Ne zaman emekli olurum? Çalıştığım süreyi SGK’ya nasıl ispat ederim?
Bütün çalışanlar ve işverenler için geçerli. Çalışanlarını SGK’ya bildirmeyen işveren yanar. Bunun tespit edilmesi halinde sigortasız işçi çalıştıran işveren hem ağır bir ceza öder hem de bütün teşvikleri geri alınır.
Milyonlarca çalışan emeklilik hesabı yapıyor. Herkesin aklında aynı soru var… Ne zaman emekli olurum? Çalışanlar ayrıca EYT çıkarsa biz de yararlanır mıyız? SGK’ya bildirilmeyen sürenin cezası nedir? Doğum borçlanması nasıl yapılır? Gibi soruların da yanıtlarını arıyor… Yazarımız İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır okurlardan gelen soruları yanıtladı…
SORU: Eşim 31.03.1975 doğumlu kadın. 03.01.1997 sigorta girişli. Şu ana kadar 500 prim günü vardı, son 1.5 yıldır faal olarak çalışıyor. Toplamda 1100 gün prim ödemesi var. 1 çocuğumuz var 6 yaşında. 3600’den mi emekli olmak iyidir, yoksa sizlerin tavsiye edeceği bir formül var mıdır? Saygılarımla.
CEVAP: Öncelikle 15 yıl 3600 prim günüyle emekli olmak için daha fazla yaş gününü beklemeniz gerekecektir. Eşiniz ilk sigortalılık başlangıç tarihine göre 53 yaş 5900 prim gününe tabi bulunmaktadır. Eşiniz her halükarda yaş şartını bekleyeceğinden 53 yaşına kadar hizmet bildirirse 3600 civarında gün kazanmış olacaktır. 1100 Gün de kendisinin var, 720 gün de doğum borçlanması yapsanız 5400 gün civarına geliyor. Buradan itibaren 500 gün daha çalışması gerekecektir, sonrasında tam emekli aylığı için müracaat edebilirsiniz. 15 Yıl 3600 prim günü ile yaşlılık aylığı şartlarına gelecek olursak, 3600 prim günü tamamlayıp 58 yaş şartını beklemeniz gerekecektir.
SORU: Benim işe giriş tarihim 01.01.1999. 01.12.77 doğum günüm. 2002’de 15 ay askerlik yaptım. Mevcut gün sayım 2900. EYT kabul edilirse beni kapsıyor mu? Ve bu bana ne kazandırır? Askerlik borçlanabiliyor muyum? 3. Sorum: emeklilik şartlarım EYT siz mevcut durumda nasıl olur?
CEVAP: EYT yasasının mevcut sistemde çıkmayacağını öncelikle belirtmek isterim. EYT çıkarsa sizi etkiler mi? Elbette etkileyecektir, öncelikle hizmet sürenizi tamamladığınız takdirde yaş şartınıza bakılmaksızın emeklilik tahsis talebinde bulunabileceksiniz. Tabi burada 4447 sayılı yasanın yaş hükümlerini yok sayan bir EYT yasasından bahsediyoruz. Siz normal şartlarda 58 yaş 5975 prim gününe tabi bulunmaktasınız, askerlik borçlanması yapabilirsiniz prim gününüzü tamamlamak için. Yukarıda bahsedilen EYT yasası çıkması halinde prim gününüzle birlikte 25 yıllık hizmet sürenize bakılır her ikisi de tamamsa yaş şartına bakılmaksızın emekli edilirsiniz. Ancak mevcut durumda hem sigortalılık süresi, hem prim günü hem de yaş şartı aranmaktadır.
SORU: 16 Haziran 2000 yılı sigorta girişliyim. 6010 gün prim var, 2003 yılında askere gittim. Askerlik borçlanması yaparak sigorta girişimini 2000 yılı öncesine çekebilir miyim?
CEVAP: Askerlik borçlanması ile sigortalılık başlangıç tarihinizi geriye çekmeniz için öncelikle sigortalılık başlangıç tarihinden önce askerlik hizmetinizi yerine getirmeniz gerekmektedir. Askerlik borçlanması sizin sigortalılık sürenizi geriye götürmeyecektir, sadece prim günü kazandıracaktır. Bunu daha kolay anlamanız için bir örnek ile açıklayalım; Ahmet bey 01.01.1970 doğumlu, 01.01.1990 yılında askerlik hizmetini yerine getiriyor. Ahmet bey, 01.12.1992 yılında ilk sigortalı olarak işe giriyor. Ahmet bey askerlik borçlanması yapmak isterse ilk sigortalı olduğu tarih 01.12.1992, askerlik süresi boyunca geriye götürülür. Ahmet bey 6 ay askerlik hizmeti yapmışsa ilk işe girişi borçlanma sonrası 01.06.1992 olarak kabul edilir. Ancak Ahmet bey 1989 yılında sigortalı olsaydı askerlik borçlanması kendisine sadece prim günü kazandırmış olacaktır.
SORU: Ben 1967 doğumlu 1 çocuk dul ve çalışan bir bayanım. SGK giriş tarihim 02.01.1984 fakat çok boş günlerim var çalışmış primim 3020 gün ve halen şu durumda çalışmaktayım ben 3600'den emekli olabilir miyim? Yaş 58 de mi emekli olurum? 3600’dan emekli olduğumda düşük maaş mı alırım? Annem rahmetli babamın maaşını alıyor. Babam sigorta işçisiydi, annem rahmetli olduğunda benim sigortam varsa veya emekliliğim varsa annemin babamdan kalan maaşını alabiliyor muyum?
CEVAP: Aslında ilk işe giriş tarihiniz tam aylık tercih etmeniz için avantajlı görünüyor. Tam emekli aylığı alma şartlarınız 41 yaş ve 5000 prim günü. Tek çocuğunuz 02.01.1984 yılından sonra ise doğum borçlanması yaparak 720 prim günü elde edebilirsiniz. Böylelikle borçlanma sonrası (3020+720) 3740 gününüz olmuş olur. Kalan 1260 prim gününü de (3,5 yıl) çalışarak tamamlamanız halinde tam emekli aylığına müracaat hakkı kazanmış olursunuz. Hayır ben yaşlılık aylığına razıyım diyorsanız 3600 prim günü şartı yanında 58 yaşınıza kadar da beklemeniz gerekecektir. Annenizin vefat etmesi durumunda babanızın aylığı için de talepte bulunabilirsiniz. Çalışmanız durumunda aylık alamazsınız, emekli olmanız halinde alabilirsiniz.
SORU: 15.11.1989 SSK girişliyim. 21.10.1971 doğumluyum, 2200 prim günüm var maalesef çoğu çalıştığım yerde sigortam yatmamış. Geçen sene kalp krizi geçirdim anjiyo yaptılar stent taktılar kolesterolüm var ayni zamanda kronik astım teşhisi kondu turizm sektöründe çalışıyordum isimi kaybettim çoğu işyerine başvurmama rağmen statümde maalesef is bulamıyorum kredi ile borçlanarak nasıl emekli olabilirim? Askerlik borçlanmamla 2700 gün yapıyor. Teşekkür ederim.
CEVAP:Sigorta prim gününüz ne yazık ki şu an ancak malulen emekli olmak için yeterli gözüküyor. Kredi ile emekli olmanız da ne yazık ki söz konusu değil. Sizin için en erken emeklilik yolu öncelikle malullük için müracaat etmeniz, engelli raporu almanız ya da vergi indirim belgesi talebinde bulunmanız gerekmektedir. Sonrasında alacağınız rapor oranına göre malulen ya da engelli emeklilik şartlarına bakmamız gerekecektir. En az 3600 prim gününe ihtiyacınız olacağını da belirtmek isteriz. Normal emeklilik şartlarınız ise sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden 51 yaş 5450 prim günüdür.
SORU:1996 yılında askerlik yaptım. 01.09.1999 yılında çiftçi Bağ-kur başlangıcım var.974 gün çıkıyor. 2001 yılında SGK girişim var. Hala devam ediyor, bu arada 1997 yılında ofise buğday satmışım kayıt çıkarıp SGK verdim. Ne zaman emekli olurum? Olası bir EYT çıksa faydalanır mıyım? Simdi emekli olsam ne kadar maaş alabilirim? Neler yapmamı tavsiye edersiniz?
CEVAP:Prim günü olarak net bir rakam bildirmemişsiniz, 2001 yılından bu yana devam eden bir sigortanız mevcutsa 6480 prim gününüz olmalı. Buğday satışınızdan dolayı tarımsal faaliyet olarak işe girişinizin 1997 yılına çekilmesi durumunda 57 yaş 5900 prim günü ile emekli olabilirsiniz. Buğday satışlarınızdan sigortalılık kaydı elde edemezseniz 58 yaş 5975 prim günü ile emeklilik tahsis talebinde bulunabilirsiniz. Ayrıca Buğday satışınızdan tarımsal faaliyetleriniz kabul edilmezse askerlik borçlanması ile de tekrardan 58 yaş 5975 prim günü şartlarına çekebilirsiniz girişinizi. Bu durumda 11 ay askerlik borçlanması yapmanız gerekecektir.
SORU: 07.01.1964 doğumlu 3 çocuk annesiyim. İlk sigorta girişim 1984, şimdilik 1720 gün yatmış primim var. Şu an primlerimi kendim yatırmaya devam ediyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Teşekkürler.
CEVAP: Merhaba, ilk sigorta başlangıcınızdan sonra gerçekleşen doğumlarınız için doğum borçlanması hakkından faydalanabilirsiniz. Tarım sigortasında devam etmeniz durumunda ilk sigorta başlangıcınıza istinaden yaş şartına bağlı olmadan 3600 prim günüyle yaşlılık aylığı talebinde bulunabilirsiniz. Tarım sigortasında yaş şartı ilk kez 09.09.1986 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarih öncesi başlangıcı olan kişiler yaş şartı olmaksızın 15 yıl 3600 prim günü ile yaşlılık aylığı müracaatında bulunabilir.
SORU: Merhaba 20.01.1983 doğumluyum 17.06.2000 yılı sigorta başlangıcım, 4443 sigorta günüm dolu. Kaç yaşında emekli olacağım?
CEVAP: Merhaba, 08/09/1999 Tarihi sonrası 01.10.2008 yılına kadar sigorta girişi olan tüm erkekler 60, tüm kadın sigortalılar ise 58 yaşında emekli olacaktır. Prim gün şartınız ise 7000 gündür.
SORU: 20.05.1979 doğumluyum, 27.09.2019 tarihinde resmi bir okulda öğretmenliğe başladım. Haziran 1996'da liseden mezun oldum. Ondan sonra babamın sahibi olduğu işyerinde sigortasız olarak çalıştım. Bu çalıştığım süreyi SGK'ya nasıl ispat etmeliyim?
CEVAP: Merhaba, babanızın işyeri faal durumda ise şikayette bulunabilirsiniz ya da hizmet tespit davası yoluna gidebilirsiniz. Ancak babanızın işyerine sigortasız personel çalıştırmaktan, aylık prim ve hizmet belgelerini kuruma bildirmediğinden ve tüm bu işlemlerden ötürü yararlandığı teşvikler geri alınacak ve ciddi miktarlarda idari para cezası uygulanacaktır. Mali tablo sizin sigortalılığınızdan daha ağır sonuçlar doğurabilir. Konuyla ilgili mutlaka bir uzmanla ya da avukatla görüşmenizde fayda olacaktır.
SORU: Eşim 01.07.1982 doğumlu. İlk sigorta girişi 01.03.2005. Toplam 1982 gün ödenmiş primi var. 21.01.2009 tarihinde ve 19.06.2019 tarihinde sağlıklı ve halen hayatta olan iki çocuk doğurdu. İlk çocuk doğduktan sonra 56 gün çalışamadı ve bu sürelerin SGK primi yatmadı. İkinci çocuk doğduğunda ise hiç çalışmıyordu. Doğum borçlanması için hangi süreleri borçlanabilir?
CEVAP: Merhaba, doğum borçlanmasında üç ana kurala dikkat edilir. Bir, doğumdan önce sigortalı olunması, iki doğumdan sonra 720 gün boyunca çalışılmamış olması, üç canlı doğum gerçekleşmesi. Eşiniz doğumlardan önce sigortalı, doğum sonrası çalışmadığı tüm süreleri borçlanabilir. İlk çocuğunuzda sadece 56 gün bildirilmediyse bu doğum için sadece 56 gün borçlanma yapabilir. Son çocuğunuz için yine 720 gün borçlanma yapılabilir (çalışmaması halinde) Emeklilik şartlarına gelecek olursak 58 yaş 7000 prim günü ile tahsis talep müracaatında bulunabilirsiniz. Yaşlılık aylığında ise yaş şartı değişmeksizin 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününe ihtiyacınız olacaktır.
Memur, emekli, işçi, işveren, ev kadınları sorularınızı uzmanasor@gazetevatan.com'a gönderin İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır Vatan gazetesinin internet sitesi gazetevatan.com'da yanıtlasın.