Eski IRA lideri hayatını kaybetti
Eski IRA lideri ve Kuzey İrlanda Başbakan Yardımcısı Martin McGuinness, 66 yaşında yaşamını yitirdi.
Vatan Haber
Kuzey İrlanda siyasetinin en önemli isimlerinden Martin McGuiness, bir süredir kanserle boğuşuyordu.
McGuinness, 1998 yılında imzalanan Good Friday (Hayırlı Cumalar) Anlaşması’nın ardından iktidarın paylaşıldığı hükümette görev yapmıştı. 2007 yılında ise Ian Paisler, Peter Robinson ve Arlene Foster ile birlikte Başbakan Yardımcılığı yaptmıştı.
McGuinness, 1972 yılında 21 yaşındayken, 14 göstercinin askerler tarafından vurulduğu Kanlı Pazar’da IRA’nın Derry’deki ikinci komutanıydı.
Martin McGuinness, patlayıcı ve mühimmat dolu bir aracın yanında yakalanmış ve yargılama sonucu 2 yıl hapse mahkûm edilmişti.
Kuzey İrlanda barış sürecinin dönüm noktaları:
- 16. yüzyıl başlarında adaya İngiliz ve İskoç yerleşimi başladı.
- 1916'da kurulan IRA, İrlanda'nın bağımsızlık mücadelesini başlattı.
- 1922'de adanın güneyinde İrlanda Cumhuriyeti kuruldu.
- 20. Yüzyılın ikinci yarısındaki IRA ise birleşik bir İrlanda'ya ulaşmak amacıyla 1969'da kuruldu.
- 1972'de Londonderry kentinde gösteri yapanlara ateş açılması sonucu 14 kişi öldü. Tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen bu olay çatışma sürecini şiddetlendirdi.
- 1981'de Kuzey İrlandalı milletvekili Bobby Sand açlık grevinde öldü, cenazesine on binlerce kişi katıldı.
- 1983'te Gerry Adams milletvekili seçildi.
- Dönemin Başbakanı John Major'un çatışan taraflarla görüşme çağrısı üzerine IRA 1994'te ateşkes ilan etti. 1994, bu yüzden barış sürecinin başlangıcı olarak kabul edildi.
- 1997'de Blair ve Adams Başbakanlık konutunda görüştü.
- 1998'de Mübarek Cuma Anlaşması imzalandı.
- IRA 2005'te silah bıraktı ve yaklaşık 3600 kişinin canını yitirdiği çatışma süreci resmen sona ermiş oldu.
- 2007'de Kuzey İrlanda'da Katolikler ve Protestanlar arasında bir ortak hükümet kuruldu.
İstifaya götüren kriz
Kuzey İrlanda'da, Katolik cumhuriyetçiler ve Protestan birlik yanlıları hükümeti paylaşıyor. Demokratik Birlik Partisi (DUP) ile Sinn Fein arasında sık sık güç çatışmasının yaşandığı kabinedeki son krizde, Başbakan Yardımcısı McGuinness Başbakan Arlene Foster'ın istifasını istedi. Ancak Foster görevde kalınca bu kez kendisi koltuğunu bıraktı, böylece ülke seçime gitmek zorunda kaldı.
2 Mart'ta yapılan erken seçimleri 28 milletvekili çıkaran DUP kıl payı kazandı. Sinn Fein ise 27 milletvekiline sahip oldu.
Varılan barış anlaşması uyarınca, başbakan ya da başbakan yardımcısından birinin istifa etmesi halinde hükümet düşüyor.