11 gün sonra kimyasal kanıtı bulunacak mı?

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne (OPCW) bağlı dokuz uzman, kimyasal silah kullanıldığı iddia edilen Suriye’nin Duma bölgesinde bugün incelemelere başlaması bekleniyor. Saldırının 7 Nisan’da düzenlendiği ve 40 kişinin hayatını kaybettiği iddia edilmişti. Batılı ülkeler saldırıdan Esad rejimini sorumlu tutuyor, Suriye hükümeti ise iddiaları reddediyor. Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar el Caferi New York’ta yaptığı açıklamada, uzmanların Salı günü bölgede güvenliği sağladığını, bugün de çalışmalarına başlayacaklarını söyledi. El Caferi, Suriye hükümetinin uzmanların incelemelerini rahatlıkla yürütebilmesi için “elinden gelen her şeyi yaptığını” ifade etti. İşte incelemelere dair merak edilenler:

11 gün sonra kanıt bulunur mu?

Uzmanların kanıt bulabilmesi öncelikle bombanın atıldığı iddia edilen yere girmelerine ve orada inceleme yapmalarına izin verilmesine bağlı. Ayrıca görgü tanıkları ve kurbanlarla konuşma imkânı bulabilmeleri gerekiyor. OPCW uzmanı Alman kimyager Ralf Trapp Alman haber ajansı dpa’ya yaptığı açıklamada, Duma’da hâlâ kanıt bulabilme ihtimali olduğunu belirtti. Trapp, örneğin kimyasal silah kullanıldıysa, bu silahların atıklarını bulabilmenin mümkün olduğunu ifade etti. Uzmanların aynı zamanda kurbanları muayene edip, belirli zehirli maddelere maruz kalıp kalmadıklarını anlamanın mümkün olduğunu belirten Alman uzman, ağızda köpüklenme, boğulma ya tüm vücudun titremesinin bu belirtiler arasında olduğuna dikkat çekti.

Süreç nasıl işleyecek?

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü uzmanları Duma’da mümkün olduğunca çok örnek toplamaya çalışacak. Bunlar, yerden, sudan ve binalardan toplanacak. Uzmanlar ayrıca çok sayıda kan ve doku örneği de toplayacak. Otopsilerde, organlardaki değişimler takip edilecek, özellikle de birçok silaha işaret eden akciğerler kontrol edilecek. OPCW uzmanlarının görgü tanıkları, sağlık çalışanları ve kurbanların ifadelerine başvurma hakları da bulunuyor. Örneğin bombanın atıldığı iddia edilen helikopteri gören oldu mu? Görgü tanıkları saldırıda nasıl bir koku almış ya da neler duymuşlardı?

Klor gazını kanıtlamak hâlâ mümkün mü?

Klor gazı içme suyu için önemli ve kullanımı yasak değil. Ancak klor gazını silah olarak kullanmak yasak. Klor gazı çabucak havaya karışıp yok olsa da çevrede izler bırakıyor. OPCW uzmanı Trapp, klor gazı kullanılması durumunda “kimyasal bir imza” bırakmış olacağına dikkat çekti. Suriye’de klor gazının yanı sıra sarin gazı kullanılan saldırılar düzenlendiği sık sık iddia edildi. Duma’daki saldırıda da sarin gazı kullanılmış olma ihtimali bulunuyor. Uzmanlar bunu ihtimal dışı bırakmıyor.

OPCW raporu ne zaman hazır olacak?

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün olay yerinde birkaç güne ihtiyacı bulunuyor. Bölgeden toplanan tüm örneklerin laboratuvarlarda tahlil edilmesi gerekiyor. Tüm örnekler OPCW’nin Hollanda’daki laboratuvarlarına bölüştürülecek ve örgütün işbirliği içinde olduğu farklı laboratuvarlara gönderilecek. Tahlillerin iki hafta, sonucun çıkmasının ise dört haftaya kadar sürebileceği belirtiliyor.