"Meme cerrahisi sonrası bu gibi işlerden kaçının!"

Meme kanserinde cerrahi tedavilerin ardından hastalar lenf düğümü yani lenfödem sorunu ile karşı karşıya kalabiliyor. Vücuttaki sıvı dengesini sağlayan sistemde bir sorun olduğu zaman ortaya çıkan lenfödem meme cerrahisi (mastektomi) olan hastaların yüzde 48’inde görülüyor. Lenfödem tedavisinde rehabilitasyon programının önemli olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Semih Akı kadınların meme kanseri cerrahisinden sonra, ütü, duvar boyama, cam silme gibi tekrarlamalı hareket gerektiren işlerden kaçınmaları gerektiğini söyledi.

Hücreler arasında biriken sıvıyı tekrar kan dolaşımına dahil eden, dolayısıyla vücuttaki sıvı dengesini sağlayan sistemde bir sorun olduğu zaman ortaya çıkan lenfödem, aslında kanser tedavisi görmüş bütün hastaların başına gelebiliyor. Bilimsel çalışmalar, ameliyatla çıkarılan lenf düğümü sayısı ile lenfödem derecesi arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor.

Meme cerrahisi sonrasında (mastektomi ameliyatları) beş yıl içinde lenfödem görülme sıklığının yüzde 48 olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Semih Akı cerrahi sonrası koltuk altına uygulanan radyoterapiyle ise bu oranın yüzde 58-65’e kadar yükselebildiğini belirtti.

Prof. Dr. Akı, el ve ayaklarda şişme, ağrı, basınç ve ağırlık hissi, karıncalanma veya uyuşma hissi, eklem hareketlerinde kısıtlılık, yara oluşumu ve deri sağlığının bozulması gibi belirtilerle kendini gösteren lenfödemden kaçınmak için önerilerde bulundu. Meme cerrahisi sonrası hastaların tekrarlamalı hareketlerden kaçınması gerektiğini belirten Prof. Dr. Akı, ütü, duvar boyama, cam silme gibi işlerin lenfödem için risk oluşturduğunu dile getirdi.

EGZERSİZ TEDAVİ İÇİN ÖNEMLİ

Egzersizin, cerrahi sonrası meme kanseri hastalarında protein emilimini düzeltip, lenf akımını artırdığını gösteren bilimsel verilerin olduğuna değinen Prof. Dr. Akı, egzersiz tipinin yoğunluğu, sıklığı ve hangi durumlarda yapılması gerektiğinin hastaya göre değişebileceğini sözlerine ekledi. Prof. Dr. Akı, “Ödemi azaltmak, lenf akımını hızlandırmak, eklem hareket açıklığını korumak, esneklik artışı sağlamak ve kas gücü artışını destekleyerek omurga duruşunu korumanın amaçlandığı egzersiz, kan ve lenf akımına engel olan eklem kısıtlılıklarının oluşumunu engelliyor” dedi. Egzersiz programına karar vermeden önce kişinin; esneklik, kuvvet, solunum ve dolaşım kapasitesinin de belirlenmiş olması gerektiğini hatırlatan Prof. Dr. Akı, programa öncelikle solunum egzersizleriyle başlanması ve bütün egzersizlerin basınç giysileri giyilerek yapılması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Akı, “Klinik deneyimler gösteriyor ki; esneklik, solunum ve güçlendirme egzersizleri, bandajlama ve lenf masajı ile birlikte uygulandığında önemli ölçüde etkili oluyor” diye konuştu.

LENFÖDEM HASTALARININ DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

Cilt temiz tutulmalı ve iyice kurulanmalı, ıslak bırakılmamalıdır. Cilt bakımı ve esnekliğine dikkat edilmeli, yağ içeriği az nemlendiriciler kullanılmalıdır.

Sıcak günlerde terlemeye karşı antifungal pudralar kullanılmalıdır.

Kesik, kedi-köpek tırmalaması ve enfeksiyonun lenf yolları hasarına yol açacağı unutulmamalıdır.

Sıcak su, kaplıca ve güneşlenmekten uzak durulmalı, bunun yerine ödemli kol veya bacağı soğuk tutulmalıdır.

Tekrarlanan yorucu aktivitelerden kaçınılmalıdır.

Kilo alımı, dengesiz beslenme, yetersiz veya aşırı egzersiz, uzvun aşırı ısıya maruz kalması ve ağır şeyler taşımaktan kaçınılmalı Etkilenen kol ya da bacağın sıkılması (örneğin; tansiyon ölçülmesi, sıkı saat, sıkı kıyafetler) lenfödemi tetikler ve artırır.

Etkilenmiş kola manikür, enjeksiyon yaptırılmamalıdır.

Etkilenmiş ayakta nasırlar kesilmemeli, keserken deriye dikkat edilmeli, yumuşatıcı kremlerle korunmalıdır.

Jilet kullanılmamalı, istenmeyen tüyler tıraş makinesi yardımıyla alınmalıdır.

Mutfakta veya bahçede iş yaparken kesiklerden korunmak için mutlaka eldiven giyilmelidir.

Güneş yanığından kaçınılmalı, güneşlenirken yüksek koruma faktörlü koruyucular kullanılmalı ve uzun süre güneşe maruz kalınmamalıdır.

Kompresyon çoraplarının çoğu zaman güneşten korumadığı ve uzvun yanmasına sebep olduğu hastalara hatırlatılmalıdır.

En ideal sporlar yüzme ve dalmadır. Lenf dolaşımını sağlamak için verilen egzersizler düzenli olarak uygulanmalıdır.