"Toprağı bol olsun" kimler için söylenir?

SORU: "Toprağı bol olsun" kavramı nereden geliyor? Bu kavram kimler için söylenir?

CEVAP: Ölen Müslüman için "Allah rahmet etsin" denilir. "Toprağı bol olsun" tabiri, ölmüş olan gayrimüslimler için kullanılır. Bunun sebebi şudur. Tevbe Suresi'nde, Allah'a ortak koşan (müşrik) ölüleri için af ve mağfiret dilemek yasaklanmıştır. "Akraba bile olsalar, cehennem halkı oldukları belli olduktan sonra (Allah'a) ortak koşanlar için mağfiret dilemek, ne peygamberin, ne de inananların yapacağı bir iş değildir" (Tevbe: 113). Ayetin asıl kastı, Peygamber'in davetini engellemeye çalışan Mekke ve yöresi müşrikleridir. Kitap ehli değildir ama Peygamber'den sonra bir anlam kaydırmasıyla Müslüman olmayan tüm uluslar bu kategoriye sokulmuştur.

İşte bu nedenle ölen Müslüman için "Allah rahmet etsin, yani acısın, bağışlasın" diye dua edilirken Müslüman olmayan biri için "Toprağı bol olsun" denilir. Bunun anlamı şudur. Kabre konulan iyi kişiler, kendilerini saraylar gibi bir mekânda hissederler. Kötü kişilerin yeri dardır. Çünkü cezalıdırlar. Cezaevi dar olur. Hele hücre hapsine atılanlar, mekân darlığından ne çekilmez bir durum içindedirler. Yaşanmadıkça bilinmez.

Hz. Peygamber, kabrin suçlu kişileri daralarak sıkacağını buyurmuştur. Tabii sıkıştırılan beden değil, ruhtur. Beden zaten ölümden itibaren çürüyüp toprak olma yoluna girmiştir. "Toprağı bol olsun" sözüyle o kişinin mekânının geniş olması temennisinde bulunulur. Maalesef kültürümüzden git gide uzaklaştığımız için bu tabirleri bilmiyoruz. Bir cenaze merasiminde konuşma yapan bir rektörümüzün de ölmüş olan Müslüman bir öğretim üyesinin tabutu başında konuşurken "Toprağı bol olsun" dediğini duymuştum.

İnsan belli bir alan içinde özgürdür
SORU: Oyun şansı kader mi, insanın kendi belirlemesi mi? Şans oyunu oynayan bir kimse şansı kendi mi belirliyor yoksa bu onun alın yazısında mı var? (Kafkas Kafkas)

CEVAP: Kader, Allah'ın bilgisidir. Allah'ın bilgisine sonradan bir şey eklenmez. Bütün olaylar geçmişiyle geleceğiyle O'nün bilgi aynasının karşısında bulunur. Zaman da mekân da görecelidir. Bize göre gelecek belki geçmiştir. Geleceğin en uç noktasına giderseniz, o geçmişte kalır. Allah zamansızdır, zamanı O yaratmıştır. Onun için bütün varlıklar, O'nün bilgi aynasında yansır. Ama insan, belli bir alan içerisinde özgürdür.

Kendi isteğiyle olayı seçer, Allah da yaraür. İnsan kumar oynamak ister, Allah da ona kumar oynama gücü verir. Belki insanın mahareti yanında içten gelen büyük isteği kendisine şans getirir, oyunu kazanır. Ona kazanma imkânı ve şansı veren Allah'tır ama Kur'ân'da yasaklanmış bir eylemi yapmaktan ötürü insan sorumludur.