Halka arz mevzuatında 'liberal' değişiklikler

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından
görüşe açılan, halka arzda satış yöntemlerine ilişkin tebliğ taslağı, hem aracı
kuruluşlar, hem de menkul kıymetler piyasası kuruluşları tarafından genelde
olumlu bulundu.

Söz konusu kurum ve kuruluşlar tarafından "liberal", "devrim"
niteliğinde bulunan taslak uyarınca, halka arzda asgari oran ve aracı
kuruluşların satın alma yükümlülüğü kaldırılıyor, bireysel yatırımcılara
ayrılacak pay oranı yüzde 30'dan yüzde 10'a düşürülüyor.

SPK, İMKB'nin Mayıs'ta başlatacağı "Halka Arz Seferberliği'ne paralel,
mevzuatı en kısa sürede çıkarmayı hedefliyor. İMKB, sermaye piyasasının sunduğu
imkanlardan şirketlerin daha etkin şekilde yararlanması için başlatılan
çalışmalar kapsamında, 6-7 Mayıs günlerinde, İstanbul;da, "Halka Arz
Seferberliği İstanbul Zirvesi" organizasyonu gerçekleştirecek. Halka arz
seferberliği kapsamında, halen 310 civarında olan İMKB'de hisseleri işlem gören
şirket sayısının 2023'te binin üzerine çıkarılması, öncelikle de İSO'nun en büyük
sanayi kuruluşları listesinde yer alan bin şirketin tamamının borsaya çekilmesi
hedefleniyor.

SPK'nın hazırladığı ve geçen yıl Aralık ayı sonunda görüşe açtığı
"Payların Kurul Kaydına Alınmasına ve Satışına İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı"
ile "Sermaye Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin
Esaslar Tebliği Taslağı" dün düzenlenen çalıştayda, sektör paydaşlarınca
tartışıldı. Gelen görüşler doğrultusunda yeniden ele alınan tebliğler konusunda,
sektör paydaşları genelde olumlu yönde görüş bildirdi.

Katılımcılar, genelde raf kayıt sisteminde 1 yıl olarak öngörülen sürenin
3 yıla çıkarılmasını önerirken, en fazla itiraz, halka arz işlemleri sırasında,
izahnameler kapsamında, "içerden öğrenenler niteliğindeki kişilerin listesinin
ve bu kişilerin halka arzda almayı öngördükleri pay tutarına ilişkin listenin
verilmesine" yapıldı. İçerden öğrenenler niteliğindeki kişilerin gerektiğinde
Kamuya Aydınlatma Platformu'na (KAP) açıklandığına işaret eden katılımcılar, bu
kişilerin halka arzda almayı öngördüğü pay tutarına ilişkin listelerin
verilmesinin, yatırımcıların yanlış yönlendirilmesine neden olabileceğine dikkati
çekti. Özellikle bu durumdaki kişilerin fazla miktarda pay talep etmesinin veya
hiç pay talep etmemesinin yatırımcılar tarafından yanlış yorumlanabileceği ve
alım kararlarını etkileyebileceği kaydedildi.

SPK Başkanı Vedat Akgiray, toplantının açılışında, halka arz konusunda,
"artık bu işin zamanlaması ya şimdi ya çok geç kalacağız gibi anlaşılıyor"
değerlendirmesinde bulunurken, kurum yetkilileri, bu yıl halka arzda önemli artış
beklendiğine işaret ederek, mevzuatın en kısa sürede tamamlanmasının
hedeflendiğini bildirdiler.


-İMKB'DE ŞİRKET SAYISINI BİNE ÇIKARMAYI HEDEFLİYOR-

Çalıştayda konuşan İMKB Kotasyon Müdürü Kudret Vurgun, 2008 yılına kadar
yılda ortalama 20 olan halka açılan şirket sayısının geçen yıl çok düştüğünü
belirtirken, bu yıl halka arzda önemli artış beklediklerini söyledi. Vurgun,
Hindistan borsasında 5 bine yakın olan işlem gören şirket sayısının Türkiye'de
315 olduğuna, İSO'nun en büyük bin sanayi kuruluşu listesinde bulunan 876
şirketin hala borsaya gelmediğine işaret etti. Vurgun, halka arzın azalmasında,
dünyada ve Türkiye'deki ekonomik gelişmeler yanında, "vergi teşviğinin olmaması,
şirketin kontrolünün kaybedilmesi kaygısı, bağımsız denetimden kaçınma, kayıtdışı
faaliyetler, bürokratik işlemlerin fazlalığı"nın da etkili olduğunu belirtti.

İMKB'deki şirket sayısının 2023'te bine çıkarılmasının hedeflendiğini kaydeden
Vurgun, Mayıs'ta İstanbul'da halka arz zirvesi düzenleyeceklerini açıkladı.

Tebliğ taslaklarını da değerlendiren Kudret Vurgun, halka arzda asgari
oranın kaldırılmasının genelde olumlu olduğunu belirtirken, ancak özellikle küçük
şirketlerde yüzde 1'ler düzeyinde yapılacak bir halka arzın piyasaya likidite ve
derinlik sağlamasının mümkün olmadığına işaret etti. Kendi isteği ile İMKB'ye
kota şirketlerin, küçük oranlarda halka arz durumunda kısa sürede borsadan
kolayca çıkabileceğine dikkati çekti. Belli büyüklüğün üzerindeki şirketler için
nitelikli yatırımcılara satış yönteminin de teşvik edilebileceğini anlatan
Vurgun, halka arzda aracılık yükleniminin kaldırılması yerine oranların
düşürülebileceğini, yurt içi bireysel yatırımcılara ayrılması öngörülen yüzde
10'luk payın da düşük olduğunu söyledi.

TÜSİAD adına görüş bildiren Garanti Yatırım İcra Kurulu Başkanı ve Üst
Yöneticisi (CEO) Metin Ar, halka arzda asgari oranın kaldırılması ve önemli
serbestliklerin getirilmesini "devrim" olarak nitelendirirken, diğer taraftan
yatırımcıların iyi bilgilendirilmesi gerektiğini belirtti. Ar, "raf kayıt
sistemindeki" sürenin 1 yıldan 3 yıla çıkarılmasını önerdi.

Borsaya Kote Ortaklık Yöneticileri Derneği (KOTADER) adına konuşan TSKB
Kurumsal Finansman Müdürü Hakan Aygen, Türkiye'de ekonominin verilerine ve
likidite durumuna göre gerektiği kadar şirketin borsada kote olmadığını, kote
olmanın özendirilmesi gerektiğini söyledi. Aygen, yüklenim zorunluluğunun
kaldırılmasında ara geçişler uygulanmasını, raf kayıt sisteminde sürenin
uzatılmasını önerirken, halka arzda asgari oranın kaldırılmasını olumlu
bulduklarını kaydetti.

-"HALKA ARZLARDA, KURUMSAL YATIRIMCILARA DA KOTA TAHSİS EDİLMELİ, FİYAT AVANTAJI SAĞLANMALI"-

Türkiye Kurumsal Yatırımcılar Yöneticileri Derneği (TKYD) Başkan
Yardımcısı Didem Gordon, Türkiye'de özelleştirmelerde bireysel yatırımcılara
fiyat avantajı sağlanmasına karşın, halen portföy büyüklüğü 40 milyar liraya
ulaşan yatırım fonları, bireysel emeklilik fonları gibi kurumsal yatırımcılara
hiç bir avantaj sağlanmadığını, oysa bu fonların yüz binlerce küçük yatırımcının
birikimini temsil ettiğini söyledi.

Gordon, taslakta halka arzda yurt içi bireysel yatırımcılara yüzde 10 pay
tahsisi öngörüldüğüne işaret ederek, kurumsal yatırımcılar için de pay tahsisi
edilmesini ve fiyat avantajı sağlanmasını istedi ve bu tür fonların da artık uzun
vadeli yatırım yaptığını vurguladı.

-GİP İÇİN AYRI DÜZENLEME GEREKLİ-

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kurumlar Birliği (TSPAKB) Başkanı Nevzat
Öztangut da SPK'nın tebliğ taslaklarını "devrim" olarak nitelendirirken, "Bazı
konularda fazla devrim yapılmış, bazı konular az liberalleştirilmiş" dedi.

Gelişmekte olan işletmeler için kurulması planlanan (GİP) için ayrı
düzenleme yapılmasını öneren Öztangut, "Küçük şirketlerin ana piyasaya girişini
önlemek lazım. İMKB'de manüpilasyon küçük şirketlerde yapılıyor. Büyük
şirketlerde manüpilasyon zor" diye konuştu.

Yüklenim zorunluluğunun halka arzın kalitesini etkilediğine ve bu
zorunluluğun kaldırılmasının yeniden değerlendirilmesi gerektiğine işaret eden
Öztangut, raf kayıt süresinin uzatılmasını, halka arzda 2-20 gün olarak öngörülen
satış süresinin kısaltılmasını önerdi, yerli yatırımcı için kota tahsisinin yüzde
30'da tutulmasının yararlı olacağını belirtti.

İş Yatırım Kurumsal Yatırım Müdürü Mete Gorbon ise satış yükümlülüğünün
kaldırılmasının olumlu olduğunu, bu konunun şirket ile aracı kurum arasında
düzenlenmesi gerektiğini söyledi.

Garanti Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Müge Tuna da Hindistan Borsası'nda
işlem hacminin yüzde 80-90'ının yerli yatırımcılar tarafından
gerçekleştirildiğine işaret ederek, kurumsal yatırımcılar için kota tahsisinin
yararlı olacağını vurguladı.

Bizim Menkul Değerlerden Genel Müdür Yardımcısı Fatma Selçuk da halka
arzda fiyat aralığının sınırlandırılmasını önerdi.

-TASLAKLAR NE GETİRİYOR-

SPK'nın hazırladığı ve geçen yıl Aralık ayı sonunda görüşe açtığı
"Payların Kurul Kaydına Alınmasına ve Satışına İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı"
ile "Sermaye Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin
Esaslar Tebliği Taslağı'nda halka arzlarda aracılık yüklenimi zorunluluğu
kaldırılıyor.

Raf kayıt sisteminin esasları düzenleniyor ve sistemden yararlanacak
şirketlerin kapsamı genişletiliyor. İzahname ve sirkülerlerin elektronik ortamda
ilan edilmesi imkanı sağlanıyor.

Halen sermaye durumuna göre yüzde 5-25 arasında olan halka arzlarda
asgari halka arz oranı zorunluluğu kaldırılıyor.

İlk ve ikincil halka arzlarda, 3 ve 9 aylık ara dönem finansal
tablolarının ve bağımsız denetim raporlarının, fiyat tespit raporu ve kesin satış
fiyatının izahnamede yer alması zorunluluğu kaldırılıyor.

İzahnamenin yayımlanmasından önce tanıtım ve reklam amaçlı ilanların
yapılmasına imkan tanınıyor ve esaslar düzenleniyor.

İlk ve ikincil halka arzlar için fiyat, satış ve dağıtım esasları serbest
bırakılıyor. Halka arzlarda içsel bilgiye ulaşabilecek durumda olan kişiler için
mevcut olan pay alım yasağı kaldırılıyor.

Halka arzlarda bireysel yatırımcılara yapılacak olan tahsis oranı, yüzde
30-50 düzeyinden, yurt içi bireysel yatırımcılar için yüzde 10'a indiriliyor.

Toplamda, yurt içi için, bireysel yatırımcılar için yüzde 10, kurumsal
yatırımcılar için yüzde 10 olmak üzere yüzde 30 pay tahsisi öngörülüyor.

Pay bedellerinin ödenme şekline ilişkin esaslar belirleniyor, belirli
yatırımcı gruplarına nakdi ve gayri nakdi teşviklerin verilebileceği hususu
düzenleniyor.

Halka arz kavramı çok genişletilerek, kurallarına önemli derecede
serbestlik getiriliyor. Böylece prosedürel engellerin ve zaman kaybının
aşılacağı, gerek aracı kurumlar gerekse ihraççılar açısından halka arzı
destekleyici ve bu yolla sermaye piyasalarında gelişmenin, derinleşmenin
sağlanacağı öngörülüyor.