Ünlü şairimiz Cahit Sıtkı Tarancı “Yaş 35, yolun yarısı eder” demiş ama insan ömrü giderek uzuyor, şairin hesabı şaşıyor. 122 yaşında hayatı kaybeden Jeanne Calment isimli Fransız kadını istisna kabul etsek de dünyanın birçok ülkesinde artık kadınlar 80, erkekler 75 yaşına erişiyorlar. Bu hafta dünyaca ünlü bilim dergisi Nature’da yayınlanan bir araştırmaya göre de insanların 115 sene yaşamaları mümkün. Buna göre “Yaş 70, yolun yarısı gitmiş” demek yanlış olmaz...
Kadınlar erkeklerden uzun yaşıyor
İstatistiklere göre 100 yaşını geçen her dört kişiden üçü kadın sadece biri erkek. Bunun esas olarak her iki cins arasındaki biyolojik ve genetik farklılıklarla ilgili olduğu düşünülüyor. Kadın ve erkeklerin sosyal, kültürel, çevresel bakımlardan değişik şartlara maruz kalmaları da önemli olabilir. İşte bu farklar nedeniyle, koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, kanser, KOAH gibi hastalıklar erkeklerde daha fazla görülüyor ve daha ölümcül seyrediyor. Bu hastalıkların sigara ve alkol kullanımı, şişmanlık, stres gibi erkeklerde daha fazla rastlanan risk faktörleriyle ilgili olduğunu hatırlamakta yarar var.
Kışın doğanlar daha şanslı
Amerika’da yapılan bir araştırmada, ocak ve kasım aylarında doğanların yaşama şanslarının nisan-haziran döneminde doğanlardan yüksek olduğu belirlendi. Burada da mevsim farklılıklarına uygun olarak hayatın ilk aylarında maruz kalınan enfeksiyonlarının, alerjenlerin, hava şartlarının etkileri üzerinde duruluyor. Benzer sebeplerle insanların doğdukları çevrenin şartlarının da yaşama süresinin belirlenmesinde rolleri olabilir.
Nitekim 100 yaşını geçenlerin çoğu büyük şehirlerde değil, çiftliklerde ve köylerde yaşayan ve doğal beslenen insanlar ise uzun yaşama bakımından diğer kardeşlerinden iki misli fazla şansa sahip yaşama süresini etkileyebileceği akla ve mantığa çok uygun geliyor.Nitekim 100 yaşını geçenlerin çoğu büyük şehirlerde değil, çiftliklerde ve köylerde yaşayan ve doğal yiyeceklerle beslenen insanlar.
Çok çocuklu ailelerde ilk doğan kız çocuğun 100 yaşını geçme ihtimali diğer kız kardeşlerine göre üç kat yüksek. İlk doğan erkek çocuk ise uzun yaşama bakımından diğer kardeşlerinden iki misli fazla şansa sahip.
Tek çare iyimserlik...
Pittsburgh Üniversitesi tarafından 100 bini aşkın 50 yaş ve üzerindeki kadında yapılan araştırma iyimserlerin daha uzun ömürlü olduklarını gösteriyor. Cinsiyetimizi, nerede doğacağımızı vs belirlemek elimizde olmadığına göre iyimserlik eldeki tek çare...
Kitap kurtlarına da iyi haberlerim var
Yale Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada günde en az yarım saat kitap okuyanların hiç kitap okumayanlara göre iki sene uzun yaşadıkları ortaya çıktı. “Kitap okumak neden hayatı uzatıyor” sorusuna kesin ve net bir cevap vermek mümkün değil. Bana göre daha çok kitap okumak daha sağlık bir hayat tarzı ile ilişkili olabilir; mesela çok kitap okuyanlar daha iyi besleniyor olabilirler.
Gerçi, kitap oturarak okunduğuna göre kitap okuyanların daha uzun süre hareketsiz kaldıkları düşünülebilir ve bunun hiç de sağlıklı bir şey olmadığı ortadadır ama bu, elbette okumaya meraklı olanların yeteri kadar hareketli olmadıkları manasına da gelmez. Ben asıl hangi tür kitapların okunduğunu merak ettim: Bilimsel veya politik kitaplar mı, tarih mi, gezi mi, bilim kurgu mu, polisiye mi, aşk mı, sağlık mı ya da başa bir tür mü?
100 sene yaşamak için ipuçları
Kanser, kalp krizi, diyabet gibi tüm kronik hastalıkların yüzde 50’si beslenmeyle ilgili. Rafine şeker, un ve trans yağlardan kısaca hazır gıdalardan uzak durun. Günde 5 gram tuzu geçmeyin.
Düzenli egzersiz yapanların daha uzun yaşadığını artık herkes biliyor. Bunun için en uygun sporlar düzenli yürüyüş ve yüzme.
Gecede ortalama 6-7 saat uyuyun. 8 saatten fazla ve 4 saatten az uyuma yaşama süresini kısaltıyor. Öğle vakti yarım saati geçmeyen uyku (siesta) çok yararlı.
Her gün öğle vakti 15-20 dakika güneşlenin.
Mutlu bir evlilik de uzun yaşamanın anahtarlarından. Birden fazla evlenenlerin beklenenden erken öldükleri aklınızda olsun.
Düzenli cinsel hayat da uzun yaşama şansını artırıyor. Seks stresi azaltıyor.
Çok çocuğu olanlar da uzun yaşıyorlar. Çocuk ve torunlar mutluluğu ve yaşama motivasyonunu artırıyor.
Anne ve babanıza, akrabalarınıza yakın olun, onlarla sık sık görüşün.
Gülün. Gülmek bir taraftan stres hormonlarının düzeyini azaltıyor, diğer taraftan vücudun tabii savunma mekanizmalarını ve bağışıklığı güçlendiriyor.
Araba kullanmayın. Yürüyün veya bisiklete binin.
Fazla kilolardan bir an önce kurtulun. Obezite, hem kalp hastalıkları hem de bazı kanserler için risk yaratıyor.
Hangi yaşta olursanız olun, yeni bir şey öğrenmeye bakın. Mesela bir müzik aleti çalın veya yeni bir dil öğrenin.
Sigara ve alkol içmeyin. Her gün yeşil çay için.
Düzenli olarak ibadet edenler daha uzun yaşıyorlar.
Mümkünse şehirde değil köyde hiç değilse kasabada yaşayın.
