Avantajları ve dezavantajlarıyla dijital oy verme süreçleri

Dijitalleşmenin hayatın tüm alanlarına etki ettiği günümüzde seçimlerin de dijital aygıtlar aracılığıyla yapılması çalışmaları bütün dünyada tartışılmaya devam ediyor.

En son Amerikan seçimlerinde bazı eyaletlerde kısmen denemeleri yapılan dijital oylama çalışmaları avantajlarının yanında sebep olacağı sorunlar nedeniyle de pek çok otorite tarafından kuşku ile karşılanıyor.

Konu ile ilgili AA muhabirine açıklamalarda bulunan İstanbul Medipol Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Arzu Dilaveroğlu, demokrasinin vazgeçilmez bir parçası olan seçimlerin ve oy verme süreçlerinin dünyada farklı yöntemler ile yapıldığını söyledi.

Dünyada en yaygın oy verme biçiminin basılı oy pusulalarının işaretlenerek sandıklarda toplanması ve manuel olarak sayılması olduğunu belirten Dilaveroğlu, "Bununla birlikte posta yoluyla oy kullanılmasının olanaklı olduğu ülkeler bulunmaktadır. ABD Başkanlık seçimlerinde de bu yöntemin yaygın bir biçimde kullanıldığı görülmektedir. Bunlara ek olarak, elektronik araçların gelişimine ve internetin yaygınlaşmasına bağlı olarak farklı oy verme yöntemlerinin denendiğini görmekteyiz.

Dijital oylama olarak bilinen bu sistem, dijital araçlar vasıtasıyla oy verme, oyların sayılması ve arşivlenmesi süreçlerini içermektedir. Seçmen, oy verme işlemini, devletin belli alanlara yerleştirdiği aygıtlarla gerçekleştirilebileceği gibi tamamen mekandan ve zamandan bağımsız olarak mobil cihazlarla da yapılabilmektedir. İngiltere, Estonya, ABD, Brezilya dijital oylama sistemlerinin kullanıldığı ülkelere örnek gösterilebilir." şeklinde konuştu.

Siber saldırı tehlikesi

Klasik oy verme usulleri dışında çağın koşullarına göre oluşturulan oy verme alternatifleri daha fazla seçmenin oy verme sürecine dahil olmasını sağlayabileceğini vurgulayan Dilaveroğlu, bu sistemin getireceği avantajlar hakkında şunları söyledi:

"Dijital araçlarla oy verme işleminin yapılabilmesi, mekana ve zamana bağlı olmaksızın oy verebilmeyi sağlamaktadır. Oyların sayılması, birleştirilmesi elektronik aygıtlar tarafından yapıldığı için, seçim sonucunun oy verme sürecinin bitiminden dakikalar sonra açıklanmasını sağlamaktadır. Dijital sayım ve birleştirme, işlemlerinde insan kaynaklı hata veya hilelerin oluşmasını ortadan kaldırmakta, oyların yanlış ve eksik sayıldığı iddialarını görece en aza indirmektedir. Oyların arşivlenmesi, taşınması ve saklanması kolaylaşmakta buda seçim güvenliğine katkı sağlamaktadır. Özellikle mobil cihazların kullanımı ile oy verme işlemlerinin gerçekleşmesi, seçimler için yapılan kırtasiye masraflarını en aza indirmekte, seçim maliyetlerinin azalmasına katkı sağlamaktadır."

Bu sistemin avantajlarının yanında bazı dezavantajları da beraberinde getirebileceğine değinen Dilaveroğlu, seçimlere müdahale etmek isteyen gruplardan veya ülkelerden gelebilecek siber saldırı tehlikesinin bunların başında geldiğine dikkati çekti. Dilaveroğlu, şunları söyledi:

"Nitekim 2016 yılında yapılan ABD Başkanlık seçimlerine bu iddialar gündeme taşınmış, seçimin güvenliği sorgulanmıştı. İleri teknoloji araçlarını kullanma konusunda dünyanın en önde gelen ülkelerinden biri olan ABD’de gerçekleştirilen bir seçimde veri güvenliğine ilişkin tehditler konuşulmakta iken, teknoloji kullanılması noktasında yetersiz olan ülkelerde dijital seçim sistemlerinin kullanılması, seçimin güvenliği konusunda daha ciddi problemlere neden olabilecektir. Seçim sandıkları yerine dijital aygıtların kullanılmasının doğuracağı bir diğer sorun, bu aygıtlarda yaşanacak teknik arızalar nedeniyle oyların silinmesi ya da oyların hesaplanamaması durumlarıdır. Yine bu aygıtlara yüklenecek yazılıma bağlı olarak oyların hatalı veya hileli olarak yanlış hesaplanmasına sebep olunması mümkün olabilir. Sonuç olarak, dijital oy verme süreçleri oy verme süreçlerinde alternatif bir yöntem sunulması ve daha fazla seçmenin oy kullanmasını sağlaması, seçim süreçlerinin hızlanması ve kırtasiyeciliğini azaltması bakımından avantajlı olmakla birlikte siber saldırılara açık bir ortam yaratılması, yazılım hileleri ve teknik arızalar veri güvenliğini tehdit eden dezavantajlı durumlar ortaya çıkarabilir."