'Allah'ın hikmeti' deyip araştırmayı bırakamayız

Akıllı tasarımcı ve yaratılışçılar, özellikle ABD Başkanı Bush'un da desteğiyle birlikte gündemin ilk sıralarına yerleşince biz de çürütülmeye çalışılan evrim kuramının savunucularından ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Kence'yle görüştük. Röportajımızın ilk bölümü için gelen e- mail'lerden anlaşıldığı üzere konu pek çok okurun ilgisine mazhar oldu. İşte söyleşimizin ikinci bölümü...

* Yaratılışçılar niye karşımıza akıllı tasarımcılar adıyla çıktı?
Çünkü onlar da evrimleşiyor. 1925'te öğretmen John Scopes evrimi okuttuğu için yargılanmış ve hüküm giymişti. Bundan sonra 32 yıl biyoloji derslerinde evrime değinilmedi. 1957'de SSCB uzaya Sputnik adlı uyduyu fırlatınca, Amerikalılar bilim yarışında geri kaldıklarını düşündü ve Darwin'i biyoloji kitaplarına tekrar aldılar. Bu tarihten sonra kökten dinciler biyoloji derslerinde hiç değilse evrime ve yaratılışa eşit zaman ayrılması konusunda ısrarcı olmaya başladı. Bazı eyaletlerde yasalar geçirdiler. Fakat laikliğe aykırı bulunduğu için iptal edüdi. Türkiye'de de 1985 yılında "Scientific Creationism" adıyla yazdıkları bir kitap "Yaratılış Modeli" adıyla Milli Eğitim Bakanı Vehbi Dinçerler tarafından öğretmenlere ücretsiz dağıtıldı. Yasalar izin vermeyince Tanrı'nın adından söz etmeden, herhangi bir dine atıfta bulunmadan canlıların çok karmaşık bir yapıda oldukları, bu nedenle de "bilinçli bir tasarımcı"nın eseri oldukları iddiası ortaya atıldı. Bu bilinçli tasarım teorisi tekrar okullara girmek için yapılmıştır. Arkasında ABD'de Hıristiyan kulübü olan Discovery Enstitüsü vardır.

* Nasıl bir enstitü burası?
Bu enstitünün amacı Tanrı'nın gerçekliğini doğrulamak. Bunun için de bir tehdit olarak algıladıkları bilimi yıpratmaya çalışıyorlar. Burslar vererek, evrime karşı bir cephe oluşturuyorlar. Bilimsel yöntemlerle çalışmak yerine konferanslar, yazılar yoluyla evrime karşı bir hava yaratıyorlar. Türkiye'den burs alan biri var mı; bilmiyorum. Yalnız başındaki komitede Prof. Michael Behe'nin olduğu kesin.

Bilim için bir felaket
* Bush akıllı tasanm meselesini "evrim varsa karşı görüş de kitaplarda yer almalı" diye savunuyor.
Evrim kuramı bilimsel bir kuramdır. Oysa karşıt görüş İncil'den ve diğer kutsal kitaplardan alınmış bir görüştür. Gençlere dinsel bir görüşü bilimsel bir görüş gibi sunamayız.

* Ders kitaplarına girmekteki amaçlan ne?
Bu insanlara "bilim dini geriletiyor" gibi geliyor. Akıllı tasarımı ortaya atan kişiler devleti politik olarak etkileyip araştırma fonlarının kendi istedikleri yönde kullanılmasını istiyorlar. Bu da bilim için bir felaket olacaktır. Evangelistlerin bu çabaları Müslüman köktendinciliği kadar tehlikelidir. Her ikisi de dini değerlere sahip, sorgulamayan, itaat eden kişilerden oluşan toplumu amaçlıyor. O zaman Allah'ın hikmetidir deyip laboratuvarları kapatmamız gerekir.

* Bush sizce niye akıllı tasarımla bu kadar ilgileniyor?
Çünkü kendisi de bir evangelist. Tanrı ile konuştuğunu bile iddia edebiliyor. Irak savaşı için de bir haçlı seferi nitelemesini yapmıştı.

* Evrimcilerin darbeler aldığı söyleniyor. Yıllardır bu kuramı haklı çıkaracak tek bilgiye ulaşılamadığı... Bu yalan propaganda. Evrim konusunda özellikle moleküler biyolojinin gelişmesi sonucunda eskisine göre çok daha fazla kanıt üretiliyor. AİDS'ten kansere, antibiyotik direnç mekanizmalarından fosillere kadar çok geniş bir spektrumda, çok fazla kanıt var. Evrimi destekleyen sonuçlar bir ırmak gibi akmakta. Bilim insanları bu kanıtlar arasında evrimi çürütebilecek bir zerre bulsalar, bir gün bile durmaz bunu tüm dünyaya açıklarlardı.
* Darwincilerin ille de materyalist mi olması gerekiyor? Bilim, özellikle fen bilimleri maddenin çeşitli biçimleri ile uğraştığı için bu alanlarda çalışan herkes materyalisttir diyebiliriz. Ama birçok bilim insanı aynı zamanda inançlıdır da.

* Darwin'in inanç konusunda agnostik (İnsanın kendi deneyimleriyle elde ettiği olguların ötesinde hiçbir şeyin varlığını bilemeyeceğini ileri süren öğreti, bilinmezcilik) olması onu bilim adamı olarak daha özgür bırakmış olabilir mi?
Bilim yaparken inançlarını ayrı yere koymasını bilen herkes özgürdür. Yanılmıyorsam Fransız bilim adamı Paskal, şöyle demişti: Ben paltomu astığım gibi Tanrı'yı da laboratuvarımın dışında bırakırım.

* Peki Türkiye'de de bazı çevreler var: İster yaratılışa ister akıllı tasarımcı olsunlar ortak hedefleri evrim. Bu çevreleri evrim kuramı adına tehlikeli buluyor musunuz?
Bilimde bir kurama karşı en büyük tehlike bu alanda çalışan bilim insanlarıdır. Zira bir kuramı sadece onlar sorgular, çürütür ve bunu dünyaya bir gün bile durmadan duyururlar. Bilim böyle yapılır. Bu konuda hiç eğitim almamış kişilerin bu alanlarda kelime oyunlarıyla, lafazanlıkla bilime saldırmaları kabul edilemez. Türkiye'de de evrimle bilim karşıtı kişi ve kuruluşlar vardır. Ve bunlar yurtdışındaki evrim ve bilim karşıtı kişilerle işbirliği içindedir. Bilim insanlarına komünist, ateist, bölücü gibi iftiralarla saldırmaktadırlar. Bunlar ülke biliminin gelişmesini engelleyerek kime hizmet ettiklerinin farkında değillerdir.

Hz. Adem 30 metre ise evrimleşmiştir!
* Peki Adem'le Havva kronolojinin neresindeler? Mesela Hz. Adem'in boyunun 30 metre olduğuna dair iddialar evrimle nasıl açıklanıyor?
Adem ve Havva kutsal kitaplara göre insanların en eski atalarıdır. Buna göre tüm insanlar Adem ve Havva'dan geldi. Evet, Hz. Adem'in boyunun 30 metre olduğu şeklinde bir iddia da var. Fakat bilime göre şayet Adem'in boyu 30 metre ise bugünkü insandan farklı bir türdür. Yani evrimleşmiştir. Tabii böyle iddialar bilimsel değildir. Bilimsel olarak bu iddianın doğru ya da yanlış olduğunun gösterilmesi de mümkün değildir. Bunu inanç boyutu içinde değerlendirmek gerekir.