Çernobil faciasının 26'ncı yıldönümü

Dünyanın en büyük nükleer faciası olarak nitelendirilen Çernobil kazasının 26'ncı yıldönümünde, olayın yaşandığı Ukrayna'da ve birçok ülkede protesto gösterileri ve törenler yapılıyor. Yıldönümü etkinlikleri kapsamında, felaketin kaynağı olan dördüncü reaktöre yapılacak yeni bir korunağın da temeli atılıyor. Dönemin Sanayi Bakanı merhum Cahit Aral, "Artık çayınızı gönül rahatlığıyla içebilirsiniz. Zaten radyasyon kaynayınca geçiyor" diyerek kameralar önünde radyasyonlu çaydan içmişti.

Ukrayna'da 1986 yılında yaşanan ve etkisi, komşu ülkeler ve Avrupa da dahil olmak üzere geniş bir bölgeye yayılan Çernobil faciasının üzerinden yıllar geçmiş olsa da nükleer felaketin yaşandığı yerde radyoaktivite tehdidi hala yüksek. Kazanın yaşandığı reaktöre yeni bir korunak yapılması gerektiği uzun süredir konuşuluyordu.

Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, yıldönümü sebebiyle yaptığı konuşmada, Çernobil nükleer reaktörüne yeni ve daha güvenli korunak yapma sözü verdi. Bakan, faciadan aralarında çocukların da bulunduğu 2 milyon kişinin etkilendiğini ve bu kişileri korumanın ve iyileştirmenin devletin yükümlülüğü olduğunu belirtti.

Kiev'in yaklaşık 100 km kuzeyindeki nükleer reaktörde meydana gelen facianın hala acı verdiğini söyleyen Yanukoviç, bu yüzden, kazanın olduğu dördüncü reaktörün emniyetini artırmayı sürdüreceklerini kaydetti.

Yanukoviç, 1.5 milyar euroya mal olması beklenen yeni korunak tesisinin inşa edilmesine katkısı olan uluslararası bağışçılara da teşekkür etti. Harcanması gereken miktarın 550 milyon eurosu patlamanın 25'inci yıldönümünde Kiev'de yapılan uluslararası bir konferansta toplanmıştı.

İki Fransız firmasının çalışmalarıyla hayata geçirilecek olan yeni korunak, reaktörün yakınında inşa edilecek ve bitince, eski beton korunağın üzerine taşınacak.

TÜRKİYE'DE DE NÜKLEER KARŞITLARI EYLEMDE

Çernobil'in yıldönümü dolayısıyla, bugün dünyanın birçok ülkesinde nükleer karşıtı protestolar düzenleniyor. Perşembe'den Pazar'a kadar Fransa'da 130, Almanya başta olmak üzere diğer Avrupa ülkelerinde ise 40 civarında protesto eyleminin yapılması öngörülüyor.

Türkiye'de de nükleer karşıtları hemen hemen her kentte etkinlikler düzenliyor ve Türkiye'nin nükleer santral kurma planlarına karşı çıkıyor.

'Karadeniz İsyandadır Platformu' bugün Taksim Tramvay Durağı'ndan Tünel'e kadar yürüyor. Saat 19.00'da başlayacak yürüyüşe İstanbul Nükleer Karşıtı Platform da destek veriyor.

Sinop'ta, 'Çernobil'den Fukuşima'ya Nükleer Tehlike-Çevre ve Sağlık' başlıklı panel 28 Nisan'da Melia Kasım Hotel'de saat 13.30'da düzenleniyor.

İzmir'deyse, Nükleer Karşıtı Platform bugün 19.30'da, Gündoğdu Meydanı'nda Çernobil felaketinde hayatını yitirenler anısına denize karanfil bırakıyor.

150 BİN KİLOMETREKARELİK ALAN ETKİLENDİ

26 yıl önce yaşanan patlamadan sonra ortaya çıkan radyasyon bulutu yüzünden Ukrayna, Belarus ve Rusya'nın batısındaki bölgelerde yaşayan yüz binlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştı.

Radyasyondan etkilenen 150 bin kilometrekarelik alanda halen 6-7 milyon kişi yaşıyor. Ukrayna Sağlık Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre, 428 bini çocuk 2.4 milyon Ukraynalı, başta kanser olmak üzere, felaketten kaynaklanan birçok sağlık problemleriyle mücadele ediyor.

26 NİSAN 1986'DA NE OLMUŞTU?

Bir deney sırasında meydana gelen 20'nci yüzyılın en büyük nükleer kazası, Ukrayna'nın Kiev iline bağlı Çernobil kentindeki nükleer güç reaktörünün dördüncü ünitesinde, gece 01.30 sularında meydana geldi. Kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda radyoaktif madde salındığı, olaydan dört gün sonra tüm dünya tarafından öğrenildi.

Deneyin amacı, reaktörün çalışması aniden durdurulduğunda, buhar türbinlerinin daha ne kadar süreyle çalışmayı sürdüreceğini ve böylece ne kadar süre acil güvenlik sistemine güç sağlayabileceğini öğrenmekti.

Reaktör çekirdeğinde yaşanan patlamalar, atmosfere çok miktarda radyoaktif yakıtın ve ham maddenin yayılmasına ve grafit moderatörünün tutuşmasına neden oldu. Reaktör herhangi bir sağlam muhafaza kazanı ile kaplanmadığı için, radyoaktif parçacıkların yayılımı kolaylaştı.

En yüksek radyasyon dozlarına, sayıları bini bulan acil durum çalışanları ve Çernobil personeli maruz kaldı, bunların bir kısmı öldü.

"RADYASYONUN AZI FAYDALI" DİYEREK ÇAY İÇMİŞTİ

Çernobil faciası denilince Türkiye'de akla, 1980li yıllarda Anavatan Partisi hükümetinde Sanayi Bakanlığı yapan merhum Cahit Aral geliyor.

Aral, radyasyonun Karadeniz topraklarını etkilemediğini öne sürerek "Bu Karadeniz'de değil bir, 17 tane Çernobil'i eritseniz, ancak radyasyon burada etkili olabilir denilebilir. İnsan vücudu radyasyonsuz yaşayamaz. Bunun azı faydalı, çoğu zararlıdır. Bir de çaydaki radyasyonun suya geçmemesi Allah'ın bir vergisi. Çok düşük oranda geçiyor" demişti.

Cahit Aral bu açıklamayı yaptıktan sonra, çayda radyasyon olmadığını kanıtlamak için, kameralar önünde bol demli bir bardak çay içmişti.