İkinci 500’ün lideri Oğuz Gıda

İstanbul Sanayi Odası (İSO), ‘Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ araştırmasının 2017 yılı sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre, 2017’de üretimden satışlara göre 309.4 milyon TL ile ilk sırayı meyve suyu, meyve nektarı, meyveli içecek ve meyve aromalı gazlı meşrubat (kola, portakal, gazoz) üretimini sürdüren Oğuz Gıda aldı. 2’ncilik 309.2 milyon TL üretimden satışlarıyla Zeki Mensucat’ın olurken, 3’üncü sırada 308.3 milyon TL ile S.S. Marmara Zeytin yer aldı. İSO 2’nci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2016’da 82.2 milyar TL olan üretimden satışları, 2017’de yüzde 30.9 artarak 107.6 milyar TL’ye yükseldi.

İlk 500’ü solladı

2’nci 500 verilerinde en dikkat çeken gösterge, kârlardaki sıçrama oldu. 2’nci 500’ün karlarındaki artış oranlarının 1’inci 500’ün de üzerinde gerçekleştiği görüldü. 2017’de 2’nci 500’de faaliyet kârı yüzde 43.9, faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) yüzde 49.3, vergi öncesi kâr ve zarar toplamı yüzde 67.2 büyüdü. Bu oranlar 1’inci 500’de sırasıyla yüzde 34.8, yüzde 24.4 ve yüzde 40.7 olarak gerçekleşmişti. 2’nci 500’ün her 3 kâr büyüklüğüne reel olarak bakıldığında da faaliyet kârı yüzde 28.5, FAVÖK yüzde 33.4, vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı (VÖDKZ) yüzde 49.3 gibi çok ciddi artışların söz konusu olduğu görüldü. Bu oranlar İSO 500’de aynı sırayla yüzde 20.5, yüzde 11.2 ve yüzde 25.7 olarak gerçekleşmişti.

2’nci 500’ün kârlılıklarındaki bu olumlu verilere karşın, aynı İSO 500’de olduğu gibi 2’nci 500’deki sanayi kuruluşlarının da ağır bir finansman yükü altında oldukları ve 2017’deki faaliyet kârlarının yüzde 42.8’ini finansman gideri olarak kaybettikleri görüldü. 2017’de faizlerde görece bir düşüş olmakla birlikte bugünkü mevcut faizlerle bu kârlılıkların sürdürülebilirliği mümkün görülmediği kaydedildi.

Ar-Ge’ye yatırım yüzde 68.5 arttı

2’nci 500 şirketlerinin Ar-Ge harcamalarını artırmaları, araştırmanın dikkat çeken bir başka bulgusu oldu. 2’nci 500 şirketleri geçen yıla göre Ar-Ge harcamalarını yüzde 68.5 artırarak 488.5 milyon TL’ye çıkarırken, Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranını da yüzde 0.35’den yüzde 0.45’e yükseltmeyi başardı. 2’nci 500’ün Ar-Ge yapan firma sayısı 177’den 188’e çıktı. Ar-Ge harcamalarındaki artış oranı İSO 500 şirketlerinde yüzde 23.7 iken, yapılan harcamaların üretimden satışlara oranı da yüzde 0.57’den yüzde 0.53’e gerilemişti. Ar-Ge yapan firma sayısı da 239’dan 254’e yükselmişti.

3 yıl sonra arttı

İSO 2’nci 500 şirketlerinin başarılı olduğu bir diğer alan da ihracat oldu. İhracat 3 yıl aradan sonra yeniden artış gösterdi. 2014’te yüzde 5.4, 2015’te yüzde 17, 2016’da yüzde 2.8 gerileyen İSO 2’nci 500’ün ihracatı 2017 yılında yüzde 16.9 oranında artarak 8.9 milyar dolara yükseldi. İSO 500’de olduğu gibi İSO 2’nci 500’de de ihracat artışı, Türkiye ihracat artışının üzerinde gerçekleşti.

434 şirket kâr etti

Araştırmaya göre, geçen yıl İSO 2’nci 500’de kâr eden kuruluş sayısı 434’e çıkarken, zarar eden kuruluş sayısı 66 oldu. Böylece 2’nci 500 şirketleri, 2010 sonrasındaki en yüksek kâr eden firma sayısına ulaştı. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr açısından bakıldığında ise kâr eden kuruluş sayısı 2017’de 489, zarar eden kuruluş sayısı 11 oldu. 2014-2016 döneminde FAVÖK kârı elde eden firma sayısı çok değişmezken, 2017 yılında son 5 yılın en yüksek sayısına ulaşıldı.

İstihdam da maaşlar da yükseldi

2017 yılındaki istihdam teşviklerinin de etkisiyle İSO 2’nci 500’ün istihdamı yüzde 4.4 artarken, ödenen maaş ve ücretlerdeki artış da yüzde 14.2 olarak gerçekleşti. Ayrıca, geçen yıl listeye 102 yeni firma girdi. Bunlardan 66’sı geçen yılki 1.000 büyük kuruluşun dışından geldi. 36 kuruluş da 2016 yılında İSO 500 içinde yer alan ama bu yıl İSO 2’nci 500’e gerileyen şirketlerden oluştu.