Niye sondaj yapalım ki veririz cezayı giderler!
İşte faciayı getiren zihniyet
30.10.2014 - 23:18 | | İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Ermenek’te su baskını yaşanan madende kazıdan önce kontrol sondajının yapılmadığı ortaya çıktı. Sondaj yapıldığı takdirde en az iki gün işi durdurması gereken işveren, yapmadığında ise sadece 1.680 TL idari cezayla kurtuluyor
Ermenek’teki madende su baskını riskine karşı geçtiğimiz Haziran ayında yapılan denetimde kontrol sondajının yapılmadığı ortaya çıktı. Kontrol sondajı her madende kazılacak yerin arkasındaki tehlike ve riskleri görmek için yapılıyor. Bu işlem grizu patlaması ve su baskınına karşı elektrikle çalışmayan sondaj makineleriyle yapılıyor. Sondaj makineleri güvenlik için hava basıncıyla çalışıyor.
25 metrelik delikler
Sondaj işlemi sırasında 6.5 cm elmas çubuklar kullanılıyor. Madende ilerledikçe birkaç noktada en az 25 metrelik delikler açılıyor. Çıkartılan madenin özelliğine göre bu mesafe 100 metreye kadar çıkabiliyor. Bu işlem sırasında kontrol edilen noktanın arkasında gaz veya su bulunmazsa maden kazısına devam ediliyor. Madende kazı devam ederken kontrol sondajı yapılmış olduğu halde bile 25 metrelik sondaj için örnek verirsek, maksimum 20 metre kazılıyor. Çünkü her kontrolden sonra kazıda 5 metrelik güvenlik payı bırakılıyor. Daha sonra her seferinde tekrar en az 25 metrelik sondajlarla kazıya devam ediliyor.
2-3 gün sürebiliyor
Maden Mühendisleri Odası Eski Başkanı Mehmet Torun, “Bir madende sondaj çalışması yapmak yani makinenin kurulumu, 4-5 yerden delik açılması ve kontrol işlemi yaklaşık 2 ya da 3 gün sürüyor. Bu da madendeki üretimin ortalama 3 gün boyunca durması anlamına geliyor. Bu yüzden sondaj mesafesi ne kadar uzun olursa maliyet o kadar düşük olur. 5 metrelik galeride tam kapasiteyle 3 vardiya çalışıldığında bir günde 30 ton kömür elde edilir. Basit bir hesap ile sondaj kontrolü yapıldığında yaklaşık 90 tonluk kömür çıkartılmamış olur” diyor.
Maliyeti 33 bin TL
Bölgedeki madencilerle konuştuğumuzda Has Şekerler Madencilik Şirketi’ne ait ocaktan çıkarılan linyit kömürünün satış fiyatı ton başına yaklaşık 370 lira. Bu durumda 3 gün boyunca 90 ton kömürün çıkarılamamasının işverene yaşattığı mali kayıp yaklaşık 33 bin 300 lira. Uzmanlar kontrol sondajının yapılmamasının cezası olan 1.680 TL’nin caydırıcı olmadığı belirtirken son kazayı örnek gösteriyor: “33 bin TL kayıptan olmamak için bin 680 TL’lik cezayı göze alıyorlar!”
Cihaz 50 bin lira
Sondaj cihazları ithal edildiğinde yaklaşık 30-35 bin dolara alınabiliyor. Yerli sondaj cihazlarının fiyatı ise yaklaşık 50 bin lira. Cihaz dışında alınacak 1 metrelik elmas çubuğun fiyatı ise 350 TL. Yaklaşık 100 metre kadar elmas çubuk alındığında yerli bir sondaj cihazı işverene 80 bin liraya mal oluyor.
6331 sayılı kanun
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre uygulanan idari para cezası bu maliyetlerin çok altında. Sondajın yapılmaması kanunda ‘Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamamak’ olarak geçiyor. Kanuna göre bunun cezası sadece 1.680 TL.
Ahtapot 350 metrede
AFAD koordinasyonundaki 420 kişilik ekip maden ocağında bulunan 12 bin tona yakın olduğu değerlendirilen suyu motopomplarla çekmeye çalışırken İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait dakikada 8 bin 500 litre su tahliye edebilen ’Ahtapot’ adı verilen su tahliye aracı kullanılmaya başlandı. Ekipler zor şartlar altında Ahtapot’u yaklaşık 350 metre aşağıya konuşlandırdı. Madencilerin ve diğer ekiplerin yardımıyla ana parçalar maden ocağının su dolan bölümünde konuşlandırılarak su tahliyesi işlemine başlandı.
Robot kamera
Maden ocağında su tahliye çalışmalarına destek vermek için yer altında 450 metre derinlikten görüntü aktarabilen robot kamera mobil aracı da bölgeye gönderildi. Dört uzman personel maden ocağında kamera ile arama yapılacak ve görüntüler mobil araçtan izlenerek arama kurtarma çalışmalarına destek verilecek.
Haberin Devamı
