Gazete Vatan Logo

'Malta Sürgünleri' kimdir?

Baykal gündeme getirdi tarihin tozlu sayfaları yeniden aralandı.

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, partisinin TBMM grup toplantısında ‘Balyoz’ operasyonlarını eleştirip “Türkiye’de darbe yapıldı” duygusuna kapıldıklarını ifade ederek, “Türkiye’yi dönüştürmek için, Türkiye’yi kendi amaçlarına hizmet eder noktaya sürükleyebilmek için, uydurma suçlar dolayısıyla hesap sorabilmek için yargılayacağız diye geçmişte İstanbul’u işgal eden yabancı gücün girişimiyle bu memleketin evlatları toplanmış, Malta’ya sürgüne gönderilmişti.
En ağır suçlamalar ortaya atılmıştı. Daha sonra yargılamalardan hiçbir şey çıkmadı ve hepsi şerefli, vatansever insanlar olarak topluma döndüler. Şimdi Türkiye tekrar böyle bir tabloya sürüklenmek isteniyor. Bu manzara başka türlü izah edilemez” dedi.

Peki Baykal'ın atıf yaparak bugünkü Türkiye manzarasını açıkladığı ‘Malta Sürgünleri’ kimlerdi?

İstanbul'un işgali sonrasında, 1919-1920 yıllarında işgal kuvvetlerince tutuklanarak bir İngiliz sömürgesi olan Malta'ya sürülen (veya gıyabında tutuklama kararı çıkarılarak sürgüne gönderilecekleri bildirilen) 145 Türk devlet adamı, asker, idareci ve aydın.

Tutuklama ve sürgünler, Mart 1919'da, Irak cephesinden çekilişi yürütmüş Ali İhsan Sabis Paşa ile başlamış ve Ekim 1920'ye kadar sürmüştür. Seçilen isimler, işgale karşı direnişi organize edilebilecek kadronun ve liderlik potansiyeli gösterebilecek olanların devreden çıkarılmak istendiğini akla getirmektedir.

Ermeni Tehciri ile ilgili konular sürgün cezalarına sonradan monte edilmiştir. Ancak ellerinde rehin misali tuttukları sürgünlerin varlığı, bunlara karşı isnatların dayanaklarının zayıflığı zamanla İngilizlerin siyaseten aleyhine işlemeye başlamış, Mustafa Kemal de konuyu bir koz olarak kullanmaktan geri kalmamıştır. Sürgünlerin sonuncuları 1922 yılı içinde serbest bırakılmışlardır.


İŞTE SÜRGÜN LİSTESİ


Haberin Devamı
İsimSürgün dönemiSürgün noRütbesi, görevi, mazisi
Ali İhsan Sabis29 Mart 191926 67eski 6. Ordu komutanı
İbrahim Ahmet29 Mart 191926 68Ali İhsan Paşa'nın emir onbaşısı, tutuklanan komutanından ayrılmamış, gönüllü sürgüne gitmiştir
Abdülgani Bey28 Mayıs 191926 95Yarbay
Ahmet Bey28 Mayıs 191927 24eski Sivas Valisi
Ahmet Cevat Bey28 Mayıs 191927 00albay, İstanbul merkez kumandanı
Ahmet Haydar Bey28 Mayıs 191927 08binbaşı
Ahmet Muammer Bey28 Mayıs 191927 19eski Konya valisi
Ahmet Nesimi Bey28 Mayıs 191927 19eski Hariciye Nazırı
Ahmet Tevfik Bey28 Mayıs 191926 80albay
Ali Fethi Okyar28 Mayıs 191926 80eski Dahiliye Nazırı, Sofya sefiri, mebus
Atıf Bey28 Mayıs 191927 02Ankara mebusu
Celal Bey28 Mayıs 191926 76Albay
Cemal Efendi28 Mayıs 191926 94Yüzbaşı
Faik Bey28 Mayıs 191927 37eski Merzifon kaymakamı
Fazıl Berki Tümtürk28 Mayıs 191926 98eski Çankırı mebusu
Ferit Bey28 Mayıs 191927 03İttihat ve Terakki katibi
Gani Bey28 Mayıs 191927 23İttihatçı
Habip Bey28 Mayıs 191926 85Bolu mebusu
Hacı Ahmet Paşa28 Mayıs 191927 39Enver Paşa'nın babası
Doktor Halil Bey28 Mayıs 191926 99Yüzbaşı
Hasan Fehmi Bey28 Mayıs 191926 88Sinop mebusu
Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi28 Mayıs 191927 34Şeyhülislam
Hazım Bey28 Mayıs 191926 78Binbaşı
Hilmi Bey28 Mayıs 191927 89Kırklareli Mutasarrıfı
Hoca Rıfat Efendi28 Mayıs 191927 06İttihat ve Terakki temsilcisi
Hüseyin Cahit Yalçın28 Mayıs 191926 75İstanbul mebusu, gazeteci
Hüseyin Kadri Bey28 Mayıs 191927 05Karesi mebusu
İbrahim Bedrettin Bey28 Mayıs 191927 01Diyarbakır Valisi
İbrahim Hakkı Bey28 Mayıs 191927 10binbaşı
İsmail Canbulat28 Mayıs 191926 92eski Dahiliye Nazırı
Kemal Bey28 Mayıs 1919Belli değilBelli değil
Macit Bey28 Mayıs 191927 04Divan-ı Muhasebat Memuru
Mazlum Bey28 Mayıs 191927 07Binbaşı
Mehmet Sabit Sağıroğlu28 Mayıs 191926 86eski Sivas Valisi
Sabri Toprak28 Mayıs 191927 29Saruhan Mebusu
Mehmet Tevfik Bey28 Mayıs 191926 79Yarbay, Kaymakam
Memduh Bey28 Mayıs 191927 33eski Musul Valisi
Mithat Şükrü Bleda28 Mayıs 191926 93eski Maarif Nazırı, Burdur Mebusu, İttihat ve Terakki Genel Sekreteri
Mustafa Asım bey28 Mayıs 191927 11eski Of Mutasarrıfı
Mümtaz Bey28 Mayıs 191926 97Emekli Yarbay
Nevzat Bey28 Mayıs 191926 96Yüzbaşı
Ömer Bey28 Mayıs 191926 81Binbaşı
Rahmi Arslan28 Mayıs 191926 91eski İzmir Valisi
Rıza Hamit Bey28 Mayıs 191927 40Bursa Mebusu
Saip İbrahim Pirzade28 Mayıs 191927 35Şurayı Devlet Reisi, Nazır
Salah Cimcoz28 Mayıs 191927 28İstanbul Mebusu
Sami Bey28 Mayıs 191927 09Albay
Süleyman Numan Paşa28 Mayıs 191927 32Ordu Sıhhiye Müfettişi
Süleyman Sudi Bey28 Mayıs 191927 30Tokat Mebusu, Lazistan mebusu olarak da görünmektedir.
Şerafettin Efendi28 Mayıs 191926 77Yüzbaşı
Şükrü Kaya28 Mayıs 191927 38Mülkiye Müfettişi
Tahir Cevdet Bey28 Mayıs 191926 90eski Ankara Valisi
Tevfik Hadi Bey28 Mayıs 191926 82Siyasi Polis Müdürü
Mehmet Ubeydullah Hatipoğlu28 Mayıs 191927 31İzmir mebusu
Veli Necdet Bey28 Mayıs 191926 87Dahiliye Nazırlığı Müsteşarı
Yusuf Ziya Bey28 Mayıs 191926 84Emekli Binbaşı, İttihat ve Terakki Üyesi
Zekeriya Zihni Bey28 Mayıs 191927 18eski Edirne Valisi
Cihangirzade İbrahim Bey2 Haziran 191927 17Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Alibeyzade Mehmet Bey2 Haziran 191927 16Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Kars valisi
Cihangirzade Hasan Han2 Haziran 191927 18Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Savunma Bakanı
Cihangirzade Aziz Bey2 Haziran 191927 19Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Adalet Bakanı
Mehmetoğlu Muhlis Bey2 Haziran 191927 27Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti PTT Genel Müdürü
Matvey Radjinski2 Haziran 191927 25Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Rus Şura üyesi
Musa Salah Bey2 Haziran 191927 20Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Polis Müdürü
Pavlo Camusev2 Haziran 191927 14Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Rum Şura Üyesi
Tevhidüddin Mamiloğlu2 Haziran 191927 22Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Emniyet Müdürü (Orenburglu Kazak Türkü)
Stefani Vafiades2 Haziran 191927 26Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Rum Şura Üyesi, Sosyal Yardım Bakanı
Yusufoğlu Yusuf Bey2 Haziran 191927 21Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Şura Üyesi, Gıda Bakanı
Abbas Halim Paşa21 Eylül 191927 54Prens, Eski Nafia Nazırı, Bursa valisi, Sadrazam Sait Halim Paşa’nın kardeşi.
Ahmet Ağaoğlu21 Eylül 191927 64Afyonkarahisar mebusu, Darülfünün hocası, yazar
Ali Münif Bey21 Eylül 191927 62eski Nafia Nazırı
Hacı Adil Bey21 Eylül 191927 57mebus
Halil Menteşe21 Eylül 191927 60İttihat ve Terakki üyesi
Hüseyin Tosun21 Eylül 191927 65Milli Telgraf Ajansı sahibi ve müdürü
Kara Kemal21 Eylül 191927 61eski İaşe Nazırı
Mahmut Kamil Paşa21 Eylül 191927 58eski 5. Ordu Komutanı
Sait Halim Paşa21 Eylül 191927 55Prens, eski Sadrazam
Ziya Gökalp21 Eylül 191927 59Ergani-Maden Mebusu, Darülfünün hocası, yazar
Mehmet Arif Bey28 Ocak 192027 60Binbaşı
Nuri Bitlisi28 Ocak 192027 61Çavuş
Faik Kaltakkıran22 Mart 192027 80mebus
Ahmet Şevket Bey22 Mart 192027 81İstanbul Müstahkem Mevki Komutanı
Cemal Mersinli22 Mart 192027 72ordu komutanı
Çürüksulu Mahmut Paşa22 Mart 192027 71komutan
Hasan Tahsin Uzer22 Mart 192027 73eski Şam ve Erzurum valisi
Hüseyin Rauf Orbay22 Mart 192027 76eski Bahriye Nazırı, Sivas mebusu
İsmail Cevat Çobanlı22 Mart 192027 74komutan
Mehmet Esat Işık22 Mart 192027 75askeri tabip
Mehmet Şeref Aykut22 Mart 192027 79 
Kara Vasıf (Mustafa Vasıf Karakol)22 Mart 192027 78Karakol Cemiyeti'nin kurucusu
Köstenceli Numan Usta22 Mart 192027 81Zeytinburnu Fabrikasında Ustabaşı
Ahmet Emin Yalman27 Mart 192027 87Gazeteci
Ali Çetinkaya27 Mart 192027 89eski Afyon mebusu
Ali Sait Paşa27 Mart 192027 82 
Ali Seyyit Bey27 Mart 192027 94aşiret reisi
Celal Nuri İleri27 Mart 192027 85 
Ebüzziyazade Velit Paşa27 Mart 192027 83 
Enis Avni (Aka Gündüz)27 Mart 192027 91yazar
Hilmi Abdülkadir27 Mart 192027 89 
İslam Ali27 Mart 192027 86 
Mehmet Eczacıbaşı27 Mart 192027 90Eczacı, Mehmet Şazi Elveren'in babası
Mehmet Muammer İra27 Mart 192027 88İstanbul Polisi Siyasi Kısım Müdürü
Rafet Paşa27 Mart 192027 92belli değil
Süleyman Nazif27 Mart 192027 84eski Musul ve Bağdat valisi, yazar
Acenta Mustafa Kırzade20 Mayıs 192027 86Tacir
Doktor Abdüsselami Paşa20 Mayıs 192027 90Emekli general, eski Yemen komutanı
Mehmet Kamil Bey20 Mayıs 1920 Musullu gazeteci
Hacı Ahmet Bey31 Mayıs 192027 91Sivas İttihat ve Terakki Delegesi
Mustafa Reşat Bey31 Mayıs 1920 İstanbul Siyasi Polis Müdürü
Agah Bey7 Haziran 192027 86 
Basri Bey7 Haziran 192027 92yarbay, Cevat Paşa'nın damadı
Mustafa Abdülhalik Renda7 Haziran 192027 92eski Bitlis Valisi
Ali Cenani13 Haziran 192027 93eski Halep ve Antep mebusu
Andavallı Mehmet Ağa13 Haziran 192027 94 
Murat Bey13 Haziran 192027 95 
Süleyman Faik Paşa13 Haziran 192027 96 
Yakup Şevki Subaşı13 Haziran 192027 97eski 9. Ordu Komutanı
Ali Nazmi Bey6 Ağustos 1920  
İlyas Sami Muş19 Ağustos 1920 Muş mebusu
Mehmet Atıf Bey19 Ağustos 192027 98 
Mehmet Nazım Bey19 Ağustos 192027 99 
Süleyman Necmi Bey19 Ağustos 1920  
Sefer Bey12 Eylül 192028 00 
Burhanettin Hakkı Bey20 Eylül 192028 01 
Mehmet Nuri Bey20 Eylül 192028 02 
Mehmet Rıfat Bey20 Eylül 192028 03 
Cemal Oğuz Bey5 Ekim 192028 04 
Mehmet Ali Bey5 Ekim 192028 05 
Ahmet Şükrü Bey 27 63eski Maarif Nazırı, mebus
Eşref Sencer Kuşçubaşı 28 06Teşkilat-ı Mahsusa
İsmail Müştak Mayokan 28 07Yazar, mebus
Kazım Bey 28 08Albay, Enver Paşa’nın kayınbiraderi
Mürsel Bakü 28 09Tümgeneral, mebus
Galatalı Şevki Bey 28 10Miralay, Malta’ya sürgüne gönderilinceye kadar Karakol örgütünün başı
Yunus Nadi Abalıoğlu 28 11Gazeteci, Yeni Gün gazetesi sahibi,Anayasa Mahkemesi Başkanı