‘Düşman kardeşler’ barıştı

Bir kaç ay öncesine kadar Pyongyang’ın füze denemeleri nedeniyle bir kez dahha savaşın eşiğine gelen Kuzey ve Güney Kore’nin liderleri, dün Kore Yarımadası’nda barış umudunu yeniden yeşerten tarihi bir zirve düzenledi. Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, olimpiyat ve K-Pop diplomasisinin ardından haftalardır planlanan tarihi görüşme için sınırdaki ateşkes köyü Panmunjom’a geldi. Kim’i sınırda Güney Kore’li mevkidaşı Moon Jae-in karşıladı. Kim, Moon’u kısa süre sınırın Kuzey Kore tarafına davet etti. Akabinde liderler el ele tutuşarak yeniden Güney Kore tarafına geçti.

Barış evi

Liderler daha sonra, beraberlerindeki yetkililerle birlikte, Panmunjom’un Güney Kore’ye ait kısmında bulunan Barış Evi’nde (Peace House) bir araya geldi. Kim’e, ülkeyi Güney Kore’nin Şubat’ta ev sahipliği yaptığı PyeongChang Kış Olimpiyat Oyunları’nda temsil eden kız kardeşi Kim Yo-Jong’un ve ülkeyi yurt dışı ziyaretlerde temsil eden Meclis Başkanı Kim Yong-nam’ın da bulunduğu 9 kişilik bir delegasyon eşlik etti. Güney Kore’nin 7 kişilik heyetinde ise savunma bakanı ve birleşme bakanı yer aldı.

‘Hepimiz kardeşiz’

Zirvenin ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan Moon, “Gelecekte yaşayacağımız karada, denizde ve havada bundan sonra bir daha düşmanca eylemler içinde olmayacağız. Birleşme için birlikte çalışma kararı aldık. Bundan sonra asla geri dönmeyeceğiz” dedi. Kuzey Kore lideri Kim ise, “Tarih kendi kendine yazılmaz. O, dönemin insanlarının çabasıyla yazılır. Eğer insanların isteklerine öncelik verirsek birleşme daha yakın sürede gelir. Tek soy, tek kültür ve tek millet ayrılamaz. Biz aslında kardeşiz. Umarım bir araya gelip yeni bir geleceği başlatabiliriz. Bu yüzden sınırı geçip Güney Kore’ye geldim” diye konuştu.

Üçüncü görüşme

Kim-Moon görüşmesi, bir Kuzey Kore ve Güney Kore lideri arasında Kore Savaşı’ndan bu yana düzenlenen 3. zirve olma özelliği taşıyor. İlk olarak 2000’de Kim’in babası Kim Jong-il ve Güney Kore’nin o dönemki lideri Kim Dae-jung görüşmüştü. 3 gün süren görüşmede ortak ekonomi projeleri ve savaş sebebiyle ayrılmış ailelerin bir araya getirilmesi üzerinde mutabık kalınmıştı. Kim Dae-jung, Kuzey Kore politikası nedeniyle 2000 Nobel Barış Ödülü’ne de layık görülmüştü. Ekim 2007’de de yine Kim Jong-il, Kim Dae-jung’un liberal halefi ve şimdiki lideri Moon’un akıl hocası Roh Moo-hyun’la bir araya gelmişti. Roh, askerden arındırılmış bölgeyi geçerek Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’a gitmişti. Liderler barış anlaşması imzalama çabaları ve bir dizi işbirliği projeleri üzerinde uzlaşmıştı ama bu projelerin çoğu Roh’un halefinin Kuzey Kore’ye karşı daha sert bir politika izlemeyi tercih etmesi üzerine yarıda kalmıştı.

Tarihe geçti

Kim Jong-un Kore Savaşı’ndan bu yana Güney Kore topraklarına ayak basan ilk Kuzey Kore lideri olarak tarihe geçti.

‘İyi şeyler oluyor’

Kuzey ve Güney Kore liderlerinin tarihi zirvede bir araya gelmesini, ABD Başkanı Donald Trump Twitter’dan selamladı. Trump Twitter’dan yolladığı mesajda, “Füze fırlatmalar ve nükleer denemelerin yapıldığı öfkeli bir yılın ardından Kuzey Kore ile Güney Kore arasında şu sıra tarihi bir görüşme gerçekleşiyor. İyi şeyler oluyor, ama zaman gösterecek!” ifadelerini kullandı. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yayınlanan açıklamada da, Pekin yönetiminin gelişmeden büyük memnuniyet duyduğu ve taraflar arasında diyalog için kazanılan ivmenin korunmasını ümit ettiği belirtildi. Açıklamada Çin yönetiminin süreçte aktif rol oynamaya devam etme isteği de vurgulandı.

Kız kardeş heyette

Moon, Kim’e, Kuzey Kore heyetinde yer alan kız kardeşi Kim Yo-Jong’un Güney Kore’de son derece ‘ünlü’ olduğunu söyledi.

‘Nükleersiz Kore’

Dün sınırda bir araya gelen Kuzey Kore lideri Kim ile Güney Kore Devlet Başkanı Moon, Kore Yarımadası’nın ‘nükleer silahlardan tamamen arındırılması’ amacıyla ortak deklarasyon imzaladı. Deklerasyonda öne çıkan maddeler şöyle sıralanıyor:

- Kore Yarımadası nükleer silahlardan tamamen arındırılacak, silahlanma azaltılacak

- Taraflar birbirlerine karşı ‘düşmanca eylemleri’ kesecek

- Var olan ateşkes anlaşması bu yıl içerisinde barış anlaşmasına dönüştürülecek

- İki ülke arasındaki silahtan arındırılmış bölge, ‘barış bölgesine’ çevrilecek

- ABD gibi diğer ülkelerle de çok taraflı müzakereler başlatılacak

- Gelecek aydan itibaren yüksek düzeyli görüşmeler yapılacak

- Moon sonbaharda Kuzey Kore’ye iade-i ziyaret gerçekleştirecek

- Akrabaları karşı tarafta kalmış ailelerin birleşmesi için çalışmalar başlatılacak

2.018 metre özel masa

Görüşmenin yapıldığı salonun dekoru da, yarımadayı on yıllarca sömürgesi olarak kullanan Japonya’nın tepkisine yol açtı. 2018 yılını işaret etmesi için 2.018 mm genişliğindeki oval bir masanın etrafına dizilen ceviz sandalyelerde yine Birleşik Kore haritası ve Japonya’nın hak iddia ettiği iki adanın işlendiği görüldü.

2 ülkeden toprak

Öğle arasından sonra tekrar bir araya gelen liderler birlikte ağaç dikti. İki ülkeden getirilen toprakların serpildiği çam fidanın dikileceği yerin yanına “Buraya barışı ve refahı ekiyoruz” yazılı bir anıt taşı konuldu.

Protesto ve destek

Zirvenin destekçileri olduğu kadar Kuzey ile bir barışa karşı çıkanlar da vardı. Birleşme karşıtı Güneyliler’in bir kısmı Kuzey Kore liderinin maketleri ve Kuzey Kore bayrağını yakarak zirveyi protesto etti. Seul’de görüşmelerin başarıyla tamamlanması için din adamları dua ederken barış yanlısı Güney Koreliler de ‘Birleşik Kore bayrağı’ sallayarak destek verdiler.

Uyku esprisi

Kim görüşmede Moon’a, “Füze denemeleri sebebiyle sürekli uyandığınızı duydum. Bundan böyle uykunuzu bölmeyeceğime söz veriyorum” dedi.

Etten duvar ördüler

Kuzey Kore lideri Kim, görüşmelerin ilk turunun ardından, sosyal medya fenomeni haline gelen 12 korumasının eşliğinde öğle yemeğini yemek için yeniden Kuzey’e geçti.

Anlamlı menü

Zirvenin akşam yemeğinde servis edilen yemekler de ayrı bir önem ve anlam taşıyor. Örneğin Kim’in görüşmenin başında ‘Şu yemek hakkında bir hayli konuştuğunuzu duydum’ dediği ‘naengmyeon’ adlı erişte, Moon’un talebi üzerine özellikle menüye dahil edildi. Menüden Kim için, İsviçre mutfağına özgü olan ‘rösti’nin Kuzey Kore ‘versiyonu’ da eklendi. Böylece Kuzey Kore ilk kez Kim’in çocukluğunu İsviçre’de geçirdiğine dair haberleri doğrular nitelikte bir harekete imza attı.

Kızdıran tatlı

Üzerinde Birleşik Kore haritasının olduğu ‘mango mousse’ tatlısı ise Japonya ile krize yol açtı. Japonya Dışişleri, haritaya iki tartışmalı adanın (Takeşime ve Dokdo) da dahil edildiği gerekçesiyle resmi şikayetini iletti ve tatlının servis edilmemesini istedi.