç dengesi, Batı’yı nükleer konusunda İran’la anlaşmaya zorlayan en önemli faktör oldu.