26 ay sonra cezaevinden çıkıyor!

Anayasa Mahkemesi, Başbuğ’un “kişi hak ve hürriyetlerinin ihlal edildiğine” karar verdi. Cumhurbaşkanı Gül de özel yetkili mahkemeleri kaldıran yasayı onayladı. Başbakanlık ise kararı jet hızıyla Resmi Gazete’de yayımladı. Böylece eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ ve diğer Ergenekon sanıklarına tahliye yolu açıldı...

Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümü, eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ’un tahliye başvurularının özel yetkili İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nce “gerekçeli kararın yazımının sürmesi” gerekçe gösterilerek incelenmeden reddedilmesini Anayasa’ya aykırı buldu. AYM’nin bu kararını vermesinin hemen ardından Cumhurbaşkanı Abdullah Gül özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasına ve azami tutukluluk süresinin 5 yıla düşürülmesine ilişkin kanunu onayladı ve kanun jet hızıyla Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu gelişmeler Başbuğ’un ve diğer Ergenekon sanıklarının tahliye edilmesine ilişkin birçok yeni tartışmaya neden oldu.

‘Gerekçeli karar gecikti’

Başbuğ’un avukatı, müvekkilinin Yüce Divan’da yargılanması gerekirken “görevsiz” mahkemede yargılanması ve iki yıldır süren tutukluluğuna ilişkin itirazlarının incelenmeksizin reddedilmesi nedeniyle AYM’ye bireysel başvuruda bulunmuştu. AYM, “Mahkûmiyet kararının gerekçesinin yasal süre içinde dava dosyasına konulmaması nedeniyle tahliye talebi hakkında karar verilmemesi” şikâyetlerinin kabul edilebilir olduğuna karar verdi. Başbuğ’un “Özgürlükten yoksun bırakmanın hukuki olmadığı iddiasının etkili bir şekilde incelenmeden reddedilmesi ve mahkûmiyete ilişkin gerekçeli kararın açıklanmamasından dolayı Yargıtay önüne götürülememiş olmasını” insan hakkı ihlali olarak gördü.

Karar oybirliğiyle alındı

AYM, Ergenekon’a bakan 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin hüküm verdikten sonra, gerekçeli kararını henüz tamamlamamasını ve bu süre içinde yapılan tahliye taleplerini incelemeden reddetmesini Anayasa’nın 19. maddesinin 8. fıkrasının ihlal edildiğine karar verdi. Karar oybirliği ile alındı. Bu fıkrada “Her ne sebeple olursa olsun, hürriyeti kısıtlanan kişi, kısa sürede durumu hakkında karar verilmesini ve bu kısıtlamanın kanuna aykırılığı halinde hemen serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına sahiptir” hükmü yer alıyor. Karar örneği, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne UYAP üzerinden dijital ortamda gönderildi.

Gerekçe 7 aydır bitirilemedi

Anayasa Mahkemesi’nin hakkında ihlal kararı verdiği İlker Başbuğ, tutuklandığı 5 Ocak 2012’den bu yana cezaevinde bulunuyor Yüksek Mahkeme İkinci Bölümü’nün kararı, UYAP üzerinden yerel mahkemeye gönderildi. Ergenekon Davası’na bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi kararının gereği için toplanarak Başbuğ’un tahliye talebini karara bağlayacak. Ergenekon Davası’na bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, davayla ilgili kararını 5 Ağustos 2013’de verdi ancak 7 ay geçmesine rağmen hala gerekçeli kararının yazımını tamamlayarak dosyayı Yargıtay’a göndermedi.

HANGİ MAHKEME KARAR VERECEK?

Gül yasayı onaylayınca mahkemenin yetkisi kalktı

Kararın açıklanmasının ardından Başbuğ’un avukatı tahliye talebiyle 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. Gül de özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasına ilişkin yasayı onayladığını açıkladı. Normalde onaydan bir gün sonraki Resmi Gazete’de yayımlanması beklenen kanun, onayın hemen ardından Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece Ergenekon davasına bakan 13. Ağır Ceza Mahkemesi de kaldırılmış oldu. Bu durum tahliyeye ilişkin kararın hangi mahkemece verileceği sorusuna neden oldu. Kanuna göre kaldırılan mahkemelerde devam eden davalara ait dosyalar 15 gün içinde normal ağır ceza mahkemelerine devredilecek. Ancak Ergenekon’da karar açıklandığı için böyle bir devir olmayacak. 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin, 7 aydır bitiremediği gerekçeli kararını 15 gün içinde tamamlayarak dosyayı Yargıtay’a göndermesi gerekiyor. Hukukçular tahliye talebi ile ilgili kararı nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesi’nin vermesi gerektiğini söylüyor.

2 YIL 3 AYDIR TUTUKLU

Eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ, 5 Ocak 2012’den bu yana cezaevinde bulunuyor. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, davayla ilgili kararını 5 Ağustos 2013’de verdi ancak 7 ay geçmesine rağmen hala gerekçeli kararının yazımını tamamlayarak dosyayı Yargıtay’a göndermedi.

1.706 LİRA “MASRAF” ÖDEMESİ

AYM, Başbuğ tarafından yapılan 206,10 lira başvuru harcı ve bin 500 lira vekalet ücretinden oluşan toplam bin 706 lira 10 kuruş yargılama giderinin kendisine denmesine karar verdi.

Silivri’de tahliye rüzgarı

Başbuğ kararının ardından tahliye talepleri yapılmaya başlandı. Tuncay Özkan, Durmuş Ali Özoğlu, Doğu Perinçek, Mehmet Bedri Gültekin, Erkan Önsel, Turhan Özlü, Hikmet Çiçek ve Deniz Yıldırım Anayasa Mahkemesi’nin kararı doğrultusunda tahliye talebinde bulundu. Sanıkların avukatları, Anayasa Mahkemesi’nin Başbuğ kararını gerekçe göstererek İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. Dilekçede Başbuğ hakkında verilen karar emsal olarak gösterilerek tahliyeler istendi.

AYM BAŞBUĞ’U HALA ‘TUTUKLU’ KABUL ETTİ

Ergenekon sanıklarına emsal karar olacak mı?

AYM kararı uyarınca ayrıca, mahkemenin daha önce “gerekçeli kararın yazım aşamasında incelemeden reddettiği” bütün Ergenekon sanıklarının tahliye talepleri de incelenmesi gerekecek. AYM kararındaki bir ayrıntı da yeni bir tartışmaya yol açtı. AYM, mahkemeden Başbuğ’un tahliyesine ilişkin bir karar vermesini isteyerek Başbuğ’u halen “tutuklu” olarak görmüş oldu. Oysa Başbuğ hakkında mahkeme “müebbet hapis cezası” vermişti. AYM’nin tutukluluk sürelerine ilişkin önceki kararlarında ise mahkemenin mahkumiyet hükmü vermesiyle sanığın “hükümlü” sayılması gerektiğine karar vermişti. AYM’nin bu yorumu nedeniyle uzun tutukluluk süresini 10 yıldan 5 yıla düşüren yasa yürürlüğe girdiğinde, 5 yılını dolduran Ergenekon sanıklarının tahliye edilmeyeceği belirtilmişti. Adalet Bakanlığı da Başbuğ’un bireysel başvurusuyla ilgili AYM’ye gönderdiği görüşünde, mahkeme kararıyla Başbuğ’un tutukluğunun sona erdiğini savunmuştu. Ancak AYM’nin Başbuğ’u tutuklu sayması ve azami tutukluluk süresini 5 yıla indiren kanunun yürürlüğe girmesi nedeniyle tutukluluk süresi 5 yılı geçen diğer Ergenekon sanıklarının da tahliye edilmesi olasılığı ortaya çıktı.

ADALET BAKANI BEKİR BOZDAĞ:

Hayırlı olsun

“Özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasını öngören kanunun onaylanması Türkiye için son derece önemli, tarihi bir demokratikleşme adımıdır. Hukuk devletini, güçlendiren bir adımdır. İlker Başbuğ ile ilgili Anayasa Mahkemesinin verdiği karar, tabii Anayasa çerçevesinde verdiği karardır, hayırlı olsun.”

CHP’Lİ AKİF HAMZAÇEBİ:

Hatanın tescili

“Bu karar, Ergenekon davasında verilen kararda ne kadar büyük bir hata olduğunun da tescilidir. Bu, tüm Ergenekon davası mahkumlarının önünü açacak bir gerekçedir. Bu tüm Ergenekon mahkumlarını ilgilendiren bir hak ihlalidir. Yargıdan, İlker Başbuğ ile ilgili olarak, yargılama yerinin Yüce Divan olduğu konusunda bir karar beklerdik.”

MHP’Lİ YUSUF HALAÇOĞLU:

Emsal olmalı

“Karar emsal oluşturur, aynı suçlardan yargılanan insanların delilleri de aynıysa, birisine uygulanan veya birisiyle ilgili verilen karar diğerlerine farklı şekilde verilmez ki. Tabii gerekçesini görmek lazım. Orada yargılama sırasında hukuka aykırılık veya delillerle ilgili karar veya şahitlerin dinlenip dinlenmemesine yönelik karar hangisidir, onu görmek lazım.”